Bankowe papiery wartościowe
Źródła finansowania banków
Banki swe środki pieniężne inwestuj ą w różny sposób. Często są to inwestycje giełdowe - zarówno na giełdach polskich jak i giełdach zagranicznych. Inwestycje te opatrzone są niemałym ryzykiem - można dużo zyskać, można jednak trafić na giełdowa bessę i stracić.
Bezpieczniejsze są inwestycje w papiery wartościowe - bony skarbowe, obligacje Skarbu Państwa - są to inwestycje sprawdzone i pewne - Skarb Państwa jest bowiem solidnym dłużnikiem - zawsze wypłacalnym.
Ponadto banki inwestują swe zasoby gotówkowe w wiele przedsięwzięć o charakterze gospodarczym.
Fundusze na inwestycje pochodzą przede wszystkim ze środków własnych banków. Te jednak w pewnym momencie ulegają wyczerpaniu. Źródłem finansowania banków są także lokowane przez klientów banku środki pieniężne. Ponadto, bank może emitować bankowe papiery wartościowe - zaciąga tym samym dług wobec nabywców tych papierów, jednak z drugiej strony uzyskuje pokaźny zastrzyk gotówki. Korzyść wynikająca z emisji bankowych papierów wartościowych jest oczywista - bank pozyskuje bowiem zewnetrzne źródła finansowania swej działalności.
Warunki emisji bankowych papierów wartościowych
Emisja bankowych papierów wartościowych może nastąpić na warunkach podanych do publicznej wiadomości. Poprzez podanie do publicznej wiadomości należy rozumieć np. oferty banków oraz ogłoszenia prasowe skierowane do publiczności - czyli do nieokreślonego kręgu odbiorców. Warunki określone przez bank określają warunki emisji bankowych papierów wartościowych, do których należy zaliczyć rodzaj bankowych papierów wartościowych, termin składania ofert, oprocentowanie bankowych papierów wartościowych, termin wykupu b.p.w., warunki wcześniejszego wykupu b.p.w.
W podanej przez emitenta do publicznej wiadomości informacji o warunkach emisji, nie mogą być zamieszczane porównania z warunkami emisji papierów wartościowych innych emitentów.
O zamiarze emisji bankowych papierów wartościowych banki zobowiązane są poinformować Narodowy Bank Polski, określają w tym zawiadomieniu warunki emisji oraz wartość emitowanych papierów.
Emisja bankowych papierów wartościowych została zastrzeżona tylko dla banków. Jest to bowiem czynność bankowa sensu stricto, do której upoważnione są tylko podmioty będące bankami.
Treść bankowego papieru wartościowego
Bankowy papier wartościowy powinien być opatrzony treścią, w której obligatoryjne znaleźć się powinno:
- określenie wartości nominalnej b.p.w.,
- oznaczenie posiadacza papieru wartościowego, jeżeli jest to papier imienny, lub adnotację, że jest to papier wartościowy na okaziciela,
- zasady przenoszenia praw wynikających z papieru wartościowego,
- numer papieru wartościowego i datę emisji,
- podpisy osób upoważnionych do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku - podpisy te mogą być odtwarzane mechanicznie,
- zobowiązanie banku do:
- naliczenia określonego oprocentowania według ustalonej stopy procentowej,
- dokonania wypłaty oznaczonej kwoty osobie uprawnionej, w określonych terminach; osoba uprawniona nie może żądać od banku wykupu papieru przed upływem terminu, o ile treść papieru nie stanowi inaczej.
Istotą zobowiązania banku z tytułu zakupu bankowego papieru wartościowego jest dokonanie wykupu b.p.w. od jego nabywcy, w terminach ściśle określonych, po cenie wynikającej z wartości nominalnej papieru, powiększonej o naliczone odsetki, których wysokość powinna znaleźć się zarówno na papierze wartościowym jak i w warunkach emisji.
Bankowy papier wartościowy powinien zawierać oznaczenie - “bankowy papier wartościowy” - wynika to z zamkniętego kręgu podmiotów uprawnionych do emisji takich papierów.
Bankowe papiery wartościowe mogą być emitowane zarówno w formie materialnej jak i w formie zdematerializowanej. W tym drugim przypadku papiery te pozostają zdeponowane w banku - emitencie papierów, a ich nabywcom wydaje się świadectwa depozytowe, które potwierdzają uprawnienie ich posiadaczy do bankowych papierów wartościowych.
Przeniesienie praw z bankowych papierów wartościowych
Prawa z tytułu nabycia bankowych papierów wartościowych mogą być przedmiotem obrotu. Jeżeli bankowy papier wartościowy został wyemitowany w formie materialnej, przeniesienie praw do tego papieru następuje poprzez umowę zawartą pomiędzy zbywcą a nabywca oraz przeniesienie posiadania bankowego papieru wartościowego.
Przeniesienie praw z bankowego papieru wartościowego emitowanego w formie zdematerializowanej następuje z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu na rachunku bankowych papierów wartościowych w wyniku zawarcia umowy. Pożytki z bankowych papierów wartościowych uzyskane przed dokonaniem zapisu przypadają nabywcy, chyba że umowa pomiędzy nabywcą a zbywcą stanowi inaczej.
Pamiętaj, że:
- wcześniejszy wykup bankowych papierów wartościowych jest możliwy tylko wówczas, gdy przewidują to warunki emisji,
- banki-emitenci nie mogą udzielać kredytu lub pożyczki w celu zakupu bankowych papierów wartościowych emitowanych przez siebie,
- bankowe papiery wartościowe mogą być emitowane tylko przez banki,
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. 2002 r., Nr 72, poz. 665 ze zmianami)
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?