W orzecznictwie sądowym oraz w literaturze prawniczej przyjmuje się powszechnie, że naruszenie prawa (...)
W orzecznictwie sądowym oraz w literaturze prawniczej przyjmuje się powszechnie, że naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię polega na mylnym rozumieniu przez skład orzekający treści określonej normy prawnej.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że kwestią sporną w sprawie niniejszej jest zakwalifikowanie przez organy podatkowe przychodu uzyskanego przez Krzysztofa P. ze sprzedaży ciągnika siodłowego do przychodów ze sprzedaży rzeczy i jednoczesne wyłączenie go z przychodów osiągniętych z pozarolniczej działalności gospodarczej skarżącego. Skutkowało to określeniem skarżącemu straty z działalności gospodarczej w 1998 r. w innej niż zeznał wysokości.
Sąd uznał, że rozstrzygnięcie organów podatkowych w przedstawionym zakresie jest prawidłowe, żadne bowiem okoliczności sprawy nie uzasadniają twierdzenia skarżącego, iż wspomniana sprzedaż ciągnika siodłowego nastąpiła w wykonaniu działalności gospodarczej. Zdaniem Sądu wniosek taki potwierdzają ustalenia faktyczne dokonane przez organy podatkowe.
Sąd podkreślił, że z analizy prowadzonej przez skarżącego księgi przychodów i rozchodów wynika, że w trakcie roku podatkowego osiągał on przychody prawie wyłącznie z wykonywania usług transportowych oraz nie uzyskiwał przychodów ze sprzedaży towarów handlowych. Skarżący nie wykazał też, aby przedmiot prowadzonej przez niego działalności obejmował obrót pojazdami.
Sprzedaż przedmiotowego ciągnika siodłowego była zdarzeniem o charakterze incydentalnym i pojazd ten nie był wykorzystywany w prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej. Jego sprzedaż nastąpiła bowiem w tym samym dniu co zakup, to jest w dniu 28 grudnia 1998 r. Co więcej zgodnie z wpisem do ewidencji działalności gospodarczej, skarżący prowadził działalność gospodarczą w zakresie spedycji i transportu ciężkiego. Zgłoszenie działalności gospodarczej nie obejmowało prowadzenia handlu.
Zdaniem Sądu nie można też pominąć okoliczności, że sposób zaewidencjonowania omawianej transakcji w podatkowej księdze przychodów i rozchodów (po stronie przychodów jako 'usługa transportowa', a zakup w kolumnie 'pozostałe wydatki', która służy księgowaniu innych zdarzeń), a także argumentacja skarżącego zmierzająca z jednej strony do wykazania, że nastąpił zakup składnika majątkowego, a z drugiej zakup towaru do prowadzenia działalności handlowej, świadczy o zamiarze ukrycia faktycznie dokonanej transakcji, a tym samym osiągnięciu określonych skutków finansowych. Zasadny jest zatem pogląd wyrażony w zaskarżonej decyzji, że ujęcie przychodów i kosztów z transakcji kupna i sprzedaży ciągnika siodłowego w księdze przychodów i rozchodów było nieprawidłowe, gdyż sprzedaż ta nie została dokonana w wykonaniu działalności gospodarczej. Kwota uzyskana z tej transakcji stanowi zatem przychód ze sprzedaży rzeczy, o jakim mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W skardze kasacyjnej Krzysztof P. wniósł o uchylenie w całości przedstawionego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisu art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.).
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że w 1998 r., prowadząc działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych, skarżący kupił ciągnik siodłowy marki Volvo z zamiarem wykorzystania go w prowadzonej działalności. W czasie, gdy skarżący nabył już przedmiotowy ciągnik, pojawił się kontrahent, który był skłonny kupić go a nadto dysponował innym ciągnikiem, który ze względu na atrakcyjną cenę i właściwości techniczne bardziej odpowiadał potrzebom prowadzonej przez skarżącego działalności.
W stanie prawnym obowiązującym w 1998 r. sprzedawany składnik majątku nie musiał być wykorzystywany w działalności gospodarczej, wystarczyło jedynie, aby był z nią związany. Tymczasem w zaskarżonym wyroku mówi się, że pojazd ten nie był wykorzystany w prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej, gdyż sprzedaż jego nastąpiła w tym samym dniu co zakup. Pojęcie składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej zostało wprowadzone nowelą do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, począwszy od dnia 1 stycznia 2001 r. Skarżący wywodzi, że do stanu prawnego i faktycznego obowiązującego w 1998 r. nie można stosować norm prawnych zdefiniowanych kilka lat później i na ich bazie dokonywać oceny faktycznie wykonanych czynności.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko zajęte w sprawie, a nadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że kasacyjna kontrola orzeczeń sądów administracyjnych pierwszej instancji w świetle przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie ppsa, ma sformalizowany i ograniczony charakter. Stosownie bowiem do przepisu art. 183 § 1 ppsa jej granice w istocie wyznacza skarga kasacyjna, a przede wszystkim przedstawione w niej zarzuty. Powołany przepis ustawy zezwala bowiem Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu na rozważenie z urzędu tylko przesłanek nieważności postępowania sądowego i związuje Sąd w pozostałym zakresie granicami skargi kasacyjnej.
W rozpoznanej sprawie został sformułowany jeden zarzut kasacyjny, a mianowicie zarzucono zaskarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego, art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.), poprzez błędną jego wykładnię. W orzecznictwie sądowym oraz w literaturze prawniczej przyjmuje się powszechnie, że naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię polega na mylnym rozumieniu przez skład orzekający treści określonej normy prawnej (patrz np. J. P. Tarno - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Wyd. Praw. Lexis Nexis Warszawa 2004 r. str. 245 i nast.).
Aby dokonać oceny zasadności zarzutu kasacyjnego przypomnieć należy, że wskazany w skardze przepis prawa, w jego brzmieniu obowiązującym w 1998 r., stanowił, iż przychodem z działalności gospodarczej są również przychody ze sprzedaży całości lub części składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, nie będących nieruchomościami lub prawami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8. Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, przytaczając obszerne fragmenty wyroku NSA z dnia 24 czerwca 2002 r. sygn. akt I SA/Ka 349/01, zacytował także art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w jego prawidłowym, obowiązującym w 1998 r. brzmieniu, zaznaczając, że skład orzekający w pełni akceptuje stanowisko zajęte w tym wyroku. Pozostała część wyroku dotyczy natomiast rozważań Sądu w głównej mierze poświęconych prawidłowości dokonanej przez organy podatkowe oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i wniosków z niej wynikających w kontekście uznania przedmiotowego przychodu ze sprzedaży ciągnika siodłowego za niespełniającego wymogów ustawowych do zaliczenia go do przychodów z działalności gospodarczej. Sąd podkreślił, że skarżący nie wykazał, aby przedmiot prowadzonej przez niego działalności gospodarczej obejmował obrót pojazdami.
Ustalony w sprawie stan faktyczny oraz dokonana jego ocena nie zostały zakwestionowane w skardze kasacyjnej, gdyż nie zawiera ona żadnych zarzutów dotyczących naruszenia przepisów postępowania.
W przedstawionej sytuacji brak jest, zdaniem składu orzekającego, podstaw do uznania za błędną wykładnię wymienionego w skardze kasacyjnej przepisu prawa materialnego, gdyż w ustalonym i jak wcześniej stwierdzono nie zakwestionowanym stanie faktycznym, Sąd prawidłowo ustalił znaczenie zawartej w przepisie tym normy prawnej. Takiej oceny zmienić nie może użyte na str. 6 uzasadnienia zaskarżonego wyroku sformułowanie, że przedmiotowy pojazd nie był wykorzystany w prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej. Dotyczy bowiem ono elementu stanu faktycznego sprawy, polegającego na dokonaniu sprzedaży zakupionego ciągnika w tym samym dniu co jego zakup.
Mając powyższe na względzie, Naczelny Sąd Administracyjny nie stwierdził, aby skarga kasacyjna w sprawie niniejszej zawierała usprawiedliwione podstawy. Należało zatem ją oddalić na podstawie przepisu art. 184 ppsa i orzec o zwrocie kosztów postępowania kasacyjnego na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, po myśli art. 204 pkt 1 tej ustawy.