Powrót własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego zostało wymienione w art. 244 kodeksu cywilnego jako jedno z ograniczonych praw rzeczowych. Prawo to, pozostające w "zawieszeniu" pomiedzy lokatorskim prawem do lokalu a pełnym prawem własności, regulowane było przepisami ustawy z 1982r. Prawo spółdzielcze. Możliwość ustanawiania własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego została jednak uchylona przez ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych z 2000r. Uchylona została możliwość jego ustanawiania, jednakże samo prawo pozostało. W trudnej sytuacji znaleźli się ci, którzy pragnęli przekształcić przysługujące im prawo lokatorskie w prawo własnościowe. W wyniku wejścia w życie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych możliwe było tylko ustanowienie odrębnej własności lokali, co dla wielu spółdzielców było zbyt kosztowne.
Sejm postanowił przywrócić własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej jako formę pośrednią pomiędzy prawem odrębnej własności lokalu a lokatorskim prawem spółdzielczym.
Ustawa o zmianie ustawy o spłdzielniach mieszkaniowych została uchwalona 23 listopada 2002r. i przesłana pod obrady Senatu.
Wprowadzając spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego ustawa ustanowiła to prawo jako prawo zbywalne, dziedziczne i podlegające egzekucji. Oznacza to, że spółdzielca będzie mógł swobodnie dysponować swoim mieszkaniem a w razie jego śmierci mieszkanie to przypadnie jego spadkobiercom. Z drugiej jednak strony, ewentualna egzekucja z majątku spółdzielcy może dotyczyć także jego mieszkania. Należy przypomnieć, że lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nie korzysta z takich przywilejów - nie jest zbywalne ani dziedziczne.
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego może zostać ustanowione w budynkach będących przedmiotem własności lub współwłasności spółdzielni mieszkaniowej. Ustanowienie takiego prawa wymaga umowy pomiędzy spółdzielnią a spółdzielcą w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego może nastąpić na rzecz kilku osób, jednakże tylko jedna z nich może być członkiem spółdzielni. Ograniczenie to nie dotyczy małżonków, na których rzecz ustanowiono to prawo - mogą oni wspólnie należeć do spółdzielni mieszkaniowej.
Zbycie własnościowego prawa jest dozwolone, jednakże jego skuteczność zależna jest od uzyskania przez nabywcę członkostwa w spółdzielni w terminie 6 miesięcy od nabycia tego prawa. Umowa zbycia własnościowego prawa do lokalu powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Odpis aktu zostanie przez notariusza przesłany do spółdzielni.
W przypadku spadkobrania, jeżeli własnościowe spółdzielcze prawo nabyło kilka osób, ustawa nakłada na nich obowiązek wyznaczenia spośród siebie pełnomocnika do ich reprezentowania w spółdzielni mieszkaniowej w ciągu roku od otwarcia spadku, w skład którego wchodzi własnościowe prawo.
W ramach swobodnego dysponowania lokalem mieszkaniowym, spółdzielca może także wynająć ten lokal osobom trzecim, a także oddać go w bezpłatne używanie. Nie wymaga to uzyskania zgody spółdzielni, chyba że wynajęcie lub oddanie w używanie spowoduje zmianę przeznaczenia lokalu. Jeżeli jednak wynajęcie lub oddanie w używanie będzie miało wpływ na wysokość opłat na rzecz spółdzielni, spółdzielca zobowiązany jest powiadomić o tym spółdzielnię (np. gdy w wyniku wynajmu lokal zajmować będzie więcej osób, co z kolei wpłynie na wysokość czynszu).
Ustawa wprowadza także możliwość przekształcenia przysługującego spółdzielcom lokatorskiego prawa do lokalu we własnościowe prawo, a posiadaczom prawa własnościowego - przekształcenie w odrębne prawo do lokalu mieszkalnego.
Ustawa przywraca generalnie stare zasady dotyczące stosunków własnościowych w spóldzielniach mieszkaniowych w znacznej mierze dostosowując ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych do rzeczywistości.
Ustaw zostanie rozpatrzona przez Senat.
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?