Liczy się dzień nadania przekazu

Datą uiszczenia opłaty sądowej przekazem pocztowym realizowanym za pośrednictwem operatora publicznego świadczącego powszechne usługi pocztowe jest data nadania przekazu potwierdzona przez operatora.

Opłaty sądowe uiszcza się przelewem na rachunek sądu albo gotówką, bezpośrednio w kasie sądu lub w formie znaków sądowych (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 roku w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych, Dz. U. Nr 27, poz. 199 ze zmianami). Co prawda w przepisach nie przewidziano uiszczania opłat w drodze przekazu pocztowego, ale ten sposób jest często wykorzystywany przez strony postępowań sądowych.

Istotą przekazu pocztowego jest wypłacenie (doręczenie) adresatowi – na polecenie nadawcy – określonej kwoty pieniężnej w gotówce. Ze wskazanych na początku sposobów jest to zatem szeroko rozumiana "wpłata gotówkowa".

SN zaznaczył, że w niniejszej sprawie chodziło o przekaz pocztowy realizowany przez "Pocztę Polską" (obecnie jest to spółka akcyjna, w której jedynym akcjonariuszem jest Skarb Państwa). Spółka "Poczta Polska" ma szczególną pozycję, bo świadczy usługi pocztowe w imieniu państwa i ma prawo używania godła Rzeczypospolitej Polskiej i pieczęci urzędowych z wizerunkiem orła. "Poczta Polska" wykonuje zadania operatora publicznego i ma obowiązek świadczyć usługi na terenie całego kraju – w tym m.in. realizować przekazy pocztowe.

Ta wyjątkowa pozycja sprawia, że czynnościom wykonywanym za pośrednictwem poczty nadawane są specjalne skutki. Ustawodawca obdarza operatora publicznego szczególnym zaufaniem i często ustanawia domniemanie, że czynność dokonana "na poczcie" jest skuteczna wobec adresata już z chwilą jej dokonania (np. dzień nadania pisma procesowego w urzędzie pocztowym jest uznawany za dzień złożenia go w sądzie – art. 165 § 2 k.p.c.). Zdaniem SN domniemanie to należy odnieść także do uiszczenia opłaty sądowej przekazem pocztowym, zwłaszcza że potwierdzenie jego dokonania ma moc dokumentu urzędowego (art. 45 Prawa pocztowego). SN zastrzegł jednocześnie, że takich skutków nie można przypisać czynnościom podejmowanym za pośrednictwem innych osób niż operator publiczny. Nawet od działalności "Poczty Polskiej" jako operatora publicznego należy wyraźnie oddzielić jej działalność gospodarczą w postaci pośrednictwa w wykonywaniu usług finansowych. Na tym polu "Poczta Polska" nie działa już jako operator publiczny, lecz jako "zwykły" przedsiębiorca, w związku z czym nie mają do niej w tym zakresie ww. domniemania. To samo dotyczy usług finansowych świadczonych przez innych przedsiębiorców zajmujących się działalnością polegającą na transferze pieniędzy, np. operatorów prywatnych, parabanków lub instytucji doręczeniowych W tym zakresie termin uiszczenia opłaty ocenia się tak, jak w prawie prywatnym, (strona zobowiązana do uiszczenia opłaty, ponosi związane z działaniem pośrednika ryzyko opóźnienia lub niewpłynięcia opłaty na rachunek sądu).

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2011 roku, sygn. akt III CZP 115/10