Może siÄ™ zdarzyć, że w postÄ™powaniu cywilnym sÄ…d zasÄ…dzi koszty od strony na rzecz Skarbu PaÅ„stwa. PrzykÅ‚adowo, gdy stron jest zwolniona od kosztów, opÅ‚aty i wydatki ponosi tymczasowo Skarb PaÅ„stwa. JeÅ›li taka strona wygra proces, to kosztami tymi zostanie obciążony przeciwnik. MogÄ… to być spore sumy.
NależnoÅ›ci Skarbu PaÅ„stwa z tytuÅ‚u nieuiszczonych kosztów sÄ…dowych oraz grzywien orzeczonych w postÄ™powaniu cywilnym mogÄ… być umorzone, odroczone albo rozÅ‚ożone na raty, jeżeli natychmiastowe ich Å›ciÄ…gniÄ™cie byÅ‚oby poÅ‚Ä…czone z niewspóÅ‚miernymi trudnoÅ›ciami lub groziÅ‚oby dÅ‚użnikowi zbyt ciężkimi skutkami.
Warto jeszcze raz podkreślić, że chodzi tu o należności względem Skarbu Państwa, a nie należności względem drugiej strony.
Rozłożenie na raty lub odroczenie
Już na wstÄ™pie należy zastrzec, że zapÅ‚ata sumy niższej niż trzykrotna wysokość opÅ‚aty podstawowej (która wynosi 30 zÅ‚) nie może być rozÅ‚ożona na raty. "Progiem" jest zatem kwota 90 zÅ‚.
ZapÅ‚ata należnoÅ›ci sÄ…dowych może być na wniosek dÅ‚użnika rozÅ‚ożona na raty lub odroczona na okres do dwóch lat, a w wyjÄ…tkowych wypadkach na okres do trzech lat. Trzeba jednak uważać, bo niezapÅ‚acenie którejkolwiek raty w terminie powoduje natychmiastowÄ… wymagalność pozostaÅ‚ej części należnoÅ›ci (co oznacza, że Skarb PaÅ„stwa może podjąć egzekucjÄ™).
RozÅ‚ożenie na raty lub odroczenie terminu zapÅ‚aty może być też cofniÄ™te. Tak siÄ™ stanie, jeÅ›li okolicznoÅ›ci, które uzasadniaÅ‚y rozÅ‚ożenie na raty lub odroczenie, przestanÄ… istnieć.
Umorzenie
NależnoÅ›ci sÄ…dowe mogÄ… być umorzone na wniosek dÅ‚użnika w części lub w caÅ‚oÅ›ci, jeżeli dÅ‚użnik wykazaÅ‚, że ze wzglÄ™du na swojÄ… sytuacjÄ™ rodzinnÄ…, majÄ…tkowÄ… i wysokość dochodów nie jest w stanie ich uiÅ›cić, a Å›ciÄ…gniÄ™cie należnoÅ›ci pociÄ…gnęłoby zbyt ciężkie skutki dla dÅ‚użnika lub jego rodziny.
Do wniosku dÅ‚użnik powinien doÅ‚Ä…czyć oÅ›wiadczenie o stanie rodzinnym i majÄ…tkowym (takie samo, jak przy ubieganiu siÄ™ o zwolnienie od kosztów).
Ponadto należności sądowe mogą być umorzone z urzędu (a więc bez wniosku) w części lub w całości, jeżeli:
egzekucja ich byÅ‚a bezskuteczna i ponowne jej wszczÄ™cie w czasie późniejszym byÅ‚oby bezcelowe;
wszczÄ™cie egzekucji okazaÅ‚o siÄ™ niemożliwe albo byÅ‚oby bezcelowe wobec stwierdzenia, że suma uzyskana z egzekucji nie pokryÅ‚aby kosztów egzekucyjnych.
Kto o tym decyduje?
O rozÅ‚ożeniu na raty, odroczeniu terminu spÅ‚aty lub umorzeniu należnoÅ›ci sÄ…dowych orzeczonych w postÄ™powaniu przed sÄ…dami powszechnymi oraz przed SÄ…dem Najwyższym rozstrzyga ostatecznie prezes sÄ…du wÅ‚aÅ›ciwego do Å›ciÄ…gniÄ™cia należnoÅ›ci. Uprawnienia te przysÅ‚ugujÄ… również kierownikowi oÅ›rodka zamiejscowego sÄ…du lub przewodniczÄ…cemu wydziaÅ‚u zamiejscowego sÄ…du.
Wnioski o rozłożenie na raty, odroczenie terminu spłaty lub umorzenie należności sądowych wnosi się zatem do prezesa sądu właściwego do ściągnięcia należności. Prezes sądu wydaje w tym przedmiocie stosowne zarządzenie.
Nie należy się jednak dziwić, jeśli pod zarządzeniem w sprawach odroczenia lub rozłożenia na raty (ale już nie umorzenia) podpisany będzie referendarz sądowy - on także ma do tego kompetencje. Na zarządzenie referendarza przysługuje skarga do sądu.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sÄ…dowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005 r. Nr 167, poz. 1398 ze zm.).