Kiedy pracownicze odszkodowania podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym?

Często zdarza się, że pracownik wygrywa przed sądem pracy z pracodawcą sprawę o uznanie za bezskuteczne rozwiązanie umowy o pracę. Rodzi się wówczas pytanie, czy odszkodowanie wraz z odsetkami przyznane przez sąd pracy pracownikowi z tytułu uznania za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Odpowiedzi na tak postawione pytanie należy szukać w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jakie odszkodowania zasądzone na rzecz pracownika korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym?

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z literalnego brzmienia powyższego przepisu wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego. Ze zwolnienia korzystają jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów ustaw. Zaznaczyć również należy, że ze zwolnienia nie korzytają enumeratywnie wymienione w tym przepisie kategorie odszkodowań.

Do odrębnych ustaw, do których odnosi się art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy m.in. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, umowa o pracę może być rozwiązana poprzez jednostronną czynność prawną, m.in. przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (art. 30 § 1 pkt 2 K.p.), co skutkuje rozwiązaniem umowy z nadejściem ustalonego w wypowiedzeniu terminu. Jeżeli wypowiedzenia dokonał pracodawca, pracownik może wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy. Zgodnie z art. 45 § 1 K.p., w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiedzeniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 k.p.).

Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47 K.p.).

Biorąc pod uwagę treść przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powołane wyżej przepisy Kodeksu pracy, należy uznać, że odszkodowanie zasądzone na rzecz pracownika na podstawie art. 45 Kodeksu pracy jest zwolnione od podatku dochodowego w wysokości określonej zgodnie z art. 47 Kodeksu pracy.

Czy odsetki zasądzone wraz z odszkodowaniem są zwolnione z podatku dochodowego?

Odszkodowanie ma na celu naprawienie szkody wyrządzonej pracownikowi. Takiego charakteru nie mają natomiast ustawowe odsetki zasądzone wraz z odszkodowaniem. Ustawodawca w odniesieniu do odsetek przewidział w pewnych sytuacjach zwolnienie od podatku. Zwolnienie dotyczy m.in. odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy (art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W omawianym przypadku mamy jednakże do czynienia z odszkodowaniem wraz z odsetkami wypłacanym byłemu pracownikowi, nie zaś z wynagrodzeniem i tym samym takie odsetki nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego. Otrzymane odsetki za zwłokę są przychodem opodatkowanym na zasadach ogólnych, który podatnik powinien uwzględnić w swoim rocznym zeznaniu podatkowym na podstawie informacji PIT-8B od płatnika.

Pamiętaj, że:

• zasądzone przez sąd odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę jest wolne od podatku dochodowego;
• odsetki za zwłokę nie podlegają natomiast zwolnieniu.

Podstawa prawna: 

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Tekst jedn. Dz. U. 2012 r. poz. 361 ze zm.)
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (Tekst jedn. Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94, ze zm.)

Zespół
e-prawnik.pl