Nadchodzą zmiany w procedurach podatkowych

decyzja w sprawie porozumienia będzie mogła być wydana tak w stosunku do transakcji, które dopiero mają zostać dokonane, jak i dla transakcji, które już zaczęto realizować przed złożeniem wniosku.

Nowelizacja wprowadza 3 rodzaje porozumień cenowych:

1. Porozumienie jednostronne - to uznanie prawidłowości stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej stosowanej w rozliczeniach między: powiązanymi ze sobą podmiotami krajowymi lub podmiotem krajowym a podmiotem zagranicznym, z którym jest powiązany (w rozumieniu art. 25 ustawy o p.d.o.f. i art. 11 ustawy o p.d.o.p.), wyrażone przez Ministra Finansów. Porozumienia tego typu wyróżnia to, że nie biorą w nich udziału organy administracji podatkowych obcych państw.

2. Porozumienie zagraniczne dwustronne - to uznanie przez Ministra Finansów prawidłowości stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej w transakcjach dokonywanych między podmiotem krajowym a podmiotem zagranicznym, z którym jest powiązany. Takie porozumienia będą wydawane na wniosek podmiotu krajowego, po uprzednim uzyskaniu, od obcej władzy podatkowej właściwej dla podmiotu zagranicznego powiązanego z wnioskodawcą, zgody na zawarcie takiego poroumienia.

3. Porozumienie zagraniczne wielostronne - to porozumienie dotyczące zagranicznych podmiotów pochodzących z więcej niż jednego państwa obcego. porozumienie takie wymaga uzyskania uprzedniej zgody władz podatkowych tych państw, właściwych dla podmiotów zagranicznych, z którymi ma być przeprowadzona transakcja czy transakcje, na wskazaną we wniosku metodę ustalania w nich cen. Tego typu porozumienia znajdą zastosowanie przede wszystkim w przypadku przedsiębiorstw wielonarodowych (np. holdingów). W ten sposób apobiegać się będzie podwójnemu czy wielokrotnemu opodatkowaniu podatkami dochodowymi wszystkich państw biorących udział w porozumieniu wielostronnym.

Za podmiot krajowy powiązany z podmiotem zagranicznym uznaje się przy tym podmiot określony art. 25 ustawy o p.d.o.f. i art. 11 ustawy o p.d.o.p.

Korekta bez wzywania

Nie trzeba będzie tak często osobiście zgłaszać się w urzędzie skarbowym.

Urzędnik będzie mógł bowiem samodzielnie skorygować oczywiste pomyłki i błędy rachunkowe w składanych deklaracjach podatkowych i wysłać podatnikowi poprawiony formularz (art. 274 O.p.). Podatnik będzie mógł wnieść protest. Taka korekta, bez potrzeby wzywania podatnika, będzie stosowana tylko, jeśli zmieni wysokość zobowiązania podatkowego, nadpłaty, zwrotu podatku lub straty o maksymalnie do 1 tys. zł.

Co istotne, nowe zasady dotyczące urzędniczych korekt będą miały zastosowanie również do deklaracji złożonych przed wejściem w życie omawianej zmiany.

Wyższe odszkodowania za błędne decyzje 

Przedsiębiorstwa poszkodowane niewłaściwą decyzją organów podatkowych, które później wygrają sprawę przed sądem, będą mogły domagać się od Skarbu Państwa odszkodowania za poniesioną stratę oraz - nowość - za utracone zyski. Nie będą też musiały udowadniać przed sądem, że wadliwa decyzja została wydana z winy urzędu. Wystarczy, że poszkodowana strona wykaże, iż nie nastąpiło to z jej winy (art. 260 § 1 O.p.). Odszkodowania takiego można będzie się domagać od organu, który wydał błędną decyzję, co do której stwierdzono następnie nieważność lub którą uchylono w wyniku wznowienia postępowania. Do niego składa się też wniosek w tej sprawie.

Odraczanie terminów płatności podatków

Nowe przepisy umożliwią odraczanie terminów płatności zobowiązań podatkowych w okolicznościach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatnika.

Wstrzymanie wykonania decyzji

Wśród przesłanek wstrzymania wykonania decyzji znajdzie się dodatkowo "ważny interes publiczny". Nowe przepisy zakładają również zawieszenie spłaty naliczonych zaległości i kar, jeżeli w tej sprawie toczy się spór między podatnikiem a urzędem oraz pod warunkiem, że podatnik przedstawi odpowiednie zabezpieczenie spłaty należności w razie przegrania sprawy (nowy art. 224).

Ponadto, jeśli podatnik nie zgadza się z decyzją podatkową, będzie mógł jeszcze przed wniesieniem od niej odwołania wnieść wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji.

Nowe zabezpieczenia

Podatnicy zyskają nowe sposoby zabezpieczenia zobowiązań podatkowych. Będzie je można zabezpieczyć za pomocą:

• gwarancji bankowej,

• gwarancji ubezpieczeniowej,

• poręczenia od banku czy zakładu ubezpieczeń,

• poręczonego przez bank weksla,

• czeku,

• depozytu gotówkowego,

• zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościwych emitowanych przez Skarb Państwa lub NBP.

Nowe rozwiązania w tym zakresie mają ograniczyć przypadki utraty płynności finansowej przez podmioty gospodarcze w wyniku przymusowej egzekucji należności fiskalnych.

Zaokrąglanie

Od 1 stycznia 2006 r. wszystkie podatki (także zaliczki), podstawę opodatkowania oraz odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, oprocentowanie nadpłat, a także wynagrodzenia przysługujące płatnikom i inkasentom zaokrąglać będziemy do pełnych złotych. Kwoty wynoszące mniej niż 50 groszy będą pomijane, a kwoty wynoszące 50 i więcej groszy, podwyższane do pełnych złotych.

Minister Finansów straci kompetencję do wydawania rozporządzeń ustanawiających inne niż przewidziane Ordynacją podatkową zasady zaokrąglania.

Nowe przepisy nie będą jednak dotyczyły opłat targowych, opłat miejscowych i opłat administracyjnych. Nie zmienią się też zasady zaokrąglania kwoty zmniejszenia podatku o 1% z tytułu wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego, gdyż te reguluje ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nadal będą one zaokrąglane do pełnych dziesiątek groszy w dół.

Interpretacje z unikania podwójnego opodatkowania

Nowością będzie możliwość zwracania się do Ministra Finansów o wydawanie interpretacji co do stosowania umów międzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania w indywidualnych sprawach podatników, płatników i inkasentów.

Pisma przez Internet

Nowelizacja przewiduje rozszerzenie form elektronicznych w wymianie pism w kontaktach między urzędami skarbowymi a podatnikami, płatnikami i inkasentami. Doręczenie pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej będzie skuteczne, jeżeli w terminie 2 dni od dnia wysłania pisma organ podatkowy otrzyma w formie elektronicznej potwierdzenie doręczenia pisma (nowe: art. 144a, art. 152 § 3, art. 168 § 1, 4 i 5 O.p.). W sposób elektroniczny będzie też można rozliczać podatki lokalne.

Za pomocą środków komunikacji elektronicznej nie będzie jednak można doręczać zaświadczeń.

Przesunięcie terminu wejścia w życie tych rozwiązań do 16 sierpnia 2006 r. jest związane z zapisami ustawy z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym.

Czynności pozorne

Regulacje dotyczące czynności pozornych dokonywanych w celu obejścia prawa będą jedynie skorygowane (nowy art. 199a O.p. i skreślane art. 24a i 24b O.p.). Pytanie tylko, jak taki zabieg należy ocenić w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 2004 r.

Krytycznie ocenia się wprowadzanie obowiązku zawieszania postępowania podatkowego w razie wątpliwości co do rzeczywistego znaczenia umowy i kierowania sprawy do sądu powszechnego. W przypadku bowiem braku takich wątpliwości organy podatkowe nadal będą mogły uznać, że podatnik tylko dla pozoru zawarł umowę. Nawet same nie będą musiały tego dowodzić.

Nadal dopuszcza się więc arbitralność w działaniach organów podatkowych.

Na podstawie art. 2 ustawy nowelizującej odpowiednie kompetencje mają być przyznane organom podatkowym i organom kontroli skarbowej (zob. art. 189¹ dodany do Kodeksu postępowania cywilnego).

Ulgi razem

Wszystkie ulgi podatkowe będą przeniesione do jednego nowego rozdziału 7a „Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych”. Dla przedsiębiorców będą one uregulowane odrębnie. Celem tych zmian jest uporządkowanie przepisów i dostosowanie ich do wspólnotowego prawa pomocy publicznej.

Wznowienie postępowania

Do katalogu przesłanek umożliwiających wznowienie postępowania podatkowego dołączą 3 nowe. Postępowanie będzie wznawiane także w przypadkach, gdy:

1. ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Polska, będzie miała wpływ na treść wydanej decyzji,

2. zakończona procedura wzajemnego porozumiewania się lub procedura arbitrażowa, prowadzona na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej, będzie miała wpływ na treść wydanej uprzednio decyzji,

3. na treść wydanej decyzji będzie miało wpływ orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Darowizny kościelne

Poza Ordynacją podatkową zmianie ulegną przepisy 18 innych ustaw. 

Zlikwidowano m.in. lukę w przepisach dotyczących ulg na darowizny w podatku dochodowym. Dotąd osoba, która 1 % swojego rocznego podatku przekazała organizacji pożytku publicznego będącej jednocześnie kościelną osobą prawną prowadzącą działalność charytatywno-opiekuńczą, mogła odliczyć również darowaną kwotę od dochodu w ramach podatkowej ulgi za darowizny.

Natomiast teraz, dzięki nowelizacji, w ustawie o p.d.o.f. zostanie zawarty zakaz korzystania z ulg za darowizny kościelne w zamian za przekazanie 1 % rocznego podatku. Rozwiewa to wszelkie wątpliwości w tej kwestii. 

Korekta zapobiegnie karze

Zgodnie z dodanym w Kodeksie karnym skarbowym art. 16a, nie będą podlegać karze, za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, podatnicy, którzy złożą skuteczną prawnie korektę deklaracji podatkowej z uzasadnieniem przyczyny korekty (czynny żal) i niezłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony do tego organ (np. organ kontroli skarbowej po zakońzeniu kontroli) w całości zapłacą uszczuploną czy narażoną na uszczuplenie należność publicznoprawną. 

Informacje o świadczeniach rodzinnych

Przyjęto również propozycję Senatu, aby przyznać wójtom, burmistrzom i prezydentom miast możliwość występowania do 30 czerwca każdego roku do naczelników urzędów skarbowych o informacje dotyczące dochodów osób otrzymujących świadczenia rodzinne. Ma to służyć weryfikacji oświadczeń o dochodach, które składają osoby otrzymujące te świadczenia. Naczelnik urzędu skarbowego będzie przekazywał informację nie później niż do 31 lipca danego roku.

Dyrektywa nie odroczona

Zgodnie z poprawkami Senatu, zrezygnowano jednak z odsuwania wejścia w życie postanowień dyrektywy UE o opodatkowaniu dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek. Dyrektywa ta ustanawia jeden system opodatkowania dochodów osób fizycznych uzyskiwanych z oszczędności otrzymywanych w państwach UE i terytoriach zależnych Wielkiej Brytanii i Holandii. Ma ona więc zastosowanie od 1 lipca br.

Podstawa:

• Ustawa z 30 czerwca o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw;

• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r., Nr 8, poz. 60).