Czy nabycie przez Bank wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 25.05.2012 r. (data wpływu 28.05.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28.05.2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

P. S.A. działając na podstawie stosownego zezwolenia oraz zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. ? Prawo Bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, ze zm., zwanej dalej: ?Prawo Bankowe?), świadczy na rzecz swoich klientów za wynagrodzeniem usługi pośrednictwa finansowego. Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo Bankowe, Bank w ramach prowadzonej działalności gospodarczej może nabywać i zbywać wierzytelności pieniężne.

1. W grudniu 2011 r. P. S.A. (?Bank? lub ?Kupujący?) na mocy umów sprzedaży wierzytelności zawartych pomiędzy Bankiem a Sprzedającym wierzytelności (?Umowy Sprzedaży?) nabył od Sprzedającego wierzytelności o zapłatę z tytułu ceny sprzedaży udziałów, która przysługuje Sprzedającemu w stosunku do Miasta na podstawie zawartej z Miastem umowy sprzedaży udziałów. Zapłata przez Miasto ceny zakupu udziałów została zgodnie z umową rozłożona na dłuższy okres czasu i będzie spłacana w ratach. Miasto jest zobowiązane zapłacić odsetki za wydłużenie okresu spłaty zobowiązań wynikających z umowy sprzedaży udziałów. Bank nabył wierzytelności od Sprzedającego wraz z całością praw z nimi związanych, w tym wszelkimi prawami przysługującymi Sprzedającemu jako wierzycielowi Miasta na podstawie umowy sprzedaży udziałów: prawem do uzyskania zapłaty ceny sprzedaży udziałów, zapłaty odsetek za opóźnienie, oraz innych opłat, wydatków i kosztów, prawem do ustalenia Stopy Referencyjnej (zdefiniowanej w umowie sprzedaży udziałów), prawem do wypowiedzenia umowy sprzedaży udziałów skutkującego natychmiastową wymagalnością wierzytelności Sprzedającego (zdefiniowanej w umowie sprzedaży udziałów); jak również całością związanych z nią obowiązków. Umowy sprzedaży posiadają skutek zarówno zobowiązujący jak i rozporządzający. Sprzedaż wierzytelności nastąpiła bez prawa regresu po stronie Kupującego. Strony uzgodniły w umowach sprzedaży, że Sprzedawca w odpowiednim terminie zawiadomi Dłużnika o zawarciu umów sprzedaży i cesji przedmiotowych wierzytelności.
   
   

Kupujący zobowiązał się zapłacić Sprzedawcy cenę sprzedaży w wysokości wartości wierzytelności pomniejszonej o dyskonto. Wartość wierzytelności uwzględnia odsetki (zdefiniowane i liczone zgodnie z umową sprzedaży udziałów) do dnia zawarcia umowy sprzedaży. Dyskonto zostało przez strony ustalone jako określony procent wartości wierzytelności. od kwoty dyskonta obliczonego od wartości wierzytelności, Sprzedawca zapłacił podatek VAT w wysokości 23%, na podstawie faktur VAT wystawionych przez Kupującego na rzecz Sprzedawcy.

Bank nabył przedmiotowe wierzytelności w celu dochodzenia ich we własnym zakresie. W przyszłości Bank planuje nabywać podobne wierzytelności w celu ich dochodzenia lub dalszej odsprzedaży.

Bank uzyskał interpretację indywidualną o sygn. IPPP1/443-112/12-2/PR wydaną dnia 6 kwietnia 2012 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego w imieniu Ministra Finansów, dotyczącą podatku od towarów i usług, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził, że w stanie faktycznym opisanym powyżej, czynność nabycia przez Bank wierzytelności od Sprzedawcy stanowi usługę pośrednictwa finansowego w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem Wnioskodawca poprzez tą czynność uwalnia cedenta od ciężaru egzekwowania tej wierzytelności we własnym zakresie. Usługa ta nie korzysta ze zwolnienia z podatku VAT, bowiem stanowi usługę odzyskiwania długów obligatoryjnie wyłączoną ze zwolnienia na mocy art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, wskutek czego zastosowanie znajduje podstawowa stawka podatku VAT w wysokości 23%.

2. W styczniu 2012 r. P. S.A. (?Bank? lub ?Kupujący?) zawarł kilkanaście umów przedwstępnych (?Umowy Przedwstępne?) sprzedaży wierzytelności. W umowach przedwstępnych Bank i Sprzedający wierzytelności zobowiązały się do zawarcia umów przyrzeczonych (?Umowy Sprzedaży?), na mocy których Bank nabędzie wierzytelności od Sprzedającego. Przedmiotem umów sprzedaży będą wierzytelności o zapłatę z tytułu ceny sprzedaży udziałów, która przysługuje Sprzedającemu w stosunku do Miasta na podstawie zawartej wcześniej z Miastem umowy sprzedaży udziałów. Zapłata przez Miasto ceny zakupu udziałów została zgodnie z umową odroczona i Miasto jest zobowiązane zapłacić Sprzedającemu udziały odsetki za wydłużenie okresu spłaty zobowiązań wynikających z umowy sprzedaży udziałów. Wszelkie odsetki w ramach poszczególnych wierzytelności płatne są łącznie z kwotą nominalną wierzytelności, jednorazowo na koniec ustalonego okresu spłaty danej wierzytelności. Skutkiem powyższego, aż do momentu wymagalności wierzytelności (wraz z naliczonymi odsetkami nie następuje żadna płatność na rzecz Sprzedającego. Bank nabędzie wierzytelności od Sprzedającego wraz z całością praw z nimi związanych, w tym wszelkimi prawami przysługującymi Sprzedającemu jako wierzytelności Miasta na podstawie umowy sprzedaży udziałów: prawem do uzyskania zapłaty ceny sprzedaży udziałów, zapłaty odsetek za opóźnienie, oraz innych opłat, wydatków i kosztów, prawem do ustalenia Stopy Referencyjnej (zdefiniowanej w umowie sprzedaży udziałów), prawem do wypowiedzenia umowy sprzedaży udziałów skutkującego natychmiastową wymagalnością wierzytelności Sprzedającego (zdefiniowanej w umowie sprzedaży udziałów); jak również całością związanych z nią obowiązków. Sprzedaż wierzytelności nastąpi bez prawa regresu po stronie Kupującego. Strony uzgodniły, że Sprzedawca w odpowiednim terminie zawiadomi Dłużnika o zawarciu umów sprzedaży i cesji przedmiotowych wierzytelności.
   
   

Wierzytelności będące przedmiotem umów sprzedaży należą do kategorii ?zdrowych aktywów? tzn. są bezsporne, niewymagalne i ich wartość rynkowa jest niższa od ich wartości nominalnej. Dlatego też Kupujący zobowiązał się zapłacić Sprzedającemu cenę sprzedaży równą wartości nominalnej wierzytelności powiększonej o odsetki (zdefiniowane i liczone zgodnie z umową sprzedaży udziałów) naliczone do dnia zawarcia umowy sprzedaży. Sprzedający będącym profesjonalną instytucją finansową pozbywa się wierzytelności aby upłynnić aktywa i uzyskać środki na finansowanie kolejnych inwestycji jak również aby uwolnić się od konieczności odzyskiwania długów i ryzyka ich niezaspokojenia.

Bank nabywając przedmiotowe bezsporne wierzytelności świadczyć będzie na rzecz Sprzedającego usługę polegającą na przejęciu przez Bank odpowiedzialności z tytułu niewypłacalności dłużnika i uwolnieniu zbywcy wierzytelności od konieczności odzyskiwania długów. Z tytułu świadczenia usługi w ramach nabycia przedmiotowych wierzytelności, bankowi przysługiwać będzie wynagrodzenie obejmujące prowizję co do zasady w dniu nabycia przez Bank wierzytelności. Od wartości prowizji Sprzedawca zapłaci podatek VAT w wysokości 23%, na podstawie faktur VAT wystawionych przez Kupującego na rzecz Sprzedającego wierzytelności. W przyszłości Bank planuje nabywać podobne wierzytelności w celu ich dochodzenia lub dalszej odsprzedaży.

Bank uzyskał interpretację indywidualną o sygn. IPPP1/443-131/12-2/EK wydaną dnia 16 kwietnia 2012 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego w imieniu Ministra Finansów, dotyczącą podatku od towarów i usług, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził, że w stanie faktycznym opisanym powyżej, czynność nabycia przez Bank wierzytelności od Sprzedającego stanowi usługę pośrednictwa finansowego w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem Wnioskodawca poprzez tą czynność uwalnia cedenta od ciężaru egzekwowania tej wierzytelności we własnym zakresie. Usługa ta nie korzysta ze zwolnienia z podatku VAT, bowiem stanowi usługę odzyskiwania długów obligatoryjnie wyłączoną ze zwolnienia na mocy art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, wskutek czego zastosowanie znajduje podstawowa stawka podatku VAT w wysokości 23%.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Na tle opisanego stanu faktycznego Bank formułuje następujące pytanie:

Czy nabycie przez Bank wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zmiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy.

W ustawie przewidziano sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
   
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
     
   • (uchylone),
     
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
     
   
   
   

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Natomiast w myśl art. 1a pkt 5 ww. ustawy, użyte w ustawie określenie państwo członkowskie oznacza - państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) ? strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Transakcje nabycia wierzytelności, opisane w stanie faktycznym niniejszego wniosku są opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Zostało to potwierdzone w interpretacjach indywidualnych sygn. IPPP1/443-112/12-2/PR z dnia 6 kwietnia 2012 r. oraz sygn. IPPP1/443-131/12-2/EK z dnia 16 kwietnia 2012 r. wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego w imieniu Ministra Finansów. Zgodnie z powyższymi interpretacjami czynność nabycia przez Bank wierzytelności od Sprzedawcy stanowi usługę pośrednictwa finansowego w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem Wnioskodawca poprzez tą czynność uwalnia cedenta od ciężaru egzekwowania tej wierzytelności we własnym zakresie. Usługa ta nie korzysta ze zwolnienia z podatku VAT, bowiem stanowi usługę odzyskiwania długów obligatoryjnie wyłączoną ze zwolnienia na mocy art . 43 ust. 15 ustawy o VAT, wskutek czego zastosowanie znajduje podstawowa stawka podatku VAT w wysokości 23%.

A zatem, skoro transakcje nabycia przez Bank wierzytelności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, to na mocy art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż umowa cesji przybierze postać umowy sprzedaży. Zatem mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności) stwierdzić należy, że podlega ona na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
   
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   
   
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
     
   • (uchylone),
     
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
     
   
   
   

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z powyższym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania powyższej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy czynność ta będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

A zatem, przyjmując za Wnioskodawcą, iż nabycie przez Bank wierzytelności było/będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług, powyższa czynność korzystała/korzysta z wyłączenia zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.