Ministerstwo Rozwoju i Technologii konsekwentnie realizuje reformę mieszkalnictwa. Opracowało szereg kluczowych projektów ustaw, które wprowadzą wielowymiarowe zmiany - od zwiększenia nakładów na budownictwo społeczne, przez ułatwienia w oszczędzaniu na własne „M”, aż po przejrzystość cen mieszkań i większą demokrację w spółdzielniach mieszkaniowych.
- "Kompleksowa reforma polityki mieszkaniowej to inwestycja w bezpieczeństwo, sprawiedliwość i dostępność. Przyjęcie planowanych ustaw przyniesie realne korzyści setkom tysięcy rodzin, wzmocni pozycję obywateli na rynku i pozwoli rozwijać budownictwo społeczne na niespotykaną dotąd skalę" - podkreślił minister Krzysztof Paszyk.
Ponad 40 miliardów złotych na mieszkania komunalne i społeczne (projekt UA7)
Projekt nowelizacji ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa jest już w Sejmie. Zakłada on zwiększenie limitów wydatków na programy Społecznego Budownictwa Czynszowego (SBC) oraz Budownictwa Socjalnego i Komunalnego (BSK). Do 2030 możliwe będzie przeznaczenie ponad 40 miliardów złotych na budowę oraz remont mieszkań komunalnych i mieszkań w zasobach SIM/TBS, w tym również pustostanów.
Projekt wprowadza także korzystne zmiany w ramach instrumentu Kont Mieszkaniowych. Minimalna miesięczna wpłata zostanie obniżona z 500 do 300 zł, a premia mieszkaniowa zostanie objęta gwarantowanym oprocentowaniem w wysokości 4% – to konkretna zachęta do systematycznego oszczędzania na zakup pierwszego mieszkania.
Celem projektu ustawy o zmianie ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa oraz niektórych innych ustaw jest wprowadzenie stabilnego finansowania budownictwa społecznego poprzez wsparcie samorządów i inwestorów. W 2025 roku rząd przeznaczy na te rozwiązania przynajmniej 2,5 mld zł, co umożliwi sfinansowanie w tym roku do 15 tys. mieszkań społecznych na tani najem. Przyjęte przepisy doprowadzą do przywrócenia budownictwu społecznemu charakteru socjalnego.
Zgodnie z projektem, zwiększone zostanie finansowe wsparcie na mieszkalnictwo komunalne i społeczne.
Samorządy mogą ubiegać się o bezzwrotną dotację na budowę nowych mieszkań lub remont pustostanów, która może dochodzić do 80% wartości inwestycji. W 2025 roku rząd przeznaczy na ten cel przynajmniej 2,5 mld zł. W 2024 roku był to 1 mld zł. Rozwiązanie umożliwi sfinansowanie w tym roku do 15 tys. mieszkań społecznych na tani najem. Do 2030 roku rząd przeznaczy na ten cel do 45 mld zł.
Wprowadzone zostanie rozwiązanie, które będzie wspierać budowę i remonty akademików. Z Funduszu Dopłat finansowane będzie mogło być wsparcie na tworzenie lub modernizację pomieszczeń służących zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych studentów i doktorantów.
Zaproponowane rozwiązania zakładają zmiany, które uatrakcyjnią oszczędzanie na Kontach Mieszkaniowych. Chodzi m.in. o:
- obniżenie z 500 zł do 300 zł minimalnej kwoty wpłaty miesięcznej na konto;
- podwyższenie minimalnego wskaźnika rocznej premii mieszkaniowej do 4%;
- zniesienie górnego limitu wieku dla rozpoczynających oszczędzanie, co umożliwi korzystanie z rozwiązania także osobom powyżej 45 lat;
- możliwość skorzystania z premii mieszkaniowej także w przypadku remontu lub przebudowy domu jednorodzinnego albo lokalu mieszkalnego, uzyskanego w drodze dziedziczenia lub darowizny.
Projekt przewiduje pierwszeństwo rozpatrywania wniosków o finansowe wsparcie dotyczące przedsięwzięć współfinansowanych w ramach KPO, jeśli chodzi o inwestycje w energooszczędne budownictwo mieszkaniowe dla gospodarstw domowych o niskich i średnich dochodach.
Jednocześnie wprowadzona została data graniczna dla udzielania bezpiecznych kredytów 2%, które będą mogły zostać udzielone jedynie na wniosek złożony do czasu wejścia w życie ustawy.
Nowe przepisy mają wejść w życie zasadniczo po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Bezpłatny dostęp do realnych cen mieszkań – nowy portal DOM (projekt UD110)
Kolejną przełomową zmianą będzie utworzenie ogólnodostępnego i darmowego portalu DOM – narzędzia, które zrewolucjonizuje dostęp do danych o rynku mieszkaniowym.
Projekt ustawy o ochronie praw nabywców oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym przewiduje stworzenie platformy z aktualnymi, precyzyjnymi danymi o cenach transakcyjnych – z podziałem na lokalizacje (nawet do konkretnej ulicy), rynek pierwotny i wtórny, typ zabudowy i liczbę pokoi.
To pierwsze tak zaawansowane narzędzie w Polsce, które wzmocni pozycję kupującego i umożliwi bardziej świadome decyzje zakupowe.
Spółdzielnie bliżej mieszkańców (projekty UD193 i reforma w wykazie RM)
Resort planuje także zmiany w funkcjonowaniu spółdzielni mieszkaniowych. Projekt ustawy UD193 kończy z możliwością przeprowadzania walnych zgromadzeń w trybie zdalnym, porządkuje także zasady działania pełnomocników, eliminując ryzyko manipulacji wynikami głosowań.
W planach jest również kompleksowa reforma spółdzielczości mieszkaniowej – większy dostęp członków do dokumentów, ułatwienia w realizacji inwestycji spółdzielczych oraz wzmocnienie wpływu mieszkańców na wybór władz spółdzielni. To tylko niektóre z rozwiązań, które mają zwiększyć przejrzystość i demokratyczność w zarządzaniu wspólnym mieniem.
Ochrona lokatorów i sprawiedliwy czynsz (projekt o ochronie praw lokatorów)
Bardziej sprawiedliwe gospodarowanie zasobami mieszkaniowymi gmin ma zapewnić, zgłoszony do wykazu prac rządu, projekt nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów. Projektowane zmiany wprowadzają jasne i przewidywalne zasady podwyżek czynszów dla najemców mieszkań komunalnych – z wyłączeniem osób starszych – przy jednoczesnym lepszym dopasowaniu pomocy mieszkaniowej do rzeczywistych potrzeb lokalnych społeczności.