Moment zaliczenia kosztów procesu do kosztów uzyskania przychodów

Wiele podmiotów gospodarczych występuje na drogę sądową o zapłatę odszkodowania od nieuczciwych kontrahentów. Wniesienie takiego powództwa wiąże się z szeregiem wydatków, m.in. z wniesieniem opłat sądowych, kosztami usług prawnych, kosztami ekspertyz biegłych. Wielu podatników ma w związku z tym dylemat, kiedy mogą zaliczyć wspomniane wyżej wydatki do kosztów uzyskania przychodów: czy jest to moment poniesienia tych wydatków, czy też moment otrzymania pieniędzy od kontrahenta, tzn. moment faktycznego otrzymania odszkodowania od strony pozwanej?        

Komu należy się zwrot kosztów procesu?

Jak stanowi art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Co do zasady sąd rozstrzyga o kosztach procesu w orzeczeniu kończącym sprawę. Zatem strona przegrywająca obowiązana jest na żądanie wygrywającej zwrócić koszty procesu. Wiecej na ten temat można przeczytać w poradzie: Zwrot kosztów sądowych - kto i kiedy może się tego domagać? 

Co stanowi koszty uzyskania przychodów?

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Generalnie przyjmuje się więc, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie uzasadnione wydatki, poza wyczerpująco wskazanymi w art. 16 ust.

1 ustawy, związane z prowadzoną przez podatnika działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodu. Mogą to być więc koszty bezpośrednio lub pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, w tym koszty funkcjonowania firmy.

Czy i kiedy poniesione koszty procesu stanowią koszty uzyskania przychodów?           

Ponoszone przez dochodzącego swoich praw poszkodowanego koszty procesu, takie jak wpis, opłata kancelaryjna, jak też wydatków związanych z jego prowadzeniem, tj. koszty biegłych czy obsługi prawnej, mają na celu ochronę interesów poszkodowanego i zmierzają do uzyskania przez niego należnego – według jego oceny -  zadośćuczynienia.

Są to więc niewątpliwie koszty związane z prowadzoną przez podatnika działalnością, które pozostają w pośrednim związku z jego przychodami. Nie można zatem kwestii zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów wiązać z przyznaniem przez sąd dochodzonego odszkodowania, ani też z datą jego faktycznego otrzymania. Poniesione koszty procesu stanowią zatem koszty uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, bez względu na skuteczność postępowania sądowego, z którym się wiążą. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst. jedn.: Dz. U. 2000 r., Nr 54, poz. 654, ze zm.)

Zespół
e-prawnik.pl