Zwolnienie od kosztów sądowych a uiszczenie opłaty podstawowej

Należy podnieść, że art. 14 ust. 2 ustawy stanowi, że opłatę podstawową pobiera się od pism wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów sądowych. Użycie w tym przepisie formy dokonanej („zwolnioną”) świadczy wyraźnie o tym, iż opłatę podstawową ma uiścić strona, która już uzyskała zwolnienie od kosztów, a nie ta, która się o to zwolnienie dopiero ubiega. Podobnie formą dokonaną posłużono się w art. 100 ust. 2 ustawy, w którym jest mowa, iż obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej obciąża stronę „której sąd przyznał całkowite zwolnienie od kosztów sądowych”. Za takim rozumieniem tych przepisów opowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 października 2006 r., III CZP 75/06, w której stwierdził, że nie pobiera się opłaty podstawowej od zarzutów od nakazu zapłaty, w treści których zgłoszono wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu tej uchwały stwierdzono, że obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej powstanie dopiero w razie uwzględnienia wniosku i przyznania stronie zwolnienia od kosztów. Podobne stanowisko zajęte zostało w postanowieniach Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2006 r., III CZ 59/06 oraz z dnia 15 listopada 2006 r., V CZ 83/06). Podzielając ten pogląd, należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie pozwany, który we wniesionej apelacji zawarł wniosek o zwolnienie od opłaty apelacyjnej, nie miał obowiązku antycypującego uiszczenia opłaty podstawowej, ponieważ obowiązek ten powstaje dopiero po ewentualnym uwzględnieniu jego wniosku.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., sygn. akt III CZP 110/06