17.12.2013
Zespół
e-prawnik.pl
Nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi został wdrożony poprawnie w skontrolowanych przez NIK 27 gminach. Jednak analiza kosztów przeprowadzona w 18 gminach wykazała, że w dziewięciu z nich po wprowadzeniu nowego systemu wzrosły stawki za odpady zmieszane, natomiast w pięciu gminach opłaty za odpady selektywne były niższe niż przed wdrożeniem znowelizowanej ustawy śmieciowej. Gminy tłumaczyły wzrost kosztów koniecznością sfinansowania całego systemu odbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów wraz z jego obsługą administracyjną.
Nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi obowiązuje od 1 lipca 2013 roku, po wejściu w życie znowelizowanej ustawy śmieciowej (ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). Zmiana polegała przede wszystkim na obligatoryjnym przejęciu przez gminy obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami. Nowelizacja miała uszczelnić system gospodarowania odpadami, na większą skalę zapewnić recykling oraz zmniejszyć ilość odpadów szczególnie biodegradowalnych, kierowanych na składowiska.
Kontrola NIK ujawniła następujące nieprawidłowości:
- blisko połowa skontrolowanych gmin nie utworzyła punktów selektywnego zbierania odpadów (mieszkańcy mogliby samodzielnie dostarczyć tam określony rodzaj odpadów, które byłyby odbierane nieodpłatnie) oraz nie wskazała miejsc, w których mieszkańcy w dowolnym czasie mogą bezpłatnie pozostawić zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Niektóre gminy zorganizowały odbiór odpadów zbieranych selektywnie np. dwa razy w roku. W ocenie NIK takie działanie nie zapewniają jednak mieszkańcom sprawnego usuwania odpadów i są sprzeczne z przepisami ustawy.
- połowa gmin nie udostępniła na stronach internetowych (czy też w inny, zwyczajowo przyjęty sposób) informacji istotnych dla mieszkańców - np. o punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych, odbioru zużytego sprzętu elektronicznego lub o przedsiębiorstwach odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. W rezultacie, jak pokazały badania ankietowe ponad 16 proc. mieszkańców oceniło działania informacyjne swoich gmin jako niewystarczające.
- ponad połowa skontrolowanych gmin nie podjęła uchwały w sprawie warunków i trybu składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
- blisko 30 proc. gmin nie wywiązało się w pełni z obowiązku przeprowadzenia corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi. Pozbawiło się w ten sposób wiedzy, która jest niezbędna do określenia możliwości technicznych i organizacyjnych gminy, oszacowania kosztów oraz rzetelnego przygotowania przetargu. Dane z dobrze przeprowadzonej analizy są niezbędne do sporządzenia specyfikacji przetargowej.
- jedna gmina zleciła odbieranie odpadów samorządowemu zakładowi budżetowemu - z pominięciem ustawy o zamówieniach publicznych. Wójt powołał się na opinię Biura Analiz Sejmowych. NIK uważa jednak, że świetle ustawy tryb przetargowy powinien być organizowany w każdym przypadku. Choć sytuacji podobnych w całym kraju było niewiele (z danych Ministerstwa Środowiska wynika, że 17 na ok. 2500 gmin w Polsce), NIK uznała, że kwestia ta wymaga doprecyzowania w przepisach prawa.
- nowe przepisy nałożyły na właścicieli nieruchomości obowiązek składania deklaracji za każdym razem, kiedy rada gminy przyjmie nowe stawki opłat za gospodarowanie odpadami. Powoduje to zbędne uciążliwości dla mieszkańców, jak również niepotrzebnie ponownie obciąża pracowników samorządowych czynnościami już wcześniej wykonanymi. NIK uważa, że w tej sprawie wystąpiła niepotrzebna regulacja.
- wyniki kontroli oraz liczne interpelacje poselskie wskazują na problem z ustaleniem, czy spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe powinny być traktowane jako właściciele nieruchomości. Zdaniem NIK na podstawie określonego w znowelizowanej ustawie pojęcia właściciela nieruchomości trudno precyzyjnie ustalić, kto ma obowiązek składania deklaracji i wnoszenia opłaty śmieciowej. Przepisy w tym zakresie należy zdaniem Izby doprecyzować.
NIK wnioskuje zatem do Rady Ministrów o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu:
- doprecyzowania formy i terminu sporządzania corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi;
- wskazania, że właściciel nieruchomości nie będzie zobowiązany do składania nowej deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami przy każdorazowej zmianie stawek opłat przez radę gminy;
- jednoznacznego doprecyzowania pojęcia właściciela nieruchomości;
- ustawowego doprecyzowania kwestii legalności powierzania odbioru odpadów komunalnych samorządowym zakładom budżetowym;
- ustawowego rozstrzygnięcia kwestii nadzoru nad uchwałami podejmowanymi przez rady gmin w zakresie gospodarki odpadami, w celu jednoznacznego wskazania, który z organów jest właściwy do kontroli ich legalności.
NIK rekomenduje gminom szersze stosowanie systemu ulg prorodzinnych w postaci niższych stawek opłat dla rodzin wielodzietnych. Spośród skontrolowanych gmin zaledwie 6 zaproponowało takie ulgi.
NIK w 2014 roku oceni, czy gminy odpowiednio często organizują wywóz śmieci oraz czy zapobiegają zaśmieceniu terenów niezamieszkałych. Szczególnie wnikliwie Izba przyjrzy się przetargom na gospodarowanie odpadami.
(nik.gov.pl)
Potrzebujesz porady prawnej?
Ustawa śmieciowa. Raport NIK ujawnił smutna rzeczywistość
Wprowadzony dwa lata temu nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi nie doprowadził do rozwiązania problemu „dzikich wysypisk”, których przybywa zamiast ubywać. Rosną także koszty gospodarowania odpadami, bo gminy nie potrafią rzetelnie oszacować ilości wytwarzanych śmieci (...)
NIK sprawdził, jak szkoli się policjanta
NIK poświadcza, że system naboru do Policji i służb specjalnych funkcjonuje prawidłowo i daje gwarancję wyboru najlepszych kandydatów spośród tych, którzy ubiegają się o przyjęcie. Gorzej jest ze szkoleniem funkcjonariuszy. Po dobrze zorganizowanym kursie podstawowym dalszy cykl szkoleniowy (...)
NIK o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych
Cudzoziemcy stają się posiadaczami gruntów rolnych w Polsce w drodze nabycia udziałów w polskich spółkach, które są właścicielem ziemi. MSW nie posiada jednak pełnych danych, o skali nabywania polskich gruntów przez cudzoziemców. Dane resortu są 3-4 krotnie niższe od stanu rzeczywistego. (...)
NIK o katastrofalnym stanie ochrony przeciwpowodziowej
NIK negatywnie ocenia system ochrony przeciwpowodziowej w województwach małopolskim i świętokrzyskim. Żadna gmina czy też powiat nie uzyskały pozytywnej oceny a straty spowodowane wylewami rzek, strumieni czy też potoków z roku na rok są coraz wyższe. Jak wynika z raportu NIK-u, (...)
Gruntowne zmiany w gospodarce nieruchomościami
W zasadzie od 22 października zaczynają obowiązywać znowelizowane przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zmienią się m.in. zasady sprzedaży dawnych mieszkań komunalnych. Skorzystać będą mogli na tym nowi właściciele lokali i osoby, które wykupiły je przed (...)
Po co kontrole NIK? Każdego roku inspektorzy NIK ujawniają nieprawidłowości, których skutki finansowe lub sprawozdawcze sięgają kilkunastu miliardów złotych. Wskazane przez kontrolerów wadliwe mechanizmy są jednak naprawiane, a systemy prawne uszczelniane tak, aby błędy (...)
Według NIK fundusze unijne przynoszą efekty
Najwyższa Izba Kontroli oceniła pozytywnie realizację programów operacyjnych. Wnioski? Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego zapewnił skuteczną koordynację realizacji celów inwestowania funduszy unijnych i związanych z nimi wskaźników. Instytucje zarządzające (...)
NIK o ochronie brzegów morskich
Instytucje państwa nie wiedzą, czy skutecznie zapobiegają degradacji wybrzeża i zmniejszaniu się plaż Bałtyku - wynika z raportu Najwyższej izby Kontroli. Według obecnie obowiązującego stanu prawnego organy administracji morskiej mają utrzymać linię brzegową z 2000 roku, choć od (...)
Kontrola NIK. Grunty skarbu państwa użytkowane bezprawnie
Budżet państwa ponosi każdego roku wielomilionowe straty z powodu bezprawnego korzystania z gruntów skarbu państwa. Przepisy prawa w praktyce zapewniają samowolnym użytkownikom bezkarność. Instytucje publiczne nieskutecznie walczą z tym procederem. NIK zaleca zmiany w istniejącym prawie (...)
Kontrola NIK w lubuskiem. Wszystkie szkoły z uchybieniami w kwestii BHP
Żadna ze skontrolowanych przez NIK szkół na terenie województwa lubuskiego nie organizowała uczniom zajęć z zachowaniem wszystkich reguł higieny pracy umysłowej. Powszechne było nierównomierne obciążanie uczniów trudnymi przedmiotami: łączenie ich w kilkugodzinne bloki, albo planowanie (...)
Kontroli nie ma, promienie harcują...
NIK opublikował wyniki najnowszej kontroli. Izba przyjrzała się temu, jak funkcjonuje w Polsce monitoring pól elektromagnetycznych, których źródłem są m.in. nadajniki telefonii komórkowej. NIK o działaniach organów administracji publicznej w zakresie (...)
NIK alarmuje w sprawie odpadów medycznych
System utylizacji odpadów medycznych jest w Polsce nieszczelny. NIK zwraca uwagę, że zwykle niedoceniane i bagatelizowane procedury postępowania oraz rzetelna dokumentacja akurat w tym wypadku są zbyt ważne, by je zaniedbywać. Prowadzi to do kłopotów z monitorowaniem niebezpiecznych odpadów. (...)
Raport NIK. Uczelnie przegrywają z piratami
Wykorzystywane przez uczelnie wyższe do weryfikacji prac dyplomowych komputerowe programy antyplagiatowe okazały się mało przydatne i nieskuteczne. Programy można łatwo oszukać, nie wykrywają nawet prymitywnych zapożyczeń z popularnych portali, a rezultaty ich pracy są nieporównywalne (...)
Reformy na Ukrainie z pomocą Polaków
Prezes Najwyższej Izby Kontroli wziął udział w konferencji, która inaugurowała proces reformy służby cywilnej w ukraińskiej administracji. NIK wspiera Ukraińców we wdrażaniu polityki antykorupcyjnej i podnoszeniu kompetencji urzędników. Przedstawiciele Izby uczestniczą m.in. w przygotowaniu (...)
Państwo bezradne wobec oszustów podatkowych. Oto raport NIK
W ocenie NIK organy kontroli skarbowej oraz organy podatkowe nie przeciwdziałały wystarczająco skutecznie oszustwom podatkowym. W badanym okresie nastąpił gwałtowny wzrost uszczupleń VAT, przy jednocześnie niskim poziomie kwot odzyskiwanych z tego tytułu przez Skarb Państwa. NIK odnotowuje (...)
Kontrola NIK w ZUS. Ustalenia prawomocne
Kolegium Najwyższej Izby Kontroli rozpatrzyło zastrzeżenia, jakie skierował ZUS do wystąpienia pokontrolnego w sprawie wybranych, kluczowych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w latach 2010 – 2013, które dotyczyły Kompleksowego Systemu Informatycznego. Kolegium oddaliło (...)
NIK o zapobieganiu patologiom w szkołach
Dzieci i młodzież wciąż narażone są na zjawiska patologiczne w szkołach. Nasilają się tradycyjne formy przemocy słownej i fizycznej, a dodatkowo rozwijają się nowe, w cyberprzestrzeni. Szkoły od lat nie radzą sobie z problemem: nie diagnozują sytuacji, a nauczyciele nie zawsze potrafią (...)
NIK o ochronie drzew przy inwestycjach w miastach
W Polsce drzewa wciąż przegrywają z nowymi osiedlami, galeriami handlowymi i parkingami, bo wielu samorządowców na pierwszym miejscu stawia interes inwestorów, lekką ręką zgadzając się na wycinkę drzew. Sadzone w ramach kompensacji nowe drzewa często są niskiej jakości, a niezabezpieczone (...)
NIK w systemie zarządzania państwem
Rolę NIK w funkcjonowaniu państwa należy rozpatrywać przez pryzmat funkcji zarządzania: planowania, organizowania, motywowania i kontrolowania - mówił Prezes NIK, Krzysztof Kwiatkowski, w wykładzie inaugurującym nowy rok akademicki na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu (...)
NIK ocenił działalność spółek komunalnych
Zamiast realizować zadania publiczne takie jak dystrybucja wody, odprowadzanie ścieków, gospodarka mieszkaniowa czy zapewnienie komunikacji miejskiej, powoływane przez gminy spółki komunalne zbyt mocno koncentrują się na działalności komercyjnej. Takie wnioski płyną z raportu Najwyższej (...)
Po co kontrole NIK? Każdego roku inspektorzy NIK ujawniają nieprawidłowości, których skutki finansowe lub sprawozdawcze sięgają kilkunastu miliardów złotych. Wskazane przez kontrolerów wadliwe mechanizmy są jednak naprawiane, a systemy prawne uszczelniane tak, aby błędy (...)
Według NIK fundusze unijne przynoszą efekty
Najwyższa Izba Kontroli oceniła pozytywnie realizację programów operacyjnych. Wnioski? Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego zapewnił skuteczną koordynację realizacji celów inwestowania funduszy unijnych i związanych z nimi wskaźników. Instytucje zarządzające (...)
NIK o ochronie brzegów morskich
Instytucje państwa nie wiedzą, czy skutecznie zapobiegają degradacji wybrzeża i zmniejszaniu się plaż Bałtyku - wynika z raportu Najwyższej izby Kontroli. Według obecnie obowiązującego stanu prawnego organy administracji morskiej mają utrzymać linię brzegową z 2000 roku, choć od (...)
Kontrola NIK. Grunty skarbu państwa użytkowane bezprawnie
Budżet państwa ponosi każdego roku wielomilionowe straty z powodu bezprawnego korzystania z gruntów skarbu państwa. Przepisy prawa w praktyce zapewniają samowolnym użytkownikom bezkarność. Instytucje publiczne nieskutecznie walczą z tym procederem. NIK zaleca zmiany w istniejącym prawie (...)
Kontrola NIK w lubuskiem. Wszystkie szkoły z uchybieniami w kwestii BHP
Żadna ze skontrolowanych przez NIK szkół na terenie województwa lubuskiego nie organizowała uczniom zajęć z zachowaniem wszystkich reguł higieny pracy umysłowej. Powszechne było nierównomierne obciążanie uczniów trudnymi przedmiotami: łączenie ich w kilkugodzinne bloki, albo planowanie (...)
Kontroli nie ma, promienie harcują...
NIK opublikował wyniki najnowszej kontroli. Izba przyjrzała się temu, jak funkcjonuje w Polsce monitoring pól elektromagnetycznych, których źródłem są m.in. nadajniki telefonii komórkowej. NIK o działaniach organów administracji publicznej w zakresie (...)
NIK alarmuje w sprawie odpadów medycznych
System utylizacji odpadów medycznych jest w Polsce nieszczelny. NIK zwraca uwagę, że zwykle niedoceniane i bagatelizowane procedury postępowania oraz rzetelna dokumentacja akurat w tym wypadku są zbyt ważne, by je zaniedbywać. Prowadzi to do kłopotów z monitorowaniem niebezpiecznych odpadów. (...)
Raport NIK. Uczelnie przegrywają z piratami
Wykorzystywane przez uczelnie wyższe do weryfikacji prac dyplomowych komputerowe programy antyplagiatowe okazały się mało przydatne i nieskuteczne. Programy można łatwo oszukać, nie wykrywają nawet prymitywnych zapożyczeń z popularnych portali, a rezultaty ich pracy są nieporównywalne (...)
Ustawa śmieciowa. Raport NIK ujawnił smutna rzeczywistość
Wprowadzony dwa lata temu nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi nie doprowadził do rozwiązania problemu „dzikich wysypisk”, których przybywa zamiast ubywać. Rosną także koszty gospodarowania odpadami, bo gminy nie potrafią rzetelnie oszacować ilości wytwarzanych śmieci (...)
Reformy na Ukrainie z pomocą Polaków
Prezes Najwyższej Izby Kontroli wziął udział w konferencji, która inaugurowała proces reformy służby cywilnej w ukraińskiej administracji. NIK wspiera Ukraińców we wdrażaniu polityki antykorupcyjnej i podnoszeniu kompetencji urzędników. Przedstawiciele Izby uczestniczą m.in. w przygotowaniu (...)
Państwo bezradne wobec oszustów podatkowych. Oto raport NIK
W ocenie NIK organy kontroli skarbowej oraz organy podatkowe nie przeciwdziałały wystarczająco skutecznie oszustwom podatkowym. W badanym okresie nastąpił gwałtowny wzrost uszczupleń VAT, przy jednocześnie niskim poziomie kwot odzyskiwanych z tego tytułu przez Skarb Państwa. NIK odnotowuje (...)
Kontrola NIK w ZUS. Ustalenia prawomocne
Kolegium Najwyższej Izby Kontroli rozpatrzyło zastrzeżenia, jakie skierował ZUS do wystąpienia pokontrolnego w sprawie wybranych, kluczowych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w latach 2010 – 2013, które dotyczyły Kompleksowego Systemu Informatycznego. Kolegium oddaliło (...)
NIK o zapobieganiu patologiom w szkołach
Dzieci i młodzież wciąż narażone są na zjawiska patologiczne w szkołach. Nasilają się tradycyjne formy przemocy słownej i fizycznej, a dodatkowo rozwijają się nowe, w cyberprzestrzeni. Szkoły od lat nie radzą sobie z problemem: nie diagnozują sytuacji, a nauczyciele nie zawsze potrafią (...)
NIK o ochronie drzew przy inwestycjach w miastach
W Polsce drzewa wciąż przegrywają z nowymi osiedlami, galeriami handlowymi i parkingami, bo wielu samorządowców na pierwszym miejscu stawia interes inwestorów, lekką ręką zgadzając się na wycinkę drzew. Sadzone w ramach kompensacji nowe drzewa często są niskiej jakości, a niezabezpieczone (...)
NIK w systemie zarządzania państwem
Rolę NIK w funkcjonowaniu państwa należy rozpatrywać przez pryzmat funkcji zarządzania: planowania, organizowania, motywowania i kontrolowania - mówił Prezes NIK, Krzysztof Kwiatkowski, w wykładzie inaugurującym nowy rok akademicki na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu (...)
NIK ocenił działalność spółek komunalnych
Zamiast realizować zadania publiczne takie jak dystrybucja wody, odprowadzanie ścieków, gospodarka mieszkaniowa czy zapewnienie komunikacji miejskiej, powoływane przez gminy spółki komunalne zbyt mocno koncentrują się na działalności komercyjnej. Takie wnioski płyną z raportu Najwyższej (...)
NIK sprawdza sprawozdania finansowe CERNu
Najwyższa Izba Kontroli pełni funkcję audytora zewnętrznego w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN). Podsumowuje właśnie rok swych działań. NIK będzie sprawdzać finanse organizacji jeszcze przez dwa lata, choć możliwe, że okres ten zostanie przedłużony. Zadanie NIK polega (...)
NIK o realizacji zamówień publicznych
Skontrolowane jednostki publiczne prawidłowo udzielały zamówień publicznych na usługi zewnętrzne. Jednak tylko nieliczne urzędy korzystały z ustawowych możliwości uzyskania najkorzystniejszej oferty przy zawieraniu umów. Większość nadal stosowała najniższą cenę jako jedyne kryterium (...)
NIK krytykuje polskie urzędy. Zarzuca im dyskryminację
Polskie urzędy nie traktują osób głuchoniemych z należytą powagą. Swoje zaniedbania tłumaczą niskim odsetkiem głuchoniemych petentów, ale nie dostrzegają, że głuchoniemi nie przychodzą do urzędów, bo poziom dostępności instytucji użyteczności publicznej dla niepełnosprawnych (...)
NIK pozytywnie o naszych wojskach specjalnych
NIK pozytywnie ocenia zdolność polskich wojsk specjalnych do prowadzenia działań operacyjnych. Izba zakończyła trwającą od maja do grudnia 2013 roku kontrolę wojsk specjalnych. NIK uważa, że wieloletnie działania, których celem było zbudowanie w Polsce profesjonalnych wojsk specjalnych, (...)
Oto prawdziwe problemy wychowanków domów dziecka
Dla dużej części wychowanków z rodzin zastępczych i domów dziecka próby wejścia w dorosłość po 18. roku życia nie kończą się najlepiej - alarmuje Najwyższa Izba Kontroli. Powiększają kolejki bezrobotnych w urzędach pracy i pobierają zapomogi z opieki społecznej. Wielu rezygnuje (...)
