Od kosztów postępowania odsetki się nie należą

Przepis art. 481 § 1 k.c. nie ma zastosowania do świadczeń pieniężnych zasądzonych prawomocnym orzeczeniem o kosztach procesu.

SN w uzasadnieniu stwierdził, że koszty procesu należą do dziedziny prawa publicznego, a nie prywatnego, i że są całościowo uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego. Koszty procesu mogą powstać wyłącznie w związku z prowadzonym postępowaniem sądowym, a po jego zakończeniu postępowania nie można już ich dochodzić w odrębnym postępowaniu. Nie można także dochodzić ich w czasie postępowania, przed wydaniem orzeczenia kończącego postępowanie, ani zmieniać czy poprawiać kwot prawomocnie już zasądzonych.

O wysokości kosztów procesu zasądzanych na rzecz strony decyduje wyłącznie sąd, który nie uwzględnia wszystkich kosztów poniesionych przez tę stronę, ale jedynie koszty niezbędne i celowe, bierze też pod uwagę niezbędny nakład pracy profesjonalnego pełnomocnika i jego udział w wyjaśnieniu sprawy, a także jej charakter.

Ten publicznoprawny charakter kosztów procesu sprawia, iż choć wierzytelność z tytułu kosztów można np. sprzedać (w drodze przelewu) czy potrącić, to jednak nie można zmieniać ich wysokości. Niedopuszczalna jest zatem waloryzacja kosztów albo doliczanie do nich odsetek.

SN podkreślił, że brak jest przepisu, który pozwalałby na doliczanie odsetek do kosztów procesu, a jak już wyżej wspomniano, regulacja znajdująca się w kodeksie postępowania cywilnego jest wyczerpująca. SN odwołał się także do przepisów państw obcych – w kodeksach niemieckim i francuskim przepisy wyraźnie dopuszczają taką możliwość.

Kolejnym argumentem przeciwko doliczaniu odsetek jest, że ilekroć ustawodawca decyduje się na dopuszczalność zmiany prawomocnie zasądzonych kosztów sądowych już po zakończeniu postępowania, tylekroć w sposób wyraźny to reguluje. Koszty sądowe (czyli opłaty, np. od pozwu, i wydatki, np. związane z opinią biegłego) stanowią natomiast część kosztów procesu. Choć można je odraczać, rozkładać na raty czy nawet umarzać, to jednak znów brak jest przepisu, który pozwalałby doliczać do nich odsetki. Niezrozumiałym byłoby natomiast niedoliczanie odsetek do kosztów sądowych, a doliczanie ich do pozostałych kosztów (np. związanych z osobistym stawiennictwem w sądzie).

Uchwała z dnia 20 maja 2011 roku, sygn. akt III CZP 16/11