Czy dopuszczalne jest wymierzenie wyroku łącznego, gdy zostały już odbyte kary jednostkowe?

Sąd Najwyższy miał udzielić odpowiedzi na pytania czy odbycie przez skazanego w chwili orzekania w przedmiocie wydania wyroku łącznego kar pozbawienia wolności, co do których zachodzą przesłanki określone w art. 85 k.k., powoduje brak warunków do wydania wyroku łącznego w rozumieniu art. 572 k.p.k. ?

Sąd Najwyższy uchwalił, że wykonanie w całości lub w części poszczególnych kar wymierzonych za zbiegające się przestępstwa (art. 92 zdanie pierwsze k.k.) oznacza zarówno wykonanie jedynie niektórych z nich, jak i nawet wykonanie wszystkich tych kar. W konsekwencji, odbycie przez skazanego - w chwili orzekania w przedmiocie wydania wyroku łącznego - wszystkich kar wymierzonych w warunkach określonych w art. 85 Kodeksu karnego, nie stanowi przesłanki do umorzenia postępowania na podstawie art. 572 Kodeksu postępowania karnego.

Porady prawne

Treść sformułowanego pytania prawnego wskazuje, że dotyczy ono wprost wykładni przepisu art. 572 k.p.k., zawierającego nakaz umorzenia postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego w wypadku stwierdzenia braku warunków do jego wydania. Gdyby więc literalnie odczytać pytanie prawne, to można byłoby zasadnie poddać w wątpliwość kwestię, czy dotyczy ono zasadniczej wykładni wskazanego przepisu ustawy, albowiem art. 572 k.p.k. jest jasno sformułowany i nie stwarza podstaw do różnych interpretacji, ani też nie sprawia trudności w zakresie stosowania w praktyce sądowej. W istocie rzeczy w sformułowanym pytaniu chodzi jednak o przepis art. 92 k.k., który reguluje wydanie wyroku łącznego w sytuacji, gdy poszczególne kary wymierzone za należące do ciągu przestępstw lub zbiegające się przestępstwa zostały już w całości albo w części wykonane. Art. 92 k.k. stanowi, że: „Wydaniu wyroku łącznego nie stoi na przeszkodzie, że poszczególne kary wymierzone za należące do ciągu przestępstw lub zbiegające się przestępstwa zostały już w całości albo w części wykonane (...)”. Analizując wyżej cytowany przepis należy zwrócić uwagę, iż ustawodawca użył w nim wyrazu „poszczególne”. Należy jednak zauważyć, iż wskazywane w słownikach odpowiedniki wyrazu „poszczególne” mogą być zaliczone tylko do jednej z dwóch grup. Do pierwszej, w której oznaczać on będzie : „każde z osobna, ale nie wszystkie”, „niektóre, ale nie wszystkie”, a więc w istocie : „tylko niektóre” lub po prostu „niektóre”.

Albo do drugiej, w której oznaczać będzie : „niektóre”, „każde z osobna”, ale w tym także „wszystkie, tyle tylko, że rozpatrywane dotąd z osobna”, czyli w istocie : „niektóre, w tym również wszystkie”. Za drugim rozumieniem wyrazu „poszczególne” przemawiałoby odwołanie się do współczesnego języka polskiego, w którym właśnie wyrazu „każdy” używa się w znaczeniu „wszelki, bez wyjątku, poszczególny”. Wykładnia systemowa zdecydowanie przemawia za poglądem, iż należy wydać wyrok łączny także w wypadku, gdy wszystkie kary jednostkowe wymierzone za realnie zbiegające się przestępstwa zostały w całości wykonane. Przepis art. 92 k.k. został bowiem umieszczony w rozdziale IX Kodeksu karnego, zatytułowanym „Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych”. Uwzględniając zatem systematykę wewnętrzną tego rozdziału oraz miejsce jakie zajmuje w nim art. 92 k.k. należy stwierdzić, że powinien być on interpretowany w połączeniu z innymi przepisami zawartymi w rozdziale IX Kodeksu karnego. Ratio legis przepisu art. 92 k.k. jest bowiem związane z materialnoprawnym charakterem kary łącznej i obligatoryjnością jej orzekania.

Wyrok łączny stanowi jedynie instytucję procesową, której celem jest realizacja prawa karnego materialnego w zakresie orzeczenia kary łącznej w stosunku do osoby skazanej prawomocnymi wyrokami różnych sądów na kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu z uwagi na popełnienie ich w układzie temporalnym uzasadniającym stwierdzenie zbiegu realnego. Akceptacja stanowiska, iż bezprzedmiotowe jest wydanie wyroku łącznego w sytuacji, gdy wszystkie kary za realnie zbiegające się przestępstwa zostały już w całości wykonane, prowadziłaby w istocie do modyfikacji treści przepisu art. 85 k.k., określającego warunki orzeczenia kary łącznej za realnie zbiegające się przestępstwa - zarówno w razie jednoczesnego sądzenia, jak i w wyroku łącznym - który, co oczywiste, nie uzależnia orzeczenia kary łącznej w wyroku łącznym, od tego, czy poszczególne kary wymierzone prawomocnymi wyrokami zostały w całości wykonane czy też nie. Dostrzegając prymat rozwiązań materialnoprawnych, nie można przyjąć, że w wypadku, gdy wszystkie kary wymierzone za realnie zbiegające się przestępstwa zostały już w całości wykonane, przepis art. 572 k.p.k. miałby uzasadniać „bezprzedmiotowość” wydania wyroku łącznego. Ten ostatni przepis stanowi bowiem jedynie procesową podstawę prawną umorzenia postępowania o wydanie wyroku łącznego, jeżeli brak jest warunków do jego wydania.

W konsekwencji, odbycie przez skazanego - w chwili orzekania w przedmiocie wydania wyroku łącznego - wszystkich kar wymierzonych w warunkach określonych w art. 85 Kodeksu karnego, nie stanowi przesłanki do umorzenia postępowania na podstawie art. 572 Kodeksu postępowania karnego.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2006 r., sygn. akt I KZP 11/06


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika