Spółka prosi o wyjaśnienie, czy znając sytuację dłużnika i wiedząc, że komornik wydał postanowienie (...)

- uznać stanowisko Podatnika za nieprawidłowe.

U Z A S A D N I E N I E

Zgodnie ze stanem faktycznym podanym we wniosku, jeden z kontrahentów Spółki zaprzestał prowadzenia działalności i nie zapłacił za zakupione książki. Spółka nie występowała jak dotąd do sądu o zasądzenie należnych kwot. Natomiast inni wierzyciele tego dłużnika uzyskali prawomocne nakazy zapłaty oraz wystąpili do właściwego komornika z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. W toku postępowania egzekucyjnego, toczącego się na wnioski innych wierzycieli dłużnika, wierzyciele otrzymywali postanowienia komornika o umorzeniu egzekucji z uwagi na brak jakiegokolwiek majątku dłużnika nadającego się do egzekucji. Wierzyciele mieli zaksięgowane swoje wierzytelności po stronie przychodów.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wierzyciele, mając uprawdopodobnioną nieściągalność przychodów należnych, wyksięgowali należności z przychodów i zaksięgowali je do kosztów uzyskania przychodu.

Spółka prosi o wyjaśnienie, czy znając sytuację dłużnika i wiedząc, że komornik wydał postanowienie o bezskutecznej egzekucji z majątku dłużnika wobec innych wierzycieli, Spółka może wyksięgować należności nieściągalne z przychodów i zaksięgować je po stronie kosztów uzyskania przychodu, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...

Zdaniem Podatnika takie zaksięgowanie nieściągalnych przychodów do kosztów jest możliwe. Byłoby niecelowym, kosztownym i wydłużającym postępowanie działaniem, gdyby Spółka występowała do sądu o wydanie nakazu zapłaty, a następnie składała wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji z majątku dłużnika, gdy z góry wiadomo, że tego majątku brak.

Ponadto w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie jest wyraźnie powiedziane, iż uprawdopodobnieniem nieściągalności przychodów ma być jakiś dokument, o konkretnej treści, wystawiony na rzecz konkretnego wierzyciela.

W związku z powyższym postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika z uwagi na brak majątku, nawet jeśli zostało wydane w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym przez innego wierzyciela dłużnika, należy uznać za wystarczające uprawdopodobnienie nieściągalności należności, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie nie podziela stanowiska Spółki wyrażonego we wniosku.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654. z póź. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

I tak zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne. Od tej zasady przepis ten przewiduje 3 wyjątki. Jednym z nich, zawartym w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a, jest iż do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Możliwość zaliczenia określonej nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów jest uzależniona od spełnienia trzech warunków. Po pierwsze wierzytelność musi być wcześniej zarachowana jako przychód należny. Jak stanowi art. 12 ust. 3 w/w ustawy za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Po drugie nieściągalność wierzytelności powinna zostać udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2. Zgodnie z tym przepisem za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2) postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub

c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Trzecim warunkiem, którego spełnienie jest niezbędne, aby można było wierzytelności odpisane jako nieściągalne zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, jest aby wierzytelności te nie uległy przedawnieniu.

Ustawodawca dokonał zatem ścisłego i wyczerpującego wyliczenia w kwestii, jakimi środkami można dokumentować nieściągalność wierzytelności. Jest to wyliczenie kompletne, co oznacza, że jakikolwiek inny dokument niż wymieniony wyżej nie może skutecznie udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności.

Postanowienie o nieściągalności, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 1 dotyczy nieściągalności konkretnej należności i powinno być wydane w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym przez konkretnego wierzyciela, któremu ta należność przysługuje.

Spółka w swoim wniosku powołuje się na art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pisząc o ?uprawdopodobnieniu nieściągalności?.

Należy jednak rozróżnić stwierdzenie nieściągalności należności od jej uprawdopodobnienia. W art. 16 ust. 1 pkt 25 mowa jest o zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2. Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnej wierzytelności jest zaliczeniem ostatecznym (bezwzględnym).

Natomiast uprawdopodobnienia nieściągalności należności dotyczy art. 16 ust. 1 pkt 26a, zgodnie z którym kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2a pkt 1.

Zgodnie ze wskazanym art. 16 ust. 2a pkt 1 nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną w przypadku określonym przepisem art. 16 ust. 1 pkt 26a w szczególności jeżeli:

1) dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo

2) zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo

3) wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo

4) wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.

Należy zauważyć, że uprawdopodobnienie nie daje pewności, lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) istnienia jakiegoś faktu. Katalog możliwości uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności zawarty w art. 16 ust. 2a jest katalogiem otwartym. Dokonanie odpisu aktualizującego wartość należności i zaliczenie odpisanej kwoty do kosztów uzyskania przychodów jest zaliczeniem ?warunkowym?.

W związku z powyższym Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie nie zgadza się ze stanowiskiem Podatnika, że znając sytuację dłużnika i wiedząc, że komornik wydał postanowienie o bezskutecznej egzekucji z majątku dłużnika wobec innych wierzycieli, Spółka może wyksięgować należności nieściągalne z przychodów i zaksięgować je po stronie kosztów uzyskania przychodu, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Niniejsza interpretacja odnosi się wyłącznie do przedstawionego przez wnioskodawcę i przytoczonego w treści postanowienia stanu faktycznego oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia i jest aktualna do czasu zmiany stanu prawnego lub stanu faktycznego przedstawionego przez pytającego. Zgodnie z treścią art. 14b § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej przedmiotowa interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika lub inkasenta, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej ? do czasu jej zmiany lub uchylenia w drodze decyzji w trybie określonym w art. 14b § 5 w/w ustawy.Na podstawie art. 14a § 4 Ordynacji podatkowej na niniejsze postanowienie zawierające interpretację służy zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia za pośrednictwem Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie.