Powód dochodził od Skarbu Państwa pewnej kwoty tytułem wykupu przedwojennych obligacji, wyemitowanych w latach 1930 - 1936. Dochodził świadczenia pieniężnego w zwaloryzowanej wysokości. Rozpatrujący po raz drugi apelację Sąd Apelacyjny (pierwszy wyrok został uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania) zadał Sądowi Najwyższemu pytanie, czy przez "istotną zmianę siły nabywczej", o której mówi art. 358[1] § 3 k.c., można rozumieć także utratę wartości świadczenia na skutek przepisów dekretu z dnia 27 lipca 1949 roku o zaciąganiu nowych i określaniu wysokości nie umorzonych zobowiązań pieniężnych (Dz.U. Nr 45, poz. 332) oraz ustawy z dnia 28 października 1950 roku o zmianie systemu pieniężnego (Dz.U. Nr 50, poz. 459 ze zm.)? Sąd Najwyższy co prawda podjęcia uchwały odmówił, ale zwrócił uwagę na istotną kwestię. Otóż brak jest - pisze SN - dotychczas w orzecznictwie Sądu Najwyższego wątpliwości co do niedopuszczalności waloryzacji świadczeń pieniężnych wynikających z obligacji skarbowych, z powodu utraty ich wartości wskutek oddziaływania przepisów dekretu oraz ustawy o zmianie systemu pieniężnego. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 8 stycznia 2009 roku, I CSK 482/08 oraz z dnia 5 lutego 2009 roku, I CSK 331/08, wyraźnie stwierdził, że oba akty prawne wywarły skutki z chwilą swego wejścia w życie przekształcając w przewidziany w nich sposób treść normowanych zobowiązań pieniężnych, a takiego skutku, będącego wyrazem woli ustawodawcy, nie można modyfikować następczo przez zastosowanie instrumentu waloryzacji. Zdaniem Sądu Najwyższego, wyrażonym w powołanych wyrokach, dokonywanie waloryzacji w tym zakresie pozostawałoby w zdecydowanej sprzeczności ze stanowiskiem zawartym w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 kwietnia 2007 r. (SK 49/05) o nieodwracalności skutków oddziaływania przepisów dekretu z 1949 r. i ustawy z 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego w odniesieniu do określenia wartości świadczeń wynikających z przedwojennych obligacji. Za jedyny sposób przywrócenia stanu pożądanego w świetle aktualnych standardów konstytucyjnych uznał Sąd Najwyższy uchwalenie odpowiedniego ustawodawstwa, którego w omawianym zakresie nie może zastąpić judykatura.
Mówiąc inaczej, sądy nie mogą waloryzować przedwojennych obligacji, które straciły wartość na skutek powojennych przepisów, a uczynić by to mogła tylko odrębna ustawa.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 roku, sygn. akt III CZP 75/09