8.5.2006
Zespół
e-prawnik.pl
Kiedy dochodzi do sądowego ustalenia ojcostwa?
Jeżeli dziecko nie urodziło się w czasie trwania małżeństwa lub przed upływem 300 dni od jego ustania czy unieważnienia, wówczas w świetle prawa jest to tzw. dziecko pozamałżeńskie. Aby doszło w takim wypadku do ustalenia ojcostwa, mężczyzna, który jest ojcem tego dziecka, powinien złożyć stosowne oświadczenie o jego uznaniu. Nie należą jednak do wypadków odosobnionych sytuacje, gdy mężczyzna pomimo tego, że spłodził dziecko, nie poczuwa się do swojego ojcostwa i dziecka po prostu nie uznaje. Łącza się z tym bowiem przede wszystkim obowiązki odnośnie utrzymania dziecka i niejeden bardzo niechętnie na taką sytuację przystaje, zwłaszcza w przypadku, gdy dziecko zostało poczęte w wyniku zupełnie przypadkowego zbliżenia.
Jest jednak dla każdego oczywiste, że dziecko pochodzi od określonego mężczyzny i konkretnej kobiety, jeśli zatem wiadomo, kto jest ojcem urodzonego dziecka, dlaczego dziecko ma w społeczeństwie funkcjonować jako „dziecko bez ojca”. W takim przypadku, jeżeli ojciec nie chce dobrowolnie uznać dziecka, zastosowanie znajduje instytucja sądowego ustalenia ojcostwa. Sąd na skutek wniesienia powództwa o ustalenie ojcostwa, po przeprowadzeniu procesu, orzeka w wyroku, kto jest ojcem dziecka. Naturalnie ma to miejsce jedynie w przypadku wykazania, iż pozwany mężczyzna jest ojcem dziecka. Jeżeli okoliczność ta nie zostanie udowodniona sąd powództwo oddali, jednocześnie stwierdzając, że dany mężczyzna nie jest ojcem dziecka. Można jednak tyle razy żądać rozpatrzenia tej sprawy przez sąd, ilu jest mężczyzn, którzy mogliby spłodzić dane dziecko.
Poza ustaleniem ojcostwa sąd najczęściej również w wyroku zasądza alimenty na rzecz dziecka, gdyż zazwyczaj z okoliczności, a zwłaszcza z twierdzeń ojca wynika, że nie ma on zamiaru dobrowolnie łożyć na utrzymanie dziecka. Oprócz zasądzenia alimentów, matka dziecka może żądać, obok ustalenia ojcostwa, także innych świadczeń, ale o tym niżej.
Z dużą mocą należy jeszcze raz podkreślić, że ustalenie przez sad ojcostwa może nastąpić tylko, jeżeli ojcostwo danego dziecka nie zostało już ustalone. Zatem nie jest dopuszczalne wniesienie powództwa o ustalenie ojcostwa, jeżeli dziecko urodziło się w małżeństwie i ojcostwo męża matki nie zostało zaprzeczone bądź jeżeli dziecko zostało wcześniej uznane przez ojca albo jeżeli zapadł już wcześniej wyrok ustalający, że ojcem dziecka jest konkretny mężczyzna.
Sąd orzeknie o ojcostwie tylko wtedy, gdy znana jest matka dziecka, tzn. wiadomo dokładnie, jaka kobieta urodziła dane dziecko; np. nie jest możliwe takie ustalenie w przypadku znalezionego noworodka, który nie ma sporządzonego aktu urodzenia.
Ustalenie ojcostwa może nastąpić zarówno w stosunku do dziecka małoletniego, jak i tego, które ukończyło osiemnaście lat. Nie ma jednak możliwości sądowego ustalenia ojcostwa dziecka poczętego, ale jeszcze nie urodzonego. Istnieje zaś możliwość ustalenia w wyroku ojcostwa po śmierci dziecka. Ażeby zatem wszcząć procedurę ustalenia przez sąd ojcostwa, osoba do tego uprawniona (o czym niżej) musi wnieść powództwo o ustalenie ojcostwa. Powództwo takie wnosi się do sądu rejonowego, w okręgu którego zamieszkuje potencjalny ojciec dziecka (pozwany) albo do sądu, na obszarze działania którego mieszka lub przebywa dziecko.
Kto może żądać ustalenia przez sąd ojcostwa?
W zależności od tego, czy ustalenie ma dotyczyć dziecka, które nie ukończyło osiemnastu lat (małoletni), czy osoby pełnoletniej, możliwość wytoczenia sprawy (bycia powodem w sprawie) kształtuje się różnie. Jeżeli ma być ustalone ojcostwo małoletniego ustalenia może żądać:
- Matka dziecka – niezależnie od tego, czy przysługuje jej, czy nie, władza rodzicielska;
- Samo dziecko – jednakże w jego imieniu będzie występował jego przedstawiciel ustawowy, którym w zasadzie jest rodzic, czyli w tym wypadku reprezentować dziecko będzie matka. Jeżeli matka nie żyje lub nie można się z nią porozumieć albo nie przysługuje jej władza rodzicielska, dziecko będzie reprezentował opiekun wyznaczony przez sąd (najczęściej ktoś z rodziny dziecka, np. babcia); W razie śmierci dziecka, które było powodem w sprawie o ustalenie ojcostwa, ustalenia mogą dochodzić jego zstępni;
- domniemany ojciec dziecka (od 19 lipca 2004 r.);
- Prokurator.
Jeżeli ma zostać ustalone ojcostwo pełnoletniego dziecka, powództwo może wnieść:
- Samo dziecko,
- Prokurator.
Potrzebujesz porady prawnej?
Filiacja, czyli określenie pochodzenia dziecka od określonych rodziców
Do powództw o stwierdzenie pochodzenia dziecka od określonych osób zaliczają się: powództwo o ustalenie macierzyństwa, powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa, powództwo o zaprzeczenie ojcostwa, powództwo o ustalenie ojcostwa oraz powództwo o unieważnienie (...)
Co to jest uznanie dziecka i w jakich sytuacjach się je stosuje? Istnieją trzy sposoby ustalenia ojcostwa dziecka: 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa, ojcem dziecka jest mąż matki; On figuruje w akcie urodzenia dziecka jako ojciec i nie ma znaczenia, czy on spłodził (...)
Zaprzeczenie i ustalenie ojcostwa dzieci urodzonych w małżeństwie - opinia prawna
Stan faktyczny Mam dwoje dzieci w wieku 5 i 3 lat z kobietą pozostająca w związku małżeńskim, z którego ona ma jeszcze córkę. Dzieci mają nazwisko jej męża, który dowiedział się dopiero teraz, że nie jest biologicznym ojcem. Dzieci urodziły się w małżeństwie (w trakcie trwania związku (...)
Ustalenie ojcostwa a roszczenia z tym związane
Ojcostwo mężczyzny jest ustalane "automatycznie" w sytuacji, kiedy dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, gdyż w takiej sytuacji domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Natomiast, kiedy dziecko rodzi się (...)
Nie jest dopuszczalna transkrypcja zagranicznego aktu urodzenia dziecka ze związku partnerskiego...
Nie jest możliwe wpisanie w polskim akcie stanu cywilnego zamiast ojca dziecka, "rodzica", który nie jest mężczyzną, gdyż taka transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami polskiego porządku prawnego - uznał NSA. Nie można uzależniać uzyskania przez obywatela polskiego (...)
Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami (bo np. zmarły przed otwarciem spadku). W razie powołania spadkobierców w (...)
Jak zarejestrować urodzenie w urzędzie stanu cywilnego?
Jak trzeba zarejestrować nowo narodzone dziecko? Nowo narodzone dziecko musi zostać zarejestrowane w urzędzie stanu cywilnego. Sporządzony dla dziecka akt urodzenia będzie określał m.in. jego dane osobowe (imię, nazwisko), pochodzenie od określonych rodziców. Sporządzenie aktu urodzenia (...)
Postępowanie odrębne w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi
Co to jest postępowanie odrębne w sprawach cywilnych? W ramach procesu cywilnego w I instancji wyróżnia się: postępowanie zwykłe - zasadniczy tryb postępowania procesowego, służący rozpoznawaniu większości spraw cywilnych. Przepisy je normujące mają odpowiednie zastosowanie (...)
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)
Nowe koszty sądowe w rozmaitych sprawach cywilnych!
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Niektóre jednak sprawy podrożeją. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2 marca 2006 r. Warto sprawdzić, na wszczynanie jakich (...)
Łatwiejsze zaprzeczenie ojcostwa
W reakcji na wyrok Trybunału Konstytucyjnego prawodawca znowelizował kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dzięki zmianom termin wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa będzie liczony od daty, w której pełnoletnie dziecko dowiedziało się o swoim rzeczywistym pochodzeniu. Dotychczasowe (...)
Badania DNA - sposób na ustalenie ojcostwa
Kodeks postępowania cywilnego wszedł w życie w 1964 r. Jednakże jego przepisy nie ograniczają rodzaju dowodów, jakie można przeprowadzić przed sądem w celu ustalenia ojcostwa. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie przez sąd zdobyczy nauki i techniki. Jedną z nich jest możliwość (...)
Zaprzeczenie ojcostwa po uznaniu dziecka - opinia prawna
Stan faktyczny Dziewczyna, z którą się spotykałem zaszła w ciążę. Gdy dziecko się urodziło wniosła sprawę do sądu o ustalenie ojcostwa. Podstawowe badania krwi nie wykluczyły mnie z grona grupy ojców. W trakcie postępowania w sprawie o ustalenie ojcostwa uznałem dziecko. Twierdzę (...)
Alimenty na dziecko - komu i na jakich zasadach przysługują?
Kiedy rodzice muszą płacić alimenty na dzieci? Prawnym obowiązkiem rodziców jest zapewnienie dziecku środków utrzymania do czasu, aż nie będzie ono w stanie utrzymywać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka pokrywają koszty związane z jego utrzymaniem i wychowaniem (...)
Jak uznać ojcostwo w urzędzie stanu cywilnego?
Nie masz ślubu z kobietą, która urodzi lub urodziła twoje dziecko? Dziecko urodziło się już po rozwodzie? Sprawdź, co zrobić, żeby formalnie zostać jego ojcem. Jak załatwić sprawę? Sprawę możesz załatwić osobiście w urzędzie stanu cywilnego (USC) bądź w konsulacie przy (...)
Udział rzeczników interesu społecznego w postępowaniu w sprawach cywilnych
W jakich przypadkach prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich może wziąć udział w postępowaniu cywilnym? Prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego oceny (...)
Zwolnienie od kosztów sądowych
Zwolnienie od kosztów z mocy ustawy Zwolnienie ustawowe uzależnione jest zarówno od rodzaju sprawy jak i od podmiotu, który występuje przed sądem. Z mocy ustawy od obowiązku uiszczania kosztów sądowych zwolnieni są: strona dochodząca ustalenia ojcostwa,( za wyjątkiem (...)
Dziecko może się wyprzeć ojczyma...
Termin do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa według TK Określenie początku biegu terminu do wytoczenia przez pełnoletnie dziecko powództwa o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki niezależnie od daty powzięcia przez to dziecko wiadomości o tym, że nie pochodzi od męża (...)
Wysokość opłat w procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego
Wysokość opłat w procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego W procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego powinniśmy liczyć się z następującymi opłatami: Wysokość opłaty stałej Czego dotyczy opłata Uwagi 600 zł od pozwu (...)
Uznanie ojcostwa to akt wiedzy
Powód uznał ojcostwo dziecka, choć w chwili uznawania nie miał wątpliwości, iż nie jest biologicznym ojcem dziecka. Po pewnym czasie wytoczył powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. Sądy pierwszej i drugiej instancji oddaliły powództwo, sprawa (...)
