Dochodzenie wierzytelności w przyspieszonym postępowaniu układowym

 Przyspieszone postępowanie układowe umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w szybszym i prostszym trybie niż w innych postępowaniach restrukturyzacyjnych i może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

  O otwarciu postępowania układowego orzeka sąd w formie postanowienia. Jest ono ogłaszane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wierzycielowi w terminie tygodnia od dnia obwieszczenia postanowienia o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego w Rejestrze, a wierzycielowi, którego siedziba lub miejsce zwykłego pobytu w dniu otwarcia postępowania znajdowały się za granicą - w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego w Rejestrze, przysługuje zażalenie na postanowienie o otwarciu postępowania wyłącznie w części dotyczącej jurysdykcji sądów polskich.

 Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego nie wyłącza możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych i przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegających umieszczeniu w spisie wierzytelności. Należy zaznaczyć, że postępowania egzekucyjne wszczęte przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego dotyczące wierzytelności objętych układem z mocy prawa ulegają zawieszeniu.

 W terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego nadzorca sądowy sporządza i składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika, spis wierzytelności oraz spis wierzytelności spornych.

 Propozycje restrukturyzacji zobowiązań dłużnika obejmują w szczególności odroczenie terminu wykonania, rozłożenie spłaty na raty, zmniejszenie wysokości, konwersję wierzytelności na udziały lub akcje itd.. Propozycje układowe mogą wskazywać jeden lub więcej sposobów restrukturyzacji zobowiązań dłużnika, a także przewidywać zaspokojenie wierzycieli przez likwidację majątku dłużnika. Istnieje możliwość podziału wierzycieli na grupy obejmujące poszczególne kategorie interesów, w szczególności wierzycieli, którym przysługują wierzytelności ze stosunku pracy i którzy wyrazili zgodę na objęcie ich układem, rolników, którym przysługują wierzytelności z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego, wierzycieli, których wierzytelności są zabezpieczone na składnikach majątku dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską itd..

 Spis wierzytelności sporządza nadzorca lub zarządca na podstawie ksiąg rachunkowych, innych dokumentów dłużnika, wpisów w księgach wieczystych oraz rejestrach. Jeżeli propozycje układowe przewidują podział wierzycieli na grupy, spis wierzytelności sporządza się z uwzględnieniem zaproponowanego podziału. W spisie wierzytelności odrębnie umieszcza się wierzytelności objęte układem z mocy prawa oraz wierzytelności objęte układem za zgodą wierzyciela. Spis obejmuje wierzytelności osobiste w stosunku do dłużnika powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Umieszczenie wierzytelności w spisie wierzytelności określa sumę, z którą wierzyciel uczestniczy w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Odsetki od wierzytelności pieniężnej umieszcza się w spisie wierzytelności w kwocie naliczonej do dnia poprzedzającego dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego włącznie. Wierzytelność w walucie obcej bez względu na termin jej wymagalności umieszcza się w spisie wierzytelności po przeliczeniu na walutę polską według średniego kursu walut obcych w Narodowym Banku Polskim z dnia otwarcia postępowania, a jeżeli takiego kursu nie było - według średniej ceny rynkowej z tej daty. Umieszczenie w spisie wierzytelności w przeliczeniu na walutę polską nie powoduje przekształcenia zobowiązania wyrażonego w walucie obcej na zobowiązanie w walucie polskiej, w szczególności wykonanie zobowiązania w ramach realizacji układu następuje w walucie obcej, chyba że propozycje układowe stanowią inaczej.

 W przyspieszonym postępowaniu układowym dłużnik może zgłosić zastrzeżenia co do umieszczenia wierzytelności w spisie wierzytelności. Wierzytelność, co do której dłużnik zgłosił zastrzeżenia, stanowi wierzytelność sporną. W spisie wierzytelności spornych zwięźle przedstawia się podstawę sporu.

 Należy zaznaczyć, że Sędzia-komisarz może z urzędu wykreślić wierzytelność ze spisu wierzytelności w przypadku stwierdzenia, że w spisie umieszczono wierzytelność, która w całości lub części nie istnieje albo przysługuje innej osobie niż wskazana w spisie jako wierzyciel. Postanowienie o wykreśleniu wierzytelności ze spisu wierzytelności doręcza się wierzycielowi, którego dotyczy, dłużnikowi oraz nadzorcy albo zarządcy. Osobom tym przysługuje zażalenie na postanowienie.

 W celu przyjęcia propozycji restrukturyzacyjnych sędzia-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli. O jego terminie sędzia-komisarz zawiadamia wierzycieli umieszczonych w spisie wierzytelności, jednocześnie doręczając im propozycje układowe, informację o podziale wierzycieli umieszczonych w spisie wierzytelności ze względu na kategorie interesów, informację o sposobie głosowania na zgromadzeniu wierzycieli oraz pouczenia o treści odpowiednich przepisów ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Zawiadamia się również wierzycieli umieszczonych w spisie wierzytelności spornych. Sędzia-komisarz wskazuje, że może dopuścić ich do udziału w zgromadzeniu wierzycieli, jeżeli uprawdopodobnią istnienie wierzytelności. Zawiadomienie następuje niezwłocznie po złożeniu przez nadzorcę sądowego planu restrukturyzacyjnego, spisu wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych.

 Jeżeli po złożeniu spisu wierzytelności zostanie ujawniona wierzytelność, która nie została umieszczona w spisie, nadzorca albo zarządca sporządza uzupełnienie spisu wierzytelności. Zmiana imienia, nazwiska, nazwy wierzyciela oraz zmiana osoby wierzyciela, do której doszło po złożeniu spisu wierzytelności sędziemu-komisarzowi, nie stanowi podstawy do zmiany spisu oraz nie pozbawia wierzyciela prawa udziału w dalszym postępowaniu restrukturyzacyjnym. Nieuwzględnienie wierzytelności w spisie wierzytelności nie stanowi przeszkody do jej dochodzenia we właściwym trybie. W takiej sytuacji Sędzia-komisarz może zmienić spis wierzytelności stosownie do przedstawionych mu prawomocnych orzeczeń.

 Kolejnym etapem przyspieszonego postępowania układowego jest głosowanie nad propozycjami układowymi. W tym celu sędzia-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli. Dokonuje tego poprzez obwieszczenie, w którym określa się termin, miejsce i przedmiot obrad oraz sposób głosowania. Obwieszczenia dokonuje się co najmniej na dwa tygodnie przed terminem zgromadzenia wierzycieli.

 Na zgromadzeniu wierzycieli sędzia-komisarz zatwierdza spis wierzytelności w drodze postanowienia. Postanowienie to ulega obwieszczeniu. Jeżeli w spisie nie dokonano podziału wierzycieli na grupy albo dokonany podział jest niezgodny z aktualnymi propozycjami układowymi, nadzorca sądowy albo zarządca sporządza listy przyporządkowujące poszczególnych wierzycieli do grup po zatwierdzeniu spisu wierzytelności.

 Jeżeli propozycje układowe zostaną przyjęte, układ wiąże wierzycieli, których wierzytelności według ustawy są objęte układem, chociażby nie zostały umieszczone w spisie wierzytelności. Układ nie wiąże wierzycieli, których dłużnik nie ujawnił i którzy nie byli uczestnikami postępowania. Z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ postępowania zabezpieczające i egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia wierzytelności objętych układem ulegają umorzeniu z mocy prawa. Zawieszone postępowania zabezpieczające i egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnikowi w celu zaspokojenia wierzytelności nieobjętych układem mogą zostać podjęte na wniosek wierzyciela. Tytuły wykonawcze lub egzekucyjne, obejmujące wierzytelności objęte układem, tracą wykonalność z mocy prawa. Stronom przysługuje prawo wytoczenia powództwa o ustalenie, że tytuły wykonawcze lub egzekucyjne utraciły wykonalność.

 W sytuacji prawomocnej odmowy zatwierdzenia układu lub prawomocnym umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego, wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzyciela i przysługującej mu wierzytelności, stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi.

 Podsumowując powyższe, zaletami przyspieszonego postępowania układowego jest jego szybkość i prostota. W założeniu powinno ono trwać około 2 – 3 miesięcy. Sytuacja zarówno wierzycieli jak i dłużnika jest korzystna, gdyż umożliwia z jednej strony zachowanie płynności funkcjonowania przedsiębiorstwa dłużnika, jak i zaspokojenie wierzycieli. Wierzyciel, nawet jeśli zostanie uwzględniony w spisie wierzytelności spornych, może dochodzić roszczeń w postępowaniach sądowych lub uprawdopodobnić swoje wierzytelności do czasu zatwierdzenia spisu. Gdy układ nie zostaje przyjęty, wierzyciel i tak może dochodzić swoich roszczeń na podstawie wyciągu z zatwierdzonego spisu wierzytelności, po uprzednim opatrzeniu go klauzulą wykonalności. Szansa na zaspokojenie wierzycieli jest dużo wyższa w porównaniu z postępowaniem upadłościowym czy postępowaniami z ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Obustronne korzyści mogą wpłynąć na upowszechnienie się przyspieszonych postępowań układowych.

 Na zakończenie należy dodać, że w dniu 01 stycznia 2017 roku weszła w życie nowelizacja przepisów Ustawy prawo restrukturyzacyjne w zakresie dotyczącym między innymi przyspieszonego postępowania układowego. Nowe przepisy zobowiązują sąd do niezwłocznego zawiadomienia, przy zastosowaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (telefon, faks lub pocztę elektroniczną), o złożeniu wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego wobec przedsiębiorstwa państwowego albo jednoosobowej spółki Skarbu Państwa wymienione w art. 229 ust. 1 Ustawy organy, które mogą złożyć sądowi opinię w sprawie. Brak opinii nie wstrzymuje rozpoznania sprawy, zatem wierzyciel nie będzie narażony na długotrwałe oczekiwanie ogłoszenia otwarcia postępowania z powodu braku opinii dłużnika.