Jednym z fakultatywnych elementów wyroku rozwodowego, jest orzeczenie o eksmisji jednego z małżonków. Kiedy jest to możliwe i jakie przesłanki należy wykazać?
KIEDY EKSMIJA JEST DOPUSZCZALNA?
Możliwość orzeczenia eksmisji przewiduje art. 58 § 2 zd. 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z nim w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Zatem żądanie eksmisji jest poprzedzone stosownym wnioskiem jednego z małżonków.
RAŻĄCO NAGANNE POSTĘPOWANIE
Z uwagi na użyte przez ustawodawcę sformułowania, eksmisja małżonka została ograniczona do sytuacji wyjątkowych, gdy swoim rażącym postępowaniem uniemożliwia on wspólne zamieszkiwanie. Naganne postępowanie może godzić nie tylko w drugiego z małżonka ale również w dzieci wspólnie zamieszkałe z rodzicami. Słowo „rażąco” jest tu kluczowe, „które - według słownika wyrazów bliskoznacznych oraz słownika języka polskiego - można zastąpić słowami „uderzająco", „wielce", „znacząco", „zbyt dużo" W związku z tym nasuwa się wniosek, że naganność postępowania powinna cechować się bardzo wysokim stopniem intensywności. W orzecznictwie wskazuje się, że rażąco naganne postępowanie ma miejsce głównie wtedy, gdy stałe nadużywanie przez małżonka alkoholu, wywoływanie awantur i dopuszczanie się aktów przemocy stanowi zagrożenie dla życia, zdrowia lub spokoju pozostałego małżonka i innych członków rodziny, zwłaszcza małoletnich dzieci”, (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 listopada 2014 r., sygn. akt I ACa 538/14).
Są to zatem przykłady zachowań, które możemy uznać za rażące postępowanie. Co jednak bardzo ważne, zgodnie z poglądem aprobowanym w orzecznictwie i doktrynie, nie można orzec eksmisji małżonka z mieszkania, które należy do jego majątku osobistego lub przysługuje mu jako mieszkanie służbowe (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1978 r., sygn. akt III CZP 30/77). W tym tonie potwierdził tę okoliczność Sąd Najwyższy stwierdzając w uchwale z dnia 23 lipca 2008 r., sygn. akt III CZP 73/08, że „w wyroku orzekającym rozwód nie można orzec eksmisji małżonka, któremu przysługuje lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, stanowiące jego majątek osobisty”.