Stan faktyczny
Czy jeśli otrzymam do ręki wypowiedzenie z pracy, gdzie byłem zatrudniony na czas nieokreślony i w okresie wypowiedzenia zachoruję na długotrwałą chorobę np. 6 miesięcy. To czy w tym czasie będzie mi przysługiwało comiesięczne wynagrodzenie?
Opinia prawna
Art. 41 Kodeksu pracy stanowi, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Usprawiedliwioną nieobecnością jest na przykład nieobecność w związku z niezdolnością do świadczenia pracy z powodu choroby. Pracodawca może wówczas rozwiązać umowę o pracę dopiero, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy. Natomiast, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową - można rozwiązać umowę o pracę, gdy nieobecność trwa dłużej niż łączny okres pobierania z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby wynagrodzenia i zasiłku.
Jednakże należy podkreÅ›lić, że ustawodawca nie wprowadziÅ‚ w tym przypadku peÅ‚nej ochrony przed ustaniem stosunku pracy – przepis stanowi tylko, że pracodawca nie może wypowiedzieć danej umowy. Nie ma tutaj, jak na przykÅ‚ad w przypadku kobiet w ciąży, ochrony przed wypowiedzeniem i rozwiÄ…zaniem umowy o pracÄ™. A zatem, jeżeli Pan otrzymaÅ‚ już wypowiedzenie umowy o pracÄ™, to w takim przypadku ochrona przed rozwiÄ…zaniem tej umowy nie bÄ™dzie Panu przysÅ‚ugiwaÅ‚a w momencie, gdy w trakcie wypowiedzenia zachoruje Pan i bÄ™dzie niezdolny do pracy i w zwiÄ…zku z tym nieobecny. Usprawiedliwiona nieobecność chroni tylko przed wypowiedzeniem, a nie przed rozwiÄ…zaniem umowy o pracÄ™.
Jednakże to, że można rozwiązać z Panem umowę o pracę, nie przekreśla możliwości otrzymania pewnych świadczeń pieniężnych na Pana rzecz.
Należy tutaj jednak rozdzielić dwie kwestie – po pierwsze sytuacjÄ™ w trakcie okresu wypowiedzenia umowy o pracÄ™, a po drugie sytuacjÄ™ po upÅ‚yniÄ™ciu okresu wypowiedzenia i rozwiÄ…zaniu umowy o pracÄ™.
Sytuacja w trakcie wypowiedzenia umowy o pracÄ™
Wypowiedzenie umowy o pracę jest okresem, w którym pracownik pozostaje nadal zatrudniony u danego pracodawcy (trwa ono w zależności od stażu pracy danego pracownika od dwóch tygodni do trzech miesięcy). Rozwiązanie umowy o pracę następuje dopiero z upływem okresu wypowiedzenia (art. 32 § 2 Kodeksu pracy). A zatem wynagrodzenie przysługuje w okresie wypowiedzenia tak samo, jak w innych okresach świadczenia pracy.
Tak więc można stwierdzić, że w okresie wypowiedzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną - trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego - pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu. Ustawodawca wyłączył obowiązek wynagradzania za pierwszy dzień nieobecności, z tym, że tylko w przypadkach, gdy okres niezdolności do pracy wskutek choroby, trwa do sześciu dni (w Pańskim przypadku nie będzie to miało miejsca, z racji, że przedmiotem pytania jest choroba długotrwała). Wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy spowodowanej chorobą wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
A zatem, jeżeli przykładowo Pański okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące i zachoruje Pan po pierwszym miesiącu tego wypowiedzenia, to za pierwsze 33 dni przysługuje Panu wynagrodzenie od pracodawcy, a następnie za czas niezdolności do pracy trwającej łącznie dłużej niż 33 dni będzie Panu przysługiwał zasiłek chorobowy.
ZasiÅ‚ek chorobowy jest to Å›wiadczenie, przewidziane w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o Å›wiadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia spoÅ‚ecznego w razie choroby i macierzyÅ„stwa (Dz. U. Nr 60, poz. 636 ze zm.)., które w swej zasadniczej postaci przysÅ‚uguje takiemu ubezpieczonemu, który staÅ‚ siÄ™ niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Zatem podleganie ubezpieczeniu chorobowemu jest generalnie warunkiem uzyskania zasiÅ‚ku chorobowego. Ubezpieczenie chorobowe (w przypadku pracowników obowiÄ…zkowe – art. 11 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeÅ„ spoÅ‚ecznych – Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887 ze zmianami) przysÅ‚uguje pracownikowi w okresie od dnia nawiÄ…zania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku, na mocy art. 13 § 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeÅ„ spoÅ‚ecznych.
Jednakże od tej zasady ustawodawca przewiduje dwa wyjątki.
Po pierwsze stwierdza, że zasiÅ‚ek chorobowy przysÅ‚uguje również osobie, która staÅ‚a siÄ™ niezdolna do pracy po ustaniu tytuÅ‚u ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwaÅ‚a bez przerwy co najmniej 30 dni i powstaÅ‚a nie później niż w ciÄ…gu 14 dni od ustania tytuÅ‚u ubezpieczenia chorobowego (art. 7 ust. 1). Tutaj wymagane jest speÅ‚nienie nastÄ™pujÄ…cych przesÅ‚anek – musi istnieć ubezpieczenie chorobowe, które nastÄ™pnie ustanie, choroba musi trwać co najmniej 30 dni i musi powstać nie później niż 14 dni po ustaniu tytuÅ‚u ubezpieczenia chorobowego (w PaÅ„skim przypadku tytuÅ‚em tym jest pozostawanie w stosunku pracy). To oznacza, że jeżeli zachoruje Pan w trakcie wypowiedzenia lub nawet po rozwiÄ…zaniu umowy o pracÄ™ (byle nie później niż 14 dni), to wówczas bÄ™dzie Panu przysÅ‚ugiwaÅ‚ zasiÅ‚ek chorobowy.
Drugi wyjątek dotyczy sytuacji, gdy niezdolność do pracy trwała co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego. Ten wyjątek ma zastosowanie tylko, gdy powstała choroba jest chorobą zakaźną, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby. Choroby zakaźne są sklasyfikowane w załączniku 1 do ustawy z 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. 2001 r., Nr 126, poz. 1384). Jeżeli zatem Pańska choroba jest chorobą zakaźną o okresie wylęgania dłuższym niż 14 dni, to wówczas będzie Pan objęty zasiłkiem, gdy choroba powstanie nie później niż 3 miesiące od rozwiązania Pańskiej umowy o pracę.
Należy zaznaczyć jednak, że zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową lub jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego (art. 13 ustawy o świadczeniach pieniężnych z tytułu choroby i macierzyństwa).
Ponadto nie w każdym przypadku uprawnienie do uzyskania zasiÅ‚ku chorobowego powstanie po ustaniu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu – czasem może być ono uznane za nienależne – tak np.
Sąd Najwyższy w uchwale z 12 czerwca 2002 (III UZP 4/02; Biul. SN z 2002 r. z. 6, poz. 4) stwierdził, że pracownik, który w ostatnim miesiącu zatrudnienia przebywał na urlopie bezpłatnym a niezdolnym do pracy stał się przed upływem 14 dni od ustania stosunku pracy nie nabywa prawa do zasiłku chorobowego na podstawie art. 7 pkt 1 wymienionej ustawy.
WedÅ‚ug art. 8 ustawy o Å›wiadczeniach z tytuÅ‚u choroby i macierzyÅ„stwa przyznany zasiÅ‚ek chorobowy przysÅ‚uguje przez okres trwania niezdolnoÅ›ci do pracy z powodu choroby nie dÅ‚użej jednak niż przez 6 miesiÄ™cy, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana zostaÅ‚a gruźlicÄ… – nie dÅ‚użej niż przez 9 miesiÄ™cy. Należy jednak zaznaczyć, że do okresu zasiÅ‚kowego wlicza siÄ™ okresy poprzedniej niezdolnoÅ›ci do pracy, spowodowanej tÄ… samÄ… chorobÄ…, jeżeli przerwa pomiÄ™dzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolnoÅ›ci do pracy nie przekraczaÅ‚a 60 dni. Jeżeli po upÅ‚ywie okresu zasiÅ‚kowego ubezpieczony jest nadal niezdolny do pracy z powodu choroby, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokujÄ… odzyskanie zdolnoÅ›ci do pracy, okres zasiÅ‚kowy ulega przedÅ‚użeniu - nie dÅ‚użej jednak niż na dalsze 3 miesiÄ…ce. O przedÅ‚użeniu okresu zasiÅ‚kowego na wniosek lekarza leczÄ…cego decyduje lekarz orzecznik ZakÅ‚adu UbezpieczeÅ„ SpoÅ‚ecznych.
Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi zasadniczo 80% podstawy wymiaru zasiłku. Natomiast, jeżeli niezdolność do pracy m. in. trwa nieprzerwanie ponad 90 dni, wówczas miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku począwszy od 91 dnia tej niezdolności. Zasiłek chorobowy przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przewidzianą w ustawie o świadczeniach pieniężnych z tytułu choroby i macierzyństwa (art. 36) stanowi co do zasady przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jednakże odnośnie podstawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego występuje pewne ograniczenie (art. 46 ustawy).
Oczywiście zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Okresy te jednak wlicza się do biegu okresu zasiłkowego.
Podsumowując - wynagrodzenie za usprawiedliwioną nieobecność spowodowaną chorobą będzie się Panu należało za okres, w jakim pozostawał Pan w stosunku pracy, to znaczy aż do upływu okresu wypowiedzenia (pracodawca będzie wypłacał to wynagrodzenie przez 33 dni). Natomiast zasiłek chorobowy będzie przysługiwał Panu za pozostały okres pozostawania w okresie wypowiedzenia i ewentualnie dalszy po rozwiązaniu stosunku pracy.