Pomoc publiczna dla MSP na restrukturyzację niektórych należności publicznoprawnych

10 października 2006 r. wchodzi w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 września 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania małym i średnim przedsiębiorcom pomocy publicznej na restrukturyzację niektórych należności publicznoprawnych. Do dnia 1 maja 2007 r. Rada Ministrów może bowiem, w drodze rozporządzeń, ustanawiać programy pomocowe w zakresie pomocy publicznej udzielanej na podstawie ustaw szczegółowych, uwzględniając w szczególności potrzeby rozwoju gospodarki oraz konieczność zapewnienia zgodności tej pomocy ze wspólnym rynkiem. Pomoc na restrukturyzację należności, na warunkach określonych w nowym rozporządzeniu, może być udzielana do dnia 31 grudnia 2007 r.

Rozporządzenie to określa kryteria oraz sposób i szczegółowe warunki udzielania pomocy na restrukturyzację na podstawie art. 18 i 20 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.

o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców małym i średnim przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej, których stosowanie zwalnia z obowiązku notyfikacji Komisji Europejskiej projektu tej pomocy. 

Kiedy i komu pomoc na restrukturyzację należności może być udzielona?

Pomoc na restrukturyzację to pomoc przewidziana w planie restrukturyzacji, udzielana przedsiębiorcy w celu realizacji procesu restrukturyzacji i ograniczoną do minimum niezbędnego do przywrócenia długookresowej zdolności do konkurowania na rynku, biorąc pod uwagę w szczególności wielkość kosztów restrukturyzacji oraz wielkość i formę udzielanej pomocy.

Jak stanowi nowe rozporządzenie, pomoc na restrukturyzację niektórych należności publicznoprawnych może być udzielona małemu i średniemu przedsiębiorcy, znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej, jeżeli: 

1. w przypadku spółki, w której odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jest ograniczona, strata przewyższa połowę kapitału zakładowego, w tym strata wykazana przez spółkę za okres poprzednich 12 miesięcy przewyższa jedną czwartą tego kapitału, lub 
2. w przypadku spółki, w której przynajmniej niektórzy wspólnicy w sposób nieograniczony odpowiadają za zobowiązania spółki, strata przewyższa połowę jej kapitału według ksiąg spółki, w tym strata wykazana przez spółkę za okres poprzednich 12 miesięcy przewyższa jedną czwartą tego kapitału, lub 
3. niezależnie od formy prawnej przedsiębiorstwa, spełnia ono kryteria kwalifikujące je do objęcia postępowaniem upadłościowym.

Przedsiębiorca znajduje się "w trudnej sytuacji ekonomicznej", jeśli spełnia kryteria określone w przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących udzielania pomocy publicznej.

Beneficjentem pomocy na restrukturyzację należności może być mały i średni przedsiębiorca, który: 

• nie należy do grupy kapitałowej (tzn. do przedsiębiorców niespełniających kryteriów niezależności określonych w załączniku I do rozporządzenia Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw), ani nie jest przejmowany przez grupę kapitałową, z wyjątkiem sytuacji, gdy mały i średni przedsiębiorca wykaże, że jego trudna sytuacja ekonomiczna: 
• ma charakter wewnętrzny, a nie jest wynikiem nieuzasadnionego podziału kosztów w ramach grupy oraz 
• jest zbyt poważna, aby mogła zostać przezwyciężona przez samą grupę;
• nie prowadzi działalności na rynku, na którym występuje lub może występować długoterminowa strukturalna nadprodukcja, oceniana według kryteriów określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących udzielania pomocy publicznej.

Zgodnie z nowymi przepisami, w przypadku gdy mały i średni przedsiębiorca nabył aktywa od innego przedsiębiorcy, który otrzymał pomoc na ratowanie (pomocy tzn.

ograniczone w czasie wsparcie finansowe udzielane przedsiębiorcy w celu umożliwienia prowadzenia działalności gospodarczej przez czas niezbędny do dokonania koniecznych analiz oraz opracowania planu restrukturyzacji albo likwidacji działalności) lub restrukturyzację przed zbyciem tych aktywów, to pomoc na restrukturyzację należności może być udzielona, jeżeli upłynął okres 10 lat od wystąpienia u przedsiębiorcy zbywającego aktywa, najpóźniejszego z następujących zdarzeń: 

• przyznania małemu i średniemu przedsiębiorcy pomocy na ratowanie lub 
• upływu okresu restrukturyzacji przewidzianego w poprzednim planie restrukturyzacji, lub 
• zaprzestania realizacji poprzedniego planu restrukturyzacji.

Pomoc na restrukturyzację należności może być udzielona, jeżeli: 

1. mały i średni przedsiębiorca nie otrzymał pomocy na ratowanie lub restrukturyzację, lub 
2. upłynęło co najmniej 10 lat od daty najpóźniejszego z następujących zdarzeń: 
• przyznania małemu i średniemu przedsiębiorcy pomocy na ratowanie lub 
• upływu okresu restrukturyzacji przewidzianego w poprzednim planie restrukturyzacji, lub 
• zaprzestania realizacji poprzedniego planu restrukturyzacji.

Pomoc na restrukturyzację należności może być udzielona przed upływem okresu 10 lat od przyznania małemu i średniemu przedsiębiorcy pomocy na ratowanie, o ile pomoc na ratowanie została udzielona w ramach tego samego procesu restrukturyzacji. Pomoc na restrukturyzację należności może być udzielona przed upływem okresu 10 lat od przyznania małemu i średniemu przedsiębiorcy pomocy na ratowanie, również jeżeli: 

• jest konieczna z powodu nieprzewidywalnych okoliczności, za które mały i średni przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności oraz 
• minęło co najmniej 5 lat od przyznania małemu i średniemu przedsiębiorcy pomocy na ratowanie, po której nie nastąpiło przyznanie pomocy na restrukturyzację, a mały i średni przedsiębiorca wykazywał długoterminową zdolność do konkurowania na rynku (tzn. zdolność do pokrywania kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, w tym kosztów amortyzacji i kosztów finansowych, bez konieczności dalszego wspierania środkami publicznymi). 

Ponadto jeśli występują wyjątkowe i nieprzewidywalne okoliczności, za które mały i średni przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności, pomoc na restrukturyzację należności może być udzielona przed upływem co najmniej 10 lat od daty najpóźniejszego z następujących zdarzeń: przyznania małemu i średniemu przedsiębiorcy pomocy na ratowanie lub upływu okresu restrukturyzacji przewidzianego w poprzednim planie restrukturyzacji. 

Jak stanowi nowe rozporządzenie, mały i średni przedsiębiorca należący do grupy kapitałowej, która otrzymała pomoc na ratowanie lub restrukturyzację, może otrzymać pomoc na restrukturyzację należności, jeżeli upłynęło co najmniej 10 lat od daty najpóźniejszego z następujących zdarzeń: 

1. przyznania grupie kapitałowej pomocy na ratowanie lub 
2. upływu okresu restrukturyzacji grupy kapitałowej, przewidzianego w planie restrukturyzacji grupy kapitałowej, lub 
3. zaprzestania realizacji przez grupę kapitałową planu restrukturyzacji. 

W przypadku gdy przedsiębiorca należący do grupy kapitałowej otrzymał pomoc na ratowanie lub restrukturyzację, inny mały i średni przedsiębiorca należący do tej grupy może otrzymać pomoc na restrukturyzację należności, przed upływem co najmniej 10 lat od daty najpóźniejszego z następujących zdarzeń: 

1. przyznania małemu i średniemu przedsiębiorcy pomocy na ratowanie lub 

• upływu okresu restrukturyzacji przewidzianego w poprzednim planie restrukturyzacji, lub 
• zaprzestania realizacji poprzedniego planu restrukturyzacji,

- liczonego dla przedsiębiorcy w grupie, który otrzymał pomoc, pod warunkiem, że pomoc na restrukturyzację należności nie będzie transferowana do tego przedsiębiorcy. 

Udział środków własnych małego i średniego przedsiębiorcy w finansowaniu kosztów restrukturyzacji przedsiębiorstwa nie może być niższy niż: 

• 25 % kosztów restrukturyzacji wynikających z planu restrukturyzacji, w przypadku małego przedsiębiorcy;
• 40 % kosztów restrukturyzacji wynikających z planu restrukturyzacji, w przypadku średniego przedsiębiorcy. 

Środkami własnymi małego i średniego przedsiębiorcy są przy tym środki finansowe tego przedsiębiorcy, właścicieli, wspólników lub grupy kapitałowej, do której należy ten przedsiębiorca, w tym środki pochodzące ze sprzedaży majątku lub środki uzyskane od instytucji finansowych lub z innych źródeł na warunkach rynkowych oraz bez udziału pomocy publicznej. Środki własne powinny stanowić rzeczywisty wkład w finansowanie kosztów restrukturyzacji i nie obejmują środków pochodzących z amortyzacji oraz planowanych zysków. 

Pomoc na restrukturyzację należności nie może być udzielona, jeżeli: 

1. restrukturyzacja małego i średniego przedsiębiorcy jest ograniczona wyłącznie do restrukturyzacji finansowej i nie prowadzi do usunięcia przyczyn powstawania strat; 
2. służy finansowaniu nowych inwestycji, z wyjątkiem sytuacji, gdy są one niezbędne do odzyskania przez małego i średniego przedsiębiorcę długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. 

Jak ma być udzielana taka pomoc?

Mały i średni przedsiębiorca ubiegający się o pomoc na restrukturyzację należności ma składać podmiotowi udzielającemu pomocy plan restrukturyzacji niepozostający w sprzeczności z programem restrukturyzacji, czyli programem opracowanym przez przedsiębiorcę, zawierającym m.in. analizę i ocenę stanu ekonomiczno-finansowego przedsiębiorcy, określenie sposobów działania, które mogą zapewnić osiągnięcie trwałej poprawy wyniku finansowego wraz ze wskazaniem źródeł finansowania przedsięwzięć restrukturyzacyjnych, prognozę efektów ekonomiczno-finansowych - którego celem jest poprawa sytuacji finansowej przedsiębiorcy, stworzenie perspektyw jego rozwoju oraz tworzenie nowych miejsc pracy. 

Plan restrukturyzacji to plan, pozytywnie zaopiniowany przez właściwy organ przedsiębiorcy, w którym okres restrukturyzacji jest ograniczony do niezbędnego minimum, mający na celu przywrócenie przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku, w oparciu o restrukturyzację majątkową, finansową, organizacyjną, zatrudnienia lub mającą na celu modernizację lub racjonalizację produkcji, w tym zmianę profilu produkcyjnego. Plan restrukturyzacji powinien zawierać elementy określone w części III.8.A pkt 2 załącznika I do rozporządzenia Komisji (WE) nr 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE, a więc powinny w nim być zawarte przynajmniej:

• Prezentacja różnych założeń rynkowych, wynikających z badań rynku;

• Analiza przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa;

• Prezentacja proponowanej przyszłej strategii przedsiębiorstwa i opis sposobu powrotu do żywotności ekonomicznej;

• Pełny opis i przegląd różnych planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów;

• Harmonogram wdrożenia różnych środków oraz ostateczny termin wdrożenia planu restrukturyzacyjnego w pełni;

• Informacje o zdolnościach produkcyjnych przedsiębiorstwa, w szczególności o ich wykorzystaniu oraz ich redukcji;

• Pełny opis uzgodnień finansowych do celów restrukturyzacji, w tym:

• wykorzystanie wciąż dostępnego kapitału;

• sprzedaż aktywów lub spółek zależnych, w celu finansowania restrukturyzacji;

• finansowe zobowiązania udziałowców i osób trzecich (jak kredytodawcy, banki);

• kwota pomocy publicznej i wykazanie zapotrzebowania na nią;

• Projektowane zyski i straty na kolejne pięć lat wraz z szacowaną stopą zwrotu z kapitału oraz studium wrażliwości, oparte na kilku scenariuszach;
• Nazwiska autorów planu restrukturyzacyjnego oraz data sporządzenia planu.

Zgodnie z nowymi przepisami, plan restrukturyzacji średniego przedsiębiorcy powinien określać środki wyrównujące zakłócenia konkurencji na rynku, w szczególności polegające na zbyciu aktywów, ograniczeniu zdolności produkcyjnych lub udziału w rynku. Środki wyrównujące zakłócenia konkurencji na rynku powinny być proporcjonalne do wielkości średniego przedsiębiorcy i jego znaczenia na rynku. Nie stanowią środków wyrównujących zakłócenia konkurencji na rynku działania polegające na likwidacji lub ograniczeniu działalności przedsiębiorstwa, które są konieczne ze względu na straty, jakie ta działalność przynosi. 

Średni przedsiębiorca ubiegający się o pomoc na restrukturyzację należności jest zobowiązany do złożenia oświadczenia, że w okresie restrukturyzacji nie będzie korzystał z pomocy publicznej innej niż pomoc de minimis lub pomoc w ramach wyłączeń grupowych lub występując o pomoc, poinformuje podmiot udzielający pomocy, że jest w trakcie restrukturyzacji. 

Jak stanowi nowe rozporządzenie, plan restrukturyzacji powinien zostać zrealizowany zgodnie z jego założeniami. Mały i średni przedsiębiorca nie może zwiększać zdolności produkcyjnych w okresie realizacji planu restrukturyzacji. 

Zmiana planu restrukturyzacji, w tym przewidywanej w nim pomocy na restrukturyzację należności, jest jednak możliwa, gdy są spełnione następujące warunki: 

1. zmieniony plan nadal prowadzi do osiągnięcia przez małego i średniego przedsiębiorcę długookresowej zdolności do konkurowania na rynku oraz 
2. w przypadku średniego przedsiębiorcy: 
• zwiększenie kwoty pomocy wiąże się z rozszerzeniem powyższych środków wyrównujących zakłócenia konkurencji na rynku,, 
• planowane ograniczenie powyższych środków wyrównujących zakłócenia konkurencji na rynku lub opóźnienie we wdrażaniu tych środków następuje z przyczyn niezależnych od średniego przedsiębiorcy i wiąże się z odpowiednim zmniejszeniem kwoty pomocy. 

Projekt pomocy na restrukturyzację należności, spełniający łącznie wszystkie powyższe warunki nie podlega notyfikacji Komisji Europejskiej.

Zgodnie z nowymi przepisami, organy restrukturyzacyjne mają przekazywać sprawozdania o przedsiębiorcach, którym udzielono pomocy na restrukturyzację należności, spełniające wymogi określone w przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących udzielania pomocy publicznej, do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 60 dni od zakończenia roku budżetowego. Sprawozdania te przekazuje się przez teletransmisję danych w formie elektronicznej, na formularzu udostępnionym przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w powszechnie dostępnej sieci teleinformatycznej. 

Do jakiej pomocy na restrukturyzację należności publicznoprawnych nie znajduje zastosowania nowe rozporządzenie?

Rozporządzenia nie stosuje się jednak do pomocy na restrukturyzację należności: 

• której wartość, łącznie z inną pomocą przewidzianą w okresie realizacji planu restrukturyzacji, niezależnie od podmiotu jej udzielającego i jej przeznaczenia oraz z pomocą na ratowanie otrzymaną przez przedsiębiorcę, przekracza równowartość 10 mln euro; 
• w przypadku przedsiębiorców z sektora hutnictwa żelaza i stali, sektora górnictwa węgla, lotnictwa, przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie rybołówstwa i akwakultury oraz produkcji, przetwórstwa lub obrotu produktami wymienionymi w załączniku I do Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską, czyli:

Podstawa prawna:

• Rady Ministrów z dnia 5 września 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania małym i średnim przedsiębiorcom pomocy publicznej na restrukturyzację niektórych należności publicznoprawnych (Dz. U. 2006 r., Nr 169, poz. 1202);
• Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. 2004 r., Nr 123, poz. 1291, ze zm.);
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz. U. 2002 r., Nr 155, poz. 1287, ze zm.);
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw (Dz. Urz. WE L 10 z 13.01.2001, str. 33, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 08, t. 2, str. 141);   
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz. Urz. UE L 140 z 30.04.2004, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 08, t. 4, str. 3)