Zastąpienie studium uwarunkowań planem ogólnym gminy, uproszczenie procedur planistycznych, doprecyzowanie zasad wydawania decyzji o warunkach zabudowy, wprowadzenie Rejestru Urbanistycznego – to główne założenia nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przygotowanej w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.
Nowe przepisy mają wejść w życie 30 dni od ogłoszenia, przy czym uchwalenie ustawy planowane jest jeszcze w 2022 roku. Wyjątkiem będą przepisy, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku, dotyczące Rejestru Urbanistycznego i dalszej cyfryzacji aktów planistycznych, a także przepisy związane z nową formą opłaty planistycznej. Konsultacje społeczne i uzgodnienia międzyresortowe dotyczące reformy planowania przestrzennego, która ma zostać sfinansowana ze środków pochodzących z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), właśnie się rozpoczynają.
- "Na reformę planowania przestrzennego z prawdziwego zdarzenia czekamy już od kilkunastu lat. Dlatego dopracowane na etapie szerokich prekonsultacji przepisy poddajemy teraz formalnym konsultacjom społecznym i uzgodnieniom międzyresortowym, aby wspólnie z zainteresowanymi środowiskami wypracować finalny projekt. Naszym celem jest zwiększenie elastyczności i integralności systemu, uproszczenie procedur oraz poprawa ładu przestrzennego kraju" – powiedział wiceminister rozwoju i technologii Piotr Uściński.

Najważniejsze założenia reformy planowania przestrzennego
Przygotowywana w Ministerstwie Rozwoju i Technologii obszerna nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym koncentruje się na zwiększeniu powiązań między planowaniem przestrzennym a planowaniem strategicznym oraz usprawnieniu współpracy między jednostkami samorządu terytorialnego a inwestorami.
Nowe rozwiązania obejmują:
- wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego – planu ogólnego gminy, który będzie uchwalany obligatoryjnie dla całej gminy (z wyłączeniem terenów zamkniętych), w randze aktu prawa miejscowego. Ustalenia zawarte w planie ogólnym będą wiążące zarówno dla planów miejscowych oraz dla decyzji o warunkach zabudowy. Plan ogólny ułatwi gminom kreowanie polityki przestrzennej.
- uchylenie przepisów w sprawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zasady realizacji polityki przestrzennej będą ustalane w planie ogólnym gminy – w zwięzłym dokumencie o krótkiej liście ustaleń.
- Wprowadzenie nowego aktu planowania przestrzennego – zintegrowanego planu inwestycyjnego (ZPI), będącego formą planu miejscowego, który zastąpi i znacznie zmodyfikuje rozwiązania tzw. specustawy mieszkaniowej. To rozwiązanie dotyczy dowolnych inwestycji, nie tylko mieszkaniowych. ZPI będzie narzędziem, który daje gminom większe możliwości w lokalizowaniu inwestycji z uwzględnieniem partycypacji społecznej i zasad ładu przestrzennego. Wzajemne zobowiązania gminy i inwestora będą zapisane w umowie urbanistycznej, zapewniając tym samym pełną transparentność. ZPI jest oczekiwane przez inwestorów, w tym przez deweloperów, ale jego pozytywne skutki będą odczuwać np. przyszli nabywcy mieszkań poprzez zakładaną zwiększoną dostępność lokali . Z drugiej strony rozwiązania te wychodzą naprzeciw oczekiwaniom dużych przedsiębiorstw, które poszukują terenów na rozbudowę istniejących lub budowę nowych inwestycji.
- zmiany w wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy, które powodują niekontrolowane rozlewanie się zabudowy. Mają przeciwdziałać lokalizowaniu zabudowy „w szczerym polu”. co często wymusza na gminach dodatkowe inwestycje związane z komunikacją czy infrastrukturą społeczną i techniczną. Zgodnie z intencją ustawodawcy z 2003 roku decyzje WZ miały być wykorzystywane sporadycznie, a stały się zjawiskiem powszechnym, powodując chaos przestrzenny. Stąd proponowany przepis o powiązaniu wydawania decyzji z położeniem na obszarze uzupełnienia zabudowy w planie ogólnym gminy oraz wymogiem zgodności z planem ogólnym w zakresie funkcji zabudowy oraz parametrów i wskaźników urbanistycznych. Wydane już decyzje będą ważne przez 5 lat od wejścia w życie ustawy. Nowe decyzje WZ będą ważne przez 5 lat od dnia, w którym staną się prawomocne. Tyle czasu inwestor będzie miał na uzyskanie np. pozwolenia na budowę czy też rozpoczęcie realizacji inwestycji.
- zmiany w przepisach dotyczących procedury, które mają na celu uproszczenie, ujednolicenie i przyspieszenie procesu sporządzania aktów planowania przestrzennego. Z danych MRiT wynika, że prawie 1/3 planów miejscowych jest procedowana ponad 3 lata. Chcemy to zmienić poprzez wprowadzenie trybu uproszczonej procedury planistycznej w konkretnych przypadkach, umożliwienie równoczesnego prowadzenia procedur dla różnych aktów oraz ograniczenie konieczności powtarzania konsultacji społecznych. Zmiany obejmą także wprowadzenie wielu różnych form przeprowadzania konsultacji społecznych.
- wprowadzenie Rejestru Urbanistycznego jako systemu teleinformatycznego. System ten ma być źródłem informacji i danych (m.in. dokumenty powstające w trakcie sporządzania aktów planistycznych, raporty z konsultacji społecznych, decyzje administracyjne związane z planowaniem przestrzennym, rozstrzygnięcia organów nadzoru). Rejestr będzie bazował na danych przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Będzie to nieodpłatny, dostępny dla wszystkich zainteresowanych, zintegrowany system. Przepisy dotyczące rejestru zaczną obowiązywać od 2026 roku, co pozwoli urzędom gmin na przygotowanie się do tej zmiany.
Kto skorzysta na reformie?
- gminy – będą mogły lepiej zaplanować swoją przestrzeń oraz reorganizować sposób pracy, co pozwoli zmniejszyć koszty;
- mieszkańcy – zyskają ochronę cennych terenów, lepszy dostęp do usług publicznych, wiarygodne źródło informacji, a także rozszerzoną partycypację społeczną;
- inwestorzy – będą mogli efektywnie współpracować z gminami wykorzystując nowe narzędzia planistyczne oraz pozyskać dane potrzebne do sprawnego planowania inwestycji .

Potrzebujesz porady prawnej?
Zmiana zagospodarowania przestrzennego a decyzja o rencie planistycznej - opinia prawna
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe (PPU) od 1993 roku posiadało dwie działki na prawach wieczystego użytkowania. Uchwałą z dnia listopada 2001 roku radni na wniosek PPH dokonali zmiany planu zagospodarowania przestrzennego z funkcji usług podstawowych na funkcję mieszkalną, usługową, (...)
Nowe standardy tworzenia danych przestrzennych
Weszły w życie przepisy o planowaniu przestrzennym Ujednolicenie sposobu tworzenia i prowadzenia zbiorów i metadanych dotyczących aktów planowania przestrzennego w skali całego kraju; inwestor będzie mógł sprawdzić przez internet informację o przeznaczeniu potencjalnego terenu (...)
Odległość ściany od granicy działki...
W przypadku, gdy w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dopuszczono sytuowanie budynku w zabudowie jednorodzinnej, zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę granicy z sąsiednią działką budowlaną, bezpośrednio przy tej granicy, konieczne jest (...)
Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Przygotowany przez resort infrastruktury projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (tzw. mała nowelizacja), został skierowany do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych. Mała nowelizacja jest wstępem do kompleksowych (...)
Wyzwania dla polskiej polityki przestrzennej
Z inicjatywy sejmowej Komisji Infrastruktury, Ministerstwa Infrastruktury i Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 24 czerwca 2008 r. w Sali Kolumnowej Sejmu odbyła się konferencja "Wyzwania dla polskiej polityki przestrzennej". Przedmiotem konferencji była dyskusja nad wnioskami z (...)
Procedura zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Procedura uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uregulowana została w ustawie z 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: ustawa). Procedurę tę stosuje się, zgodnie z art. 27 wskazanej ustawy, także do zmiany planu miejscowego. Zmiana (...)
Wymogi prawne dla usytuowania tymczasowego obiektu budowlanego - opinia prawna
Stan faktyczny Posiadam nieruchomość w gminie X. Działka jest częściowo zabudowana – znajduje się na niej mój dom wraz z innymi zabudowaniami – głównie garażami. Nieruchomość jest usytuowana przy drodze przeznaczonej dla ruchu pieszego i samochodowego. (...)
Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym niesie odmianę
Dopiero rok obowiązuje ustawa o planowaniu, a już Ministerstwo Infrastruktury chce wprowadzić nowy, nieznany w żadnym innym państwie, model gospodarki przestrzennej. To zbyt radykalne i niebezpieczne zmiany - ostrzegają eksperci. Projekt przeszedł niedawno konsultacje społeczne. Ma więcej przeciwników (...)
Stan faktyczny W listopadzie 2003 roku nabyliśmy działkę w Katowicach, na Podlesiu, z zamiarem podjęcia budowy domu jednorodzinnego wiosną 2004 roku. W pierwszej kolejności plany nasze pokrzyżowała odmowa wydania decyzji o warunkach zabudowy, pomimo złożenia wniosku przed końcem ubiegłego (...)
Projekt ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym gmin
Do Sejmu trafił projekt ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym gmin. Jego autorem jest Rada Ministrów. Akt miałby wejść w życie 1 stycznia 2006 r. Jaki będzie zakres uregulowania nowej ustawy? Akt ten zastąpić miałby obowiązującą obecnie ustawę z dnia 11 lipca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu (...)
Znowelizowane prawo geodezyjne i kartograficzne
Ułatwiony dostęp do danych planistycznych przy pomocy internetu, przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego oraz upowszechnienie zbiorów danych przestrzennych dotyczących dokumentów planistycznych – to efekty zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, (...)
Nowelizacja Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz niektórych innych ustaw gotowa
Ułatwiony dostęp do danych planistycznych przy pomocy internetu, przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego, upowszechnienie zbiorów danych przestrzennych dotyczących dokumentów planistycznych, to efekty zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Już wkrótce (...)
Co to jest samowola budowlana? Istnieje kilka możliwości naruszenia przepisów dotyczących budowania obiektów i przeprowadzania robót budowlanych. Na wybudowanie większości obiektów należy mieć pozwolenie właściwego organu. Istnieje również pewna (wymieniona (...)
Rozwój elektroenergetycznej sieci przesyłowej i zapewnienie ciągłości dostaw prądu
Modernizacja i niezbędny rozwój elektroenergetycznych sieci przesyłowych i dystrybucyjnych jest możliwy w oparciu o obowiązującą procedurę art. 48 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dokonaliśmy przeglądu tej procedury i zaproponujemy jej usprawnienia - mówił 3 marca br. (...)
Nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy
Nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa to przede wszystkim uelastycznienie rynku pracy, większe możliwości korzystania z kursów nauki języka polskiego, a także tworzenie punktów przedszkolnych dla dzieci z Ukrainy. (...)
Projekt zmian w prawie budowlanym i zagospodarowaniu przestrzennym!
Projekt zmiany ustawy Prawo budowlane, ustawy - o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw został przedstawiony przez do konsultacji społecznych przez Ministerstwo Infrastruktury. Merytorycznie zajmuje się nim Departament Nieruchomości i Planowania Przestrzennego (...)
Mieszkać po ludzku. Porządek w zasadach Ministerstwo Rozwoju i Technologii rozpoczyna proces porządkowania zasad budowy budynków wielorodzinnych. Wszystko z myślą o komforcie mieszkańców. „Patodeweloperka” to gorsza jakość życia i wymierne straty dla całej społeczności (...)
Sposoby nabywania nieruchomości przeznaczonych na cele publiczne
Częstym zjawiskiem jest, iż grunty przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania publicznego na cele publiczne pozostają własnością osób prywatnych. Nie zawsze jednakże jednostki samorządu terytorialnego posiadają środki na ich wykup. Nierzadkie są też sytuacje, (...)
Ważne zmiany w prawie budowlanym - już od 11 lipca 2003r
Dnia 11 lipca 2003 r. wchodzi w życie zmiana ustawy Prawo budowlane.Przede wszystkim rozszerzony będzie katalog obejmujący obiekty budowlane, które nie wymagają pozwolenia na budowę (przykładowo nie będzie wymagała pozwolenia budowa wolno stojących kabin telefonicznych, boisk szkolnych, miejsc (...)
KIG o Programie Prac Legislacyjnych Rządu na II półrocze 2008 r.
Krajowa Izba Gospodarcza pozytywnie ocenia uchwalony przez Radę Ministrów Plan Prac Legislacyjnych na drugie półrocze 2008 roku. „Ujęte w dokumencie ustawy są odpowiedzią na zgłaszane od dłuższego czasu przez przedsiębiorców postulaty. Oczekujemy, że przedstawione (...)