Większe bezpieczeństwo fitosanitarne towarów roślinnych

24 maja 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 30 marca 2007 r. o zmianie ustawy o ochronie roślin oraz niektórych innych ustaw.

Duża nowelizacja ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin dostosowuje prawo krajowe do wspólnotowego. Wynika ona przede wszystkim z potrzeby: 

• implementowania przepisów Unii Europejskiej wydanych po wejściu w życie obecnie obowiązującej ustawy, 

• doprecyzowania niektórych przepisów obecnie obowiązującej ustawy. 

  

Zmiany mają przyczynić się do podniesienia bezpieczeństwa fitosanitarnego towarów roślinnych. Oto niektóre z nich:

Paszporty dla roślin i produktów roślinnych

Nowe przepisy określają zasady wydawania paszportów dla roślin i produktów roślinnych. Mogą je otrzymać wyłącznie rośliny wolne od organizmów szkodliwych. Nabywca rośliny zaopatrzonej w paszport musi przechowywać ten dokument przez rok.

Dyrektywa Komisji 93/51/EWG określa wymagania, jakie powinny spełniać niezaopatrzone w paszport roślin rośliny, produkty roślinne lub przedmioty przemieszczane przez strefę chronioną, a także sposób postępowania z tymi roślinami, jeżeli urzędowa kontrola wykaże, że nie spełniają one powyższych wymagań.

Zasady obsługi fitosanitarnej roślin eksportowanych

Nowelizacja ustawy doprecyzowuje także zasady obsługi fitosanitarnej roślin eksportowanych. Na skontrolowane przesyłki towarów roślinnych nakładane będą specjalne plomby. Będzie to dotyczyło środków transportu lub opakowań. Ponadto inspektor wojewódzki będzie miał możliwość ponownego skontrolowania roślin przed opuszczeniem przesyłki terytorium Polski.

Kontrola graniczna fitosanitarna ma na celu między innymi wykazanie czy przesyłka lub partia, w całości lub w reprezentatywnej próbce, zawiera rośliny, produkty roślinne lub inne przedmioty zgodne z deklaracją (kontrola dokumentów). 

Tworzenie miejsc produkcji wolnych od organizmów kwarantannowych

Ponadto nowelizacja wprowadza m.in. możliwość wyznaczenia na terenie kraju specjalnych miejsc, które będą wolne od organizmów szkodliwych dla roślin i produktów roślinnych. Miejsca te będą wyznaczane przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Będzie tam można produkować określone gatunki roślin, w stosunku do których stosowane będą mniej restrykcyjne wymagania fitosanitarne podczas ich eksportu do innych państw członkowskich UE i państw trzecich.
Utrzymanie statusu miejsca wolnego od określonego organizmu szkodliwego będzie się jednak wiązać z koniecznością przestrzegania przez podmioty warunków określonych przez wojewódzkiego inspektora. Przepisy pozwalające na tworzenie miejsc produkcji wolnych od organizmów kwarantannowych są zgodne z zasadami określonymi w Międzynarodowych Standardach w zakresie Środków Fitosanitarnych.  

Wydawanie pozwoleń na zastosowanie w rolnictwie ekologicznym materiału siewnego 

Zmiana art. 12 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym ma na celu przyznanie wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa uprawnień do wydawania pozwoleń na zastosowanie w rolnictwie ekologicznym materiału siewnego, który nie został wytworzony z wykorzystaniem metod ekologicznych, co wpłynie na usprawnienie procesu wydawania tych pozwoleń. Obecnie wnioski są składane, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o rolnictwie ekologicznym, do Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Po wprowadzeniu zmiany wnioski producentów będą trafiały do wojewódzkich inspektorów właściwych ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę wnioskodawcy. Zważywszy na powyższe oraz na rosnącą liczbę składanych wniosków, nowelizacja umożliwi wnikliwe, a przy tym szybkie sprawdzanie wspomnianych wniosków pod względem merytorycznym i formalnym oraz wydawanie w tym zakresie decyzji.  

Oferta dostępnego materiału ekologicznego powinna być aktualizowana przez dostawców częściej niż ma to miejsce obecnie (raz na kwartał). Dotyczy to w szczególności okresu obejmującego sezon największej sprzedaży nasion i materiału rozmnożeniowego, tj. bezpośrednio przed zasiewami lub nasadzeniami. W przypadku wielu gatunków roślin tzw. „sezon sprzedaży” trwa krócej niż jeden kwartał lub zaczyna się w trakcie jednego kwartału i kończy się zaraz po rozpoczęciu następnego. W związku z powyższym, informacje przekazywane obecnie przez dostawców często stają się nieaktualne już w czasie kilku tygodni, a nawet dni od rozpoczęcia kolejnego kwartału albo w jego trakcie. 

Przepisy rozporządzenia Komisji (WE) nr 1452/2003 z dnia 14 sierpnia 2003 r. utrzymującego odstępstwo przewidziane w art. 6 ust. 3 lit. a rozporządzenia Rady (EWG) nr 2092/91 w art. 5 ust. 4 dopuszczają możliwość udzielenia ogólnego pozwolenia na zastosowanie nasion, materiału siewnego i wegetatywnego materiału rozmnożeniowego danego gatunku, gdy żadna odmiana danego gatunku nie została zarejestrowana w wykazie materiału ekologicznego, dostępnego na rynku. Biorąc pod uwagę ograniczoną ofertę materiału ekologicznego, wprowadzenie tego przepisu zwolni większość producentów rolnych z obowiązku składania wniosków w celu uzyskania pozwolenia indywidualnego na użycie w rolnictwie ekologicznym konwencjonalnych nasion, materiału siewnego i wegetatywnego materiału rozmnożeniowego. Ponadto wprowadzenie pozwolenia ogólnego pozwoli organom Inspekcji usprawnić proces wydawania zezwoleń indywidualnych.  

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 30 marca 2007 r. o zmianie ustawy o ochronie roślin oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2007 r., Nr 80, poz. 541);

• Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. 2004 r., Nr 11, poz. 94, ze zm.);

• Dyrektywa Komisji 93/51/EWG z dnia 24 czerwca 1993 r. ustanawiająca zasady przemieszczania niektórych roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów przez strefę chronioną oraz przemieszczania takich roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów pochodzących ze strefy chronionej oraz przemieszczanych w jej obrębie (Dz. Urz. WE L 205 z 17.08.1993, str. 24; Dz. Urz. UE polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 14, str. 400);

• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. 2004 r., Nr 93, poz. 898)