Czy odszkodowanie otrzymane przez spółkę od ubezpieczyciela w związku z pożarem nieruchomości korzystało (...)

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia od tego podatku przychodu z tytułu odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca, jest osobą fizyczną będącą jednym z czterech wspólników spółki cywilnej. Przed zawiązaniem spółki, jej przyszli wspólnicy (dwa małżeństwa) nabyli zabudowaną nieruchomość. Zgodnie z zapisem w księdze wieczystej prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości, zarówno Państwo X, jak i Państwo Y, nie są właścicielami wspomnianej nieruchomości w ramach małżeńskich wspólnot majątkowych, na zasadach współwłasności łącznej w obrębie małżeństwa, lecz na zasadach współwłasności w częściach ułamkowych pomiędzy małżeństwami.

Następnie te dwa małżeństwa zawiązały spółkę cywilną w celu wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej. Każdy ze wspólników wniósł do spółki wkład gotówkowy w wysokości 1.000 zł. Wspólnicy uczestniczą w równych częściach w zyskach i stratach spółki cywilnej. Nabyta wcześniej nieruchomość nie została wniesiona do spółki w drodze aportu. Nie zawarto także żadnej innej umowy dotyczącej korzystania z nieruchomości przez spółkę cywilną. W 2012 r. jeden ze wspólników zmarł. Planowane jest wszczęcie postępowania spadkowego, dotyczącego udziału w spółce po zmarłym wspólniku.

Spółka cywilna, w ramach działalności gospodarczej wykorzystywała budynek do najmu lokali i prowadzenia hotelu. W budynku mieściła się również siedziba spółki. Budynek znajdujący się na przedmiotowej nieruchomości wprowadzono do ewidencji środków trwałych spółki cywilnej.

Następnie budynek ten spłonął. Spółka otrzymała z tego tytułu odszkodowanie majątkowe. Grunt, na którym położony był wspomniany budynek jest obecnie sporadycznie wynajmowany przez spółkę pod stoiska targowe. Obecnie wspólnicy rozważają sprzedaż gruntu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie, oznaczone numerem 2.

Czy odszkodowanie otrzymane przez spółkę od ubezpieczyciela w związku z pożarem nieruchomości korzystało ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zasady działania spółek cywilnych regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 860 § 1 Kodeksu, przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Stosownie do art. 861 § 1 ww. ustawy, wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. W myśl art. 862, regulującego kwestię tworzenia wspólnego majątku wspólników poprzez wniesienie rzeczy, w przypadku, gdy wspólnik zobowiązał się wnieść do spółki własność rzeczy, do wykonania tego zobowiązania jak również do odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz do niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Przytoczony przepis oznacza zobowiązanie się wspólnika do przeniesienia własności rzeczy na współwłasność łączną wspólników (w tym i Wnioskodawczyni) oraz wydanie wspólnikom (spółce) tej rzeczy bez zapłaty ceny. Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku (art. 863 § 1 Kodeksu). W przypadku wniesienia do spółki cywilnej wkładu w postaci składnika majątku stanowiącego wyłączną własność jednego wspólnika, bądź też będącego współwłasnością wszystkich wspólników tejże spółki, wyłączna własność wspólnika, bądź współwłasność w częściach ułamkowych, z chwilą wniesienia do spółki przekształca się we współwłasność łączną i każdemu ze wspólników przysługują równe prawa do całego majątku. Z prawnego punktu widzenia, spółka cywilna nie posiada własnego majątku. W spółce tej właścicielami poszczególnych składników majątku pozostają wspólnicy spółki w ramach współwłasności łącznej.

W omawianym przypadku nie nastąpiło formalne wniesienie nieruchomości do spółki cywilnej. Nie nastąpiło zatem przekształcenie współwłasności ułamkowej obu małżeństw we współwłasność łączną wszystkich 4 wspólników.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21,52,52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Co do zasady, przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia majątkowe, uzyskane w związku z tą działalnością, o ile ustawa nie wyłącza ich z tej kategorii.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 12 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Natomiast, stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a) ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c. Powyższy przepis pozwala twierdzić, iż odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku nie związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą są zwolnione w opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Gdyby zatem uznać, za argumentacją przytoczoną w punkcie 1, że przedmiotowa nieruchomość nie została prawidłowo wniesiona do spółki, oznacza to, że nie stanowi ona ?składnika majątku spółki związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą", o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem korzysta ze zwolnienia od tego podatku. Zgodnie bowiem z art. 5a ww. ustawy, ?składniki majątkowe" zostały zdefiniowane jako aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia, o której mowa w art. 22g ust. 3 ustawy. Zatem, opierając się na powyższych przepisach, można twierdzić, iż przedmiotowa nieruchomość nie stanowiła ?składnika majątku" spółki cywilnej, ponieważ formalnie spółka nie posiadała do niej tytułu prawnego - wspólnicy nie wnieśli jej jako wkładu do spółki, a w związku z tym, nie było podstaw, aby wprowadzić ją do ewidencji środków trwałych, co potwierdzają przytoczone interpretacje i wyroki sądów administracyjnych. Wnioskodawczyni, pragnie w tym miejscu przywołać ponownie stwierdzenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z wyroku z dnia 22 listopada 1996 r. (sygn. akt SA/Ł 2573/95) ?Fakt wniesienia do spółki określonego wkładu musi być udokumentowany, aby w dokumentacji podatkowo-rachunkowej podmiotu gospodarczego znajdował się dowód na tytuł prawny spółki do tegoż wkładu, szczególnie jeżeli wiążą się z nim następstwa podatkowe. Samo wpisanie w ewidencji danego środka trwałego nie jest prawotwórcze i nie stanowi tytułu prawnego spółki do tego środka, nie przesądza o nim, nie dokumentuje go ani też nie precyzuje", a także interpretację indywidualną z dnia 8 sierpnia 2011 r. (sygn. ILPB1/415-682/11-2/AO), w której Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, że ?(...) każdy środek trwały należy wnieść do spółki, tj. przenieść jego własność na siebie oraz pozostałych wspólników. Zatem nawet w sytuacji, gdy wspólnicy są współwłaścicielami rzeczy będącej przedmiotem aportu, to i tak należy go wnieść do spółki (...)".

Skoro przedmiotowa nieruchomość nie została prawidłowo, formalnie wprowadzona do majątku spółki, nie stanowi jej ?składnika majątku", o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym, zdaniem Wnioskodawczyni, wypłacone odszkodowanie nie będzie stanowić przychodu z działalności gospodarczej, a w konsekwencji, będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania określonego w art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a) ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Co do zasady, przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia majątkowe, uzyskane w związku z tą działalnością, o ile ustawa nie wyłącza ich z tej kategorii.

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 12 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Zgodnie natomiast z treścią art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c.

Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, iż zwolnienie podatkowe nie obejmuje m.in. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Składnikami majątku związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej są zarówno środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, jak i wszelkie inne składniki majątkowe, które są w funkcjonalny sposób związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - zwłaszcza wszelkie składniki majątkowe wykorzystywane w działalności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni wraz z mężem i drugim małżeństwem z którymi nabyła wcześniej nieruchomość zawiązała spółkę cywilną w celu wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej. Nieruchomość ta nie została wniesiona jako wkład do spółki. Nie zawarto także żadnej innej umowy dotyczącej korzystania z nieruchomości przez spółkę cywilną. Spółka cywilna, w ramach działalności gospodarczej wykorzystywała budynek do najmu lokali i prowadzenia hotelu. W budynku mieściła się również siedziba spółki. Budynek znajdujący się na przedmiotowej nieruchomości wprowadzono do ewidencji środków trwałych spółki cywilnej. Następnie budynek ten spłonął. Spółka otrzymała z tego tytułu odszkodowanie majątkowe.

W przedmiotowej sprawie uznać należy, iż otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie dotyczy składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, bowiem jak wynika z wniosku, nieruchomość ta była wykorzystywana w działalności gospodarczej na siedzibę spółki oraz do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie najmu i usług hotelowych.

Okoliczność, iż przedmiotowa nieruchomość nie została formalnie wniesiona do spółki cywilnej nie ma znaczenia dla określenia jej związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Wskazany powyżej przepis art. 14 ust. 2 pkt 12 ww. ustawy, nie ogranicza zastosowania tego przepisu do składników majątkowych stanowiących własność lub współwłasność wspólników spółki cywilnej, czy też formalnie przeniesionych z majątku prywatnego wspólników spółki cywilnej do majątku spółki cywilnej. Przepis ten wskazuje jedynie, że otrzymane odszkodowania za szkody dotyczyć musi składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Okoliczności wykorzystywania przedmiotowej nieruchomości przez wspólników spółki cywilnej w działalności gospodarczej prowadzonej przez Nich w ramach spółki cywilnej, w oczywisty sposób wskazuje na związek przedmiotowej nieruchomości z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zatem, kwota otrzymanego odszkodowania stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wobec powyższego ustalenia, przedmiotowe odszkodowanie nie korzysta ? wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni ? ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowisko Wnioskodawczyni należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.