Przemoc a gwałt w rozumieniu prawa karnego
Sąd Najwyższy zajmował się wyjaśnieniem pojęcia "gwałtu na osobie" oraz kwestią czy zakres znaczeniowy znamienia „gwałt” z art. 210 § 1 kodeksu karnego z 1969 r. i art. 130 § 3 k.w. jest taki sam, jak zakres znaczeniowy znamienia „przemoc” z art. 280 § 1 kodeksu karnego z 1997 r.?
Po przeanalizowaniu niniejszego zagadnienia Sąd Najwyższy uchwalił, że pojęcie „gwałt na osobie”, zawarte w art. 130 § 3 k.w., oznacza kwalifikowaną formę przemocy wobec osoby charakteryzującą się użyciem siły fizycznej o natężeniu stwarzającym niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia.
(...)W tym kontekście należy przede wszystkim podkreślić, iż k.k. z 1997 r. posługuje się zarówno określeniem „przemoc” (np. art. 280 § 1 k.k.) jak i określeniem „gwałt na osobie” (art. 166 k.k.). To oznacza, że pojęcia te w języku prawnym nie są jednakowe. Zgodnie z powszechnie przyjętymi regułami techniki prawodawczej, kanonem jest, iż dla oznaczenia jednakowych pojęć należy używać jednakowych określeń, a różnych pojęć nie powinno oznaczać się tymi samymi określeniami. Jeśli chodzi o zakres stosowania podanych wyżej reguł konsekwencji terminologicznej i pojęciowej, to trzeba przyjąć, że dotyczy ona co najmniej poszczególnych aktów prawnych.
(...)Jak podnosi się w doktrynie ujmowanie „gwałtu na osobie” jako przemocy o wyższym stopniu natężenia stosowanej siły, zgodne jest z tezą Sądu Najwyższego z postanowienia z dnia 16 marca 1999 r., I KZ 32/98 (K. Daszkiewicz, Przestępstwa popełnione przemocą w świetle przepisów kodeksu karnego z 6 czerwca 1997 r., Palestra 2000, Nr 2-3, s. 51; A. Zoll, glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1998 r., I KZP 22/98, OSP 1999, Nr 5, poz. 93).
(...)Jeżeli zaś chodzi o prawnokarne pojęcie przemocy, to w doktrynie wyróżnia się z jednej strony definicje kładące nacisk na szczególne zachowanie się sprawcy. Istotą przemocy w ich ujęciu jest zachowanie sprawcy polegające na użyciu siły fizycznej. Z drugiej zaś strony wyróżnia się definicje kładące nacisk na zamierzony rezultat zachowania się sprawcy, na efekt przemocy w postaci przymusu. W tym znaczeniu przemoc nie musi być zjawiskiem ujawniającym się w sferze fizycznej jednostki, dotykającym ciała jednostki. Może być także skierowana na psychikę tej jednostki, służyć do wpływania na decyzje jej woli.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2007 r., sygn. akt I KZP 39/06
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?