Czy osoba fizyczna jest zobowiązana do uiszczenia podatku dochodowego przyjmując kwotę odszkodowania (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 lutego 2013 r. (data wpływu do tut. Biura ? 22 lutego 2013 r.), uzupełnionym w dniu 19 marca 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu odszkodowania za szkody spowodowane budową sieci kanalizacyjnych ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 lutego 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu odszkodowania za szkody spowodowane budową sieci kanalizacyjnych.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z dnia 14 marca 2013 r. znak: IBPB II/1/415-224/13/MZ wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 19 marca 2013 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Na podstawie decyzji nr (?) z dnia 22 listopada 2004 r. o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji nr (?) z dnia 05 kwietnia 2006 r. o pozwoleniu na budowę w sierpniu 2011 r. ?(?)? S. A. rozpoczęła inwestycję budowy kanalizacji sanitarnej na terenie nieruchomości Wnioskodawcy. Biegły rzeczoznawca sporządził protokół szkód na jego działkach przed rozpoczęciem i po zakończeniu inwestycji związanej z budową kanalizacji sanitarnej.

Po zakończeniu budowy inwestor ? ?(?)? S. A., zgodnie z zawartym porozumieniem z dnia 10 września 2005 r. nr (?), przesłał umowy z dnia 04 stycznia 2012 r. na wypłatę odszkodowania za poniesione szkody w związku z budową kanalizacji sanitarnej.

Po zaakceptowaniu ww. umów, w styczniu 2012 r. Wnioskodawca otrzymał wyszacowane dla niego odszkodowanie na wskazane konto bankowe.

W lutym 2013 r. Wnioskodawca otrzymał od inwestora ? ?(?)? S.A. PIT-8C, gdzie w rubryce 34 jako przychód wpisano ? Odszkodowanie za szkody majątkowe na skutek budowy sieci kanalizacyjnych.

W piśmie z dnia 18 marca 2013 r. (data wpływu ? 19 marca 2013 r.), stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca doprecyzował stan faktyczny i wskazał, że:

• działki: nr (?) i 1/2 udziału w działce nr (?), przez które przebiega kanalizacja sanitarna nie wchodzą w skład gospodarstwa rolnego,
• szkody majątkowe powstałe na tych działkach związane z budową kanalizacji sanitarnej dotyczą szkód w uprawach ogrodowych (zmieniona struktura gleby w trawnikach) i w drzewostanie (usunięto 13 drzew owocowych, tj. jabłonie, śliwy, grusze, brzoskwinie) oraz usunięto 4 krzewy owocowe,
• budowa sieci kanalizacji oraz trwałe jej posadowienie na przedmiotowych działkach spowodowało zmniejszenie wartości nieruchomości (ograniczenie prawa własności) a w szczególności ograniczenie w sposobie korzystania z nich. W przypadku awarii urządzeń kanalizacyjnych Wnioskodawca ? jako właściciel zobowiązany jest do nieodpłatnego udostępnienia właścicielowi sieci dostępu do tejże sieci celem jej prawidłowej eksploatacji, tj. konserwacji, usuwania awarii i wszelkich napraw.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy osoba fizyczna jest zobowiązana do uiszczenia podatku dochodowego przyjmując kwotę odszkodowania jako przychód w rocznym rozliczeniu PIT-37 za 2012 r.?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota odszkodowania za szkody majątkowe w uprawach ogrodniczych i drzewostanie jest zrekompensowaniem poniesionych szkód a nie wzbogaceniem się, ponieważ odszkodowanie zostało wypłacone w oparciu o operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego na zasadach określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami i zabezpieczają przywrócenie nieruchomości do stanu pierwotnego.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że jako osoba fizyczna nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaty odszkodowania za szkody spowodowane budową sieci kanalizacyjnej.

Zajmując stanowisko Wnioskodawca wskazał, iż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 mówi, że odszkodowania stanowią przychód z innych źródeł, natomiast w art. 21 ust. 1 pkt 3 mówi, że podatnicy ? osoby fizyczne, którym wypłacono odszkodowania będą mogli korzystać ze zwolnienia przewidzianego tym przepisem. Przepis ten przewiduje bowiem zwolnienie z podatku odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z odrębnych ustaw.

W przypadku odszkodowań za szkody wyrządzone przy budowie kanalizacji podstawą taką jest przepis art. 128 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, zgodnie z którym odszkodowanie za szkody wyrządzone przy realizacji inwestycji celu publicznego powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód, a jeżeli zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o tę kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu. Podobne stanowisko wyrażone zostało w interpretacji Ministra Finansów z dnia 26 lutego 2010 r. znak: IBPB II/1/415-918/09/MK.

Wnioskodawca wskazał, iż katalog zwolnień został uregulowany w art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a, 3b, 3c, 3d, 4, 106 oraz 120. Zwolnieniem przedmiotowym objęte są również szczególnego rodzaju świadczenia, które mają swoisty charakter odszkodowawczy, zostały one wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 45, 52, 53. Osoby fizyczne mogą być uprawnione do otrzymania odszkodowania za poniesioną szkodę z tytułu szeregu ustaw (np. ustawy prawo ochrony środowiska, ustawy o gospodarce nieruchomościami, Kodeksu cywilnego, Kodeksu pracy, Kodeksu postępowania administracyjnego itd.). Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzają generalną zasadę, iż odszkodowania są zwolnione z podatku, z tym jednak zastrzeżeniem, iż w niektórych przypadkach odszkodowania nie będą podlegały zwolnieniu od podatku i osoba fizyczna będzie miała obowiązek rozliczenia się z Urzędem Skarbowym z tytułu otrzymanego odszkodowania. Głównie dotyczy to odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przyczyną, dla której ustawodawca wprowadził zasadę zwolnienia odszkodowań z podatku dochodowego jest fakt, iż odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie wzbogacenie skutkujące przychodem, od którego co do zasady pobierany winien być podatek.

Wnioskodawca zaznaczył przy tym, iż jest emerytem i nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągnięte przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntów,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

-w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 124 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Z treści art. 124 ust. 4 tej ustawy wynika, iż na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis art. 128 ust. 4.

Przepis art. 128 ust. 4 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, iż odszkodowanie przysługuje również za szkody powstałe wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 120 i 124-126. Odszkodowanie powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód. Jeżeli wskutek tych zdarzeń zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu.

Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Z wniosku wynika, iż w sierpniu 2011 r. ?(?)? S. A. (inwestor) rozpoczęła inwestycję budowy kanalizacji sanitarnej na działkach stanowiących własność Wnioskodawcy - działki nie wchodzą w skład gospodarstwa rolnego. Biegły rzeczoznawca sporządził protokół szkód na jego działkach przed rozpoczęciem i po zakończeniu inwestycji związanej z budową kanalizacji sanitarnej. Po zakończeniu budowy inwestor, zgodnie z zawartym porozumieniem z dnia 10 września 2005 r. przesłał umowy z dnia 04 stycznia 2012 r. na wypłatę odszkodowania za poniesione szkody w związku z budową kanalizacji sanitarnej. W styczniu 2012 r. Wnioskodawca otrzymał z tego tytułu odszkodowanie.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Naprawienie szkody obejmuje, zarówno straty jakie poszkodowany poniósł, jak i korzyści, które mógł osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Powołane wyżej przepisy wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego.

Z literalnego brzmienia przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że zwolnione z opodatkowania jest tylko takie odszkodowanie, które jest wypłacane na podstawie umowy (ugody) posiadaczowi gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, w wyniku szkody powstałej w uprawach rolnych i drzewostanie na skutek prowadzenia na tych gruntach inwestycji polegających m.in. na budowie przewodów lub urządzeń kanalizacyjnych, przez uprawniony do tego na podstawie odrębnych przepisów podmiot. Skoro Wnioskodawca wskazał we wniosku, że działki, przez które przebiega kanalizacja sanitarna nie wchodzą w skład gospodarstwa rolnego, to ten warunek do zwolnienia w przedstawionym stanie faktycznym nie został spełniony. Tym samym otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei, zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, które wypełniają dyspozycję ww. normy prawnej. Ponadto, wskazać należy, iż z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) cyt. ustawy jednoznacznie wynika, iż zwolnieniu nie podlegają odszkodowania, które zostały wypłacone na podstawie umowy czy też ugody innej niż sądowa. To oznacza, że nawet wówczas gdyby wysokość lub zasady ustalania omawianego odszkodowania wynikały z przepisów rangi ustawowej (lub aktów wykonawczych na podstawie takich przepisów wydanych), to i tak odszkodowanie nie może korzystać ze zwolnienia na podstawie tegoż przepisu, gdyż zostało otrzymane na podstawie pozasądowej umowy zawartej z inwestorem.

Wobec powyższego, przedmiotowe odszkodowanie stanowi przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tzw. przychód z innych źródeł), podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są ?inne źródła?.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania ?w szczególności?. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Tym samym zakres art. 20 ust. 1 ww. ustawy obejmuje także kwoty wypłaconego odszkodowania za szkody spowodowane budową sieci kanalizacyjnej na gruntach nie wchodzących w skład gospodarstw rolnych.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, iż uzyskany przez Wnioskodawcę przychód z tytułu odszkodowania za szkody spowodowane budową sieci kanalizacyjnej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem Wnioskodawca winien wykazać przedmiotowe odszkodowanie w zeznaniu podatkowym PIT-36 za 2012 rok, w którym zostało ono wypłacone.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo - odnosząc się do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji wskazać należy, iż dotyczy ona tylko konkretnej, indywidualnej sprawy podatnika w określonym stanie faktycznym i w tej sprawie rozstrzygnięcie w niej zawarte jest wiążące. Ponadto, wydana przez Ministra Finansów interpretacja indywidualna może, zgodnie z art. 14e Ordynacji podatkowej, zostać przez niego z urzędu zmieniona, jeżeli Minister stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Do wniosku dołączono dokumenty źródłowe. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem przedstawionym we wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.