Który sąd będzie właściwy do ponownego rozpoznania sprawy karnej po zmianie przepisów?

25.1.2008

W niniejszej sprawie wyrokiem Sądu Rejonowego dla K. w K. z dnia 15 grudnia 2006 r. Marian Ch. został uznany za winnego trzykrotnego popełnienia występku i skazany na karę łączną 3 lat pozbawienia wolności oraz grzywny w wymiarze 300 stawek dziennych, w wysokości po 50 zł każda. Od powyższego wyroku apelację wniósł zarówno sam oskarżony, jak i jego obrońca. Rozpoznając wskazane środki odwoławcze, Sąd Okręgowy w K. powziął wątpliwość co do obowiązywania tzw. reguły petryfikacji właściwości w przypadku uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. Ów sąd odwoławczy zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy: „Czy zasada petryfikacji właściwości sądu wyrażona w art. 6a ustawy z dnia 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 64, poz. 432) obowiązuje także w przypadku uchylenia przez sąd odwoławczy wyroku sądu pierwszej instancji w celu ponownego rozpoznania sprawy czy też dotyczy tylko postępowania pierwszoinstancyjnego zainicjowanego aktem oskarżenia?”

Sąd Najwyższy podjął uchwałę następującej treści:

Reguła petryfikacji właściwości sądu, która ma zastosowanie w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 29 marca 2007 roku o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 64, poz. 432 ze zm.), powoduje, że sąd właściwy rzeczowo do rozpoznania sprawy według przepisów obowiązujących przed zmianą stanu prawnego, zachowuje swą właściwość do zakończenia sprawy w danej instancji. Nie ulega także zmianie właściwość funkcjonalna sądu wyższego rzędu do rozpoznania środka odwoławczego.

Reguła petryfikacji właściwości sądu oznacza, iż jeżeli w wyniku zmiany przepisów na podstawie Kodeksu postępowania karnego nastąpiła zmiana właściwości sądu, orzeka sąd dotychczas właściwy, gdy akt oskarżenia wniesiono przed dniem wejścia w życie owych zmian. Ma ona za zadanie uniemożliwić „manewrowanie” sprawami oczekującymi, bądź będącymi w toku - poprzez ich przekazywanie między sądami rejonowymi i okręgowymi w związku ze zmianą właściwości.

Stosowanie tej reguły nie jest potrzebne już na etapie drugo-instancyjnego rozpoznania sprawy, kiedy konsekwencją uchylenia wyroku jest podjęcie decyzji typu praworządnościowego, jaką stanowi przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania właściwemu sądowi. Jednak zgodnie z regułą petryfikacji właściwości sądu nie ulega także zmianie właściwość funkcjonalna sądu, który powinien rozpoznać środek odwoławczy. Jeśli - w rezultacie działania reguły petryfikacji właściwości - sądem wydającym rozstrzygnięcie w pierwszej instancji był sąd rejonowy, sądem właściwym do rozpoznania środka odwoławczego jest sąd okręgowy (art. 25 § 3 k.p.k.), który dopiero w wypadku konieczności wydania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym przekazuje, po uchyleniu rozstrzygnięcia, sprawę do ponownego rozpoznania sądowi właściwemu według brzmienia przepisu ustalonego nowelizacją (w niniejszej sprawie: ustawą z dnia 29 marca 2007 roku).

Zasada petryfikacji właściwości sądu, określona w art. 7 przepisów wprowadzających kodeks postępowania karnego, nie obowiązuje więc w wypadku uchylenia przez sąd odwoławczy wyroku sądu pierwszej instancji w celu ponownego rozpoznania sprawy, a tym bardziej w wypadku uchylenia wyroku sądu pierwszej instancji przez sąd kasacyjny po wzruszeniu prawomocności wyroku.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2007 r., sygn. akt I KZP 38/07

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Komentarze