18.3.2007
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Na początku czerwca br. zmarł brat mojej matki. Brat pozostawał na gospodarstwie, które zostało mu notarialnie przepisane przez nie żyjącą już moją babcię, a jego matkę. Gospodarstwo miało ok. 4 ha, ale brat matki sprzedał już 1 ha ziemi na działki budowlane. Okazało się, że brat matki ma pieniądze na rachunku bankowym ze sprzedaży tych działek w wysokości ok. 50 tys. zł. Brat nie pozostawił testamentu. Nie pozostawił żadnych dyspozycji jak dysponować tymi pieniędzmi po jego śmierci. Brat matki był kawalerem i nie miał dzieci. Oprócz mojej matki są jeszcze jej dwaj bracia. Matka jest emerytką, a bracia matki przebywają na zasiłku przedemerytalnym. Nikt z dziedziczących nie ma uprawnień rolnych ani nie pracuje w rolnictwie. Bracia matki obawiają się utraty zasiłku przedemerytalnego, gdy wezmą spadek po zmarłym bracie w tym roku i dlatego chcą czekać do przyszłego roku, aż przejdą na pełną emeryturę. W jaki sposób można wejść w posiadanie tych pieniędzy na rachunku bankowym? Czy rzeczywiście trzeba czekać aż do przyszłego roku do sprawy spadkowej? Wszystkim spadkobiercom odpowiada forma współwłasności. Czy to wnosi coś nowego do sprawy, tzn. żeby nie czekać tak długo? Moja matka jest już w podeszłym wieku i jej stan zdrowia nie jest najlepszy. Ja nie mam rodzeństwa, jestem żonaty. W związku z tym jak mam postępować, aby zabezpieczyć interesy matki i swoje. Liczę się z możliwością śmierci matki, gdy będziemy czekać do przyszłego roku na uporządkowanie spraw własnościowych. Bracia matki są o ponad 10 lat młodsi.
Opinia prawna
Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych:
-
-Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 94 ze zmianami),
-
Ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. 2002 r., Nr 72 poz. 665 ze zmianami).
Regulacje dotyczące dziedziczenia znajdują się w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 925 kodeksu cywilnego (k.c.) spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Spadek otwiera się zaś z chwilą śmierci spadkodawcy. Śmierć spadkodawcy jest wiec zdarzeniem, z którym przepisy wiążą skutek w postaci przejścia ogółu praw i obowiązków na spadkobiercę (bądź spadkobierców). Następuje to z mocy samego prawa, bez aktywności ze strony spadkobiercy czy czynności ze strony sądu. Chwila śmierci spadkodawcy jest miarodajna zarówno dla ustalenia co wchodzi w skład spadku, jak i kręgu osób powołanych do dziedziczenia.
Kodeks cywilny przewiduje dwa rodzaje dziedziczenia: dziedziczenie ustawowe oraz dziedziczenie testamentowe. Dziedziczenie na mocy przepisów ustawy zachodzi tylko wówczas, gdy spadkodawca nie wyraził swej woli w postaci testamentu, lub sporządzony testament okazał się nieważny w świetle obowiązującego prawa. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że spadkodawca nie pozostawił żadnych dyspozycji na wypadek śmierci, co oznacza, że w grę będzie wchodzić dziedziczenie ustawowe.
Jeśli chodzi o krąg spadkobierców powołanych do dziedziczenia, to art. 932 k.c. przewiduje, że w przypadku braku zstępnych spadkobiercy, do dziedziczenia powołana jest druga grupa, w skład której wchodzą: małżonek, rodzice i rodzeństwo. Z racji, iż w rozpatrywanym przypadku spadkodawca był kawalerem i nie posiadał dzieci, do spadku powołani są jego dwaj bracia i siostra.
Dziedziczeniu podlegają prawa majątkowe. Do praw majątkowych należą przede wszystkim prawa rzeczowe, takie jak prawo własności, jak tez prawa obligacyjne, czyli wierzytelności. W niektórych jednak przypadkach ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia co do możliwości dysponowania prawami majątkowymi na wypadek śmierci. Najważniejsze ograniczenia dotyczą dziedziczenia gospodarstw rolnych. Regulacje dotyczące tej kwestii przeszły szereg ewolucji, związanych przede wszystkim z panującym ustrojem społeczno – gospodarczym. W początkowym bowiem obowiązywaniu kodeksu cywilnego ustawodawca uzależniał możliwość dziedziczenia gospodarstwa rolnego od posiadania przez spadkobierców odpowiedniego wykształcenia rolniczego lub doświadczenia w pracy w gospodarstwie rolnym. Te ograniczenia podmiotowe miały przede wszystkim wpłynąć na jakość i profesjonalizm produkcji, jak i ograniczyć proces rozdrabniania gospodarstw rolnych.
Zmiany zachodzące po1 990 r. doprowadziły do stopniowej liberalizacji przepisów spadkowych w kwestii dziedziczenia gospodarstw rolnych. Przede wszystkim dziedziczenie gospodarstw na podstawie testamentu poddano regulacji na zasadach ogólnych prawa spadkowego. Natomiast na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2001 r. szczególne regulacje dotyczące dziedziczenia gospodarstw rolnych zawarte w kodeksie cywilnym uznane zostały za sprzeczne z Konstytucją w zakresie w jakim odnoszą się spadków otwartych po dniu 13 lutego 2001 r.
Potrzebujesz porady prawnej?
Śmierć posiadacza rachunku bankowego
Czy śmierć posiadacza rachunku bankowego powoduje rozwiązanie umowy o prowadzenie rachunku? Zgodnie z treścią art. 59a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (dalej: „ustawa – prawo bankowe) umowa prowadzenia rachunku bankowego co do zasady ulega rozwiązaniu z dniem, w którym nastąpił zgon jego posiadacza. Norma ta (...)
Zasady funkcjonowania obowiązkowego systemu gwarantowania środków pieniężnych
Zasady ogólne Obowiązkowym uczestnictwem w systemie gwarantowania środków pieniężnych objęte są: banki krajowe w rozumieniu ustawy - Prawo bankowe, a więc banki mające siedzibę na terytorium RP oraz oddziały banków mających siedzibę w państwie nie będącym członkiem Unii Europejskiej, wykonujące działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - o ile nie są uczestnikami (...)
Z miłości do rozsądku, czyli „Małżeństwo a finanse” Decyzja o małżeństwie jest jedną z najtrudniejszych i jednocześnie najważniejszych w życiu każdego człowieka. Myśląc o romantycznym wymiarze formalizacji związku, musimy też pamiętać, że pod względem prawnym małżeństwo wiąże się z szeregiem zobowiązań prawnych. W znacznej mierze dotykają one sfery (...)
Premia gwarancyjna na zakup mieszkania
Co to jest książeczka mieszkaniowa? Nie jest dla nikogo tajemnicą, że zakup mieszkania stanowi olbrzymi wydatek, na który, niestety, zwłaszcza w obecnych czasach, nie każdego stać. Stanowi to niewątpliwie bardzo doniosły problem społeczny, istniejący jednak od zawsze, który Państwo próbuje rozwiązać na rozmaite sposoby. Jednym z nich, już od lat pięćdziesiątych (...)
Banki mogą prowadzić tytułem przykładu następujące rodzaje rachunków bankowych: rachunki bieżące, rachunki pomocnicze, rachunki lokat terminowych, rachunki oszczędnościowe - wkłady oszczędnościowe. Rachunek bieżący Inaczej często jest nazywany rachunkiem podstawowym, bądź też rachunkiem rozliczeniowym. Umowa rachunku bankowego podstawowego zobowiązuje bank (...)
Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami (bo np. zmarły przed otwarciem spadku). W razie powołania spadkobierców w drodze testamentu tylko w stosunku do części spadku, również pozostała część podlega ustawowym (...)
Prawo spadkowe - co reguluje prawo spadkowe?
Co określamy mianem "prawo spadkowe"? Prawo spadkowe jest częścią prawa cywilnego. Jego normy są wyodrębnione w osobnej księdze k.c. na podstawie kryterium: normowania skutków prawnych śmierci człowieka (osoby fizycznej) jako podmiotu praw i obowiązków majątkowych w dziedzinie prawa cywilnego (gdy dla prawa rzeczowego i prawa zobowiązań podstawą wyodrębnienia jest charakter (...)
Zachowek - czym jest zachowek i komu się należy?
Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. Oznacza ona, iż spadkodawca może za życia w drodze testamentu dowolnie rozrządzić swoim majątkiem, jeśli zaś tego nie uczyni, krąg uprawnionych do spadku wyznaczą przepisy ustawy. Pojawia się jednak niebezpieczeństwo, że testator sporządzi testament tej treści, że jego najbliżsi zostaną pozbawieni udziału w spadku, bo (...)
Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład tego majątku wchodzi. To przedmiot częstych sporów między małżonkami, którzy często (...)
Z jakich rozwiązań mogą korzystać przedsiębiorcy? W okresie epidemii wywołanej COVID-19 wprowadzono instrumenty mające na celu wsparcie utrzymania działalności i miejsc pracy w przedsiębiorstwach. Sprawdź, które instrumenty wprowadzane w kolejnych tarczach antykryzysowych pozostają dostępne w październiku 2020 roku. ##baner## Dofinansowanie wynagrodzenia pracowników (...)
Za jakie długi odpowiada spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza?
Spadkobierca, któremu przypadł spadek, może go przyjąć albo odrzucić. Do 18 października 2015 r., tj. chwili wejścia w życie nowelizacji prawa spadkowego brak oświadczenia w określonym terminie powodował, że spadkodawcę traktowało się tak, jakby przyjął spadek wprost (poza wyjątkami, o których niżej). Zasada ta nadal obowiązuje, jeśli chodzi o spadki otwarte przed (...)
Czy mogę sprzedać spadek? Zbycie spadku w drodze umowy
Przystępując do przedstawienia problematyki umownego zbycia spadku na wstępie należy poczynić kilka uwag wprowadzających. Otóż na szczególną uwagę zasługuje odpowiedź na pytanie, co jest przedmiotem umowy. Nie może bowiem ulegać wątpliwości, iż umowa dotyczy spadku albo części spadku (ewentualnie – gdy jest kilku spadkobierców – udziału spadkowego (...)
Analizując sytuację prawną spadkobiercy pod kątem odpowiedzialności za długi spadkowe należy wyróżnić trzy okresy, w których zasady odpowiedzialności mogą się od siebie różnic. I tak będą to następujące okresy: od otwarcia spadku (tj. od śmierci spadkodawcy) do przyjęcia spadku, od przyjęcia spadku do działu spadku, okres po dokonanym dziale spadku. Jak (...)
Przyjęcie spadku - co to jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza?
Zgodnie z prawem polskim dana osoba - spadkobierca, nabywa spadek z chwilą jego otwarcia (czyli z chwilą śmierci spadkodawcy). Nabycie spadku przez spadkobiercę nie jest jednak nabyciem definitywnym, ponieważ spadkobierca ma prawo w ciągu 6 miesięcy - od daty, kiedy dowiedział się o tytule swego powołania (a więc z reguły od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy (...)
Co to jest przyjęcie spadku wprost?
Zgodnie z przepisami dotyczącymi prawa spadkowego spadkobierca nabywa spadek" z mocy prawa z chwilą śmierci spadkodawcy. Nie jest to nabycie spadku uzależnione od złożenia jakiegoś wcześniejszego oświadczenia przez spadkobiercę. Jednakże z uwagi na poźniejsze następstwa prawne otwartego spadku spadkobierca może w określonych terminach składać oświadczenia dotyczące spadku. (...)
Uznanie spadkobiercy za osobę niegodną dziedziczenia
Kto może być uznany za spadkobiercę niegodnego dziedziczenia? Niegodnym może być uznany każdy spadkobierca - czy to powołany na mocy testamentu, czy ustawy. Często bowiem zdarza się, że sam spadkodawca nie zdaje sobie sprawy z określonych zdarzeń, które powinny eliminować daną osobę z kręgu powołanych do spadku. Przepisy kodeksu cywilnego określają precyzyjnie jakie (...)
Dziedziczenie długów? Jaka jest odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkodawcy?
Śmierć dłużnika nie musi oznaczać braku możliwości odzyskania naszego długu. Jest to podyktowane tym, że z chwilą śmierci niejako automatycznie przechodzą na określone osoby nie tylko prawa majątkowe zmarłego ale także jego obowiązki. Dlatego, co do zasady, śmierć naszego dłużnika otwiera drogę do dochodzenia niezapłaconych wierzytelności od jego spadkobierców. Jak kształtuje (...)
Ignorantia iuris nocet (łac. nieznajomość prawa szkodzi) - ta rzymska paremia w najpełniejszy sposób wyraża zasadę obowiązującą w dotychczasowym prawie spadkowym, w szczególności w regulacji dotyczącej przyjęcia lub odrzucenia spadku. Przepisy, które nadal obowiązują i będą stosowane w sprawach spadkowych, w których otwarcie spadku już nastąpiło albo nastąpi (...)
Płatności gotówkowe i bezgotówkowe
Jak przedsiębiorcy i konsumenci mogą płacić za transakcje? Przedsiębiorcy i konsumenci realizują płatności zarówno przy użyciu gotówki, jak i bezgotówkowo. To, czy przyjmujesz płatność lub płacisz w gotówce czy bezgotówkowo, zależy od wielkości kwoty lub metody płatności przyjętej przez strony transakcji. Przeczytaj, jakie zasady i limity (...)
Jak wypłacać wynagrodzenie pracownikowi od 2019 roku?
Zatrudniający pracowników i płacący im pensję w gotówce muszą od 1 stycznia 2019 zmienić sposób wypłaty wynagrodzenia. Podstawową formą będzie wypłata na konto bankowe pracownika. Jeżeli pracownik będzie chciał otrzymywać wypłatę w gotówce, to będzie musiał złożyć wniosek o taką wypłatę. Jeżeli go nie złoży, to pracodawca będzie miał obowiązek (...)
Uiszczanie opłaty sądowej na rachunek sądu administracyjnego
Uchwała NSA w sprawie uiszczania opłaty sądowej na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów w dniu 22 stycznia 2018 r. podjął następującą uchwałę (sygn. I FPS 3/17): W przypadku uiszczania opłaty sądowej na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego, stosownie do art. 219 § 2 zdanie pierwsze (...)
20 grudnia 2019 r.Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe, które dotyczą zasad korzystania z danych zawartych w utworzonym z dniem 1 września 2019 r. Wykazie podatników VAT, zwanym dalej także ,,Wykazem”. Dowiedz się, co z nich wynika. ##baner## Ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego dotyczące stosowania tych przepisów (tj. objaśnienia (...)
Darmowy rachunek – czy to możliwe?
Podstawowy rachunek bankowy (konto) jednym ze sposobów ograniczenia stałych wydatków Choć przepisy regulujące kwestię podstawowego rachunku płatniczego zostały wprowadzone 5 lat temu, a od 8 sierpnia 2018 r. każdy bank i SKOK ma obowiązek prowadzenia takiego rachunku, niewiele osób wie, że konto bankowe może mieć zupełnie za darmo – wraz z pakietem darmowych (...)
Egzekucja z rachunków bankowych
Czym jest rachunek bankowy? Zgodnie z treścią kodeksu cywilnego umowa rachunku bankowego powoduje, iż bank zobowiązuje się względem posiadacz rachunku, na czas oznaczony lub nie oznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz do przeprowadzenia na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Kto jest dłużnikiem, gdy egzekucja prowadzona jest z rachunku bankowego? W (...)
STIR (system teleinformatyczny izby rozliczeniowej) umożliwia wymianę informacji między systemem bankowym a Krajową Administracją Skarbową (KAS) i zapobiega wyłudzeniom skarbowym, których najczęściej dokonują zorganizowane grupy przestępcze. STIR już działa Przykładem jego sprawnego działania jest szybka identyfikacja nowo założonego podejrzanego rachunku bankowego i uniemożliwienie (...)
Druk SD-Z2 - zgłoszenie darowizny lub spadku bez podatku
Dostajesz darowiznę albo dziedziczysz spadek po kimś z bliskiej rodziny? Jeżeli chcesz skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, złóż formularz podatkowy SD-Z2. Sprawdź, jak to zrobić. Kto może złożyć formularz SD-Z2, aby skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku? Poniższe przypadki dotyczą tylko rzeczy i praw majątkowych (majątku), (...)
Ustawa prawo bankowe zezwala na to, by rachunek bankowy mógł być prowadzony dla kilku osób fizycznych. Jest to właśnie tzw. wspólny rachunek bankowy. Dla kogo może być prowadzony rachunek wspólny? Ustawa prawo bankowe stanowi wprost o kilku osobach fizycznych, z czego oczywiście wynika, niedopuszczalne jest prowadzenie wspólnego rachunku bankowego dla (...)
ZMIANY W PRAWIE
