Co nowego w pożyczkach i kredytach studenckich, czyli jak je zdobyć w tym roku akademickim?

4.2.2005

Od 8 września 2004 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu wydane 1 września w sprawie szczegółów dotyczących kredytów i pożyczek studenckich. Co nowego niesie to szczegółowe uregulowanie dla uczących się?

Warunki uzyskania pożyczek i kredytów

Rozporządzenie postanawia, iż student może otrzymać jedną pożyczkę studencką albo jeden kredyt studencki udzielane na okres studiów (także doktoranckich). Jednak należy przy tym pamiętać, iż okresy studiów, na które udzielono pożyczki lub kredytu, sumuje się.

Rozporządzenie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem okres studiów (w tym studiów doktoranckich). Jest to suma okresów studiowania, w tym kształcenia w innych szkołach wyższych, a w przypadku studiów doktoranckich - jednostkach organizacyjnych szkoły wyższej lub innych jednostkach organizacyjnych prowadzących studia doktoranckie i na innych kierunkach studiów, a w przypadku studiów doktoranckich - w zakresie innych dziedzin nauki lub sztuki oraz dyscyplin naukowych lub artystycznych, pod warunkiem że:
1) nie ciąży na studencie obowiązek natychmiastowej spłaty kredytu,
2) nie są to kolejne studia po złożeniu egzaminu magisterskiego,
3) nie są to kolejne studia zawodowe po złożeniu egzaminu dyplomowego,
4) nie są to kolejne studia doktoranckie po otrzymaniu świadectwa ukończenia tych studiów.

Bardzo ważne jest, iż d0 okresu studiów nie wlicza się urlopów z przyczyn zdrowotnych lub ważnych przyczyn losowych, a także w związku ze studiami w uczelni zagranicznej.

Jakie warunki musi spełnić student, aby został mu przyznany kredyt lub pożyczka?

W pierwszej kolejności student ubiegający się o przyznanie pożyczki lub kredytu powinien złożyć wniosek na ustalonym przez bank formularzu. Wniosek ten zawiera dane osobowe studenta (imię i nazwisko, numer PESEL, serię i numer dowodu tożsamości, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania), dane dotyczące studiów (nazwę i adres szkoły wyższej, a w przypadku studiów doktoranckich - nazwę i adres jednostki organizacyjnej prowadzącej studia doktoranckie, poziom studiów, kierunek studiów, a w przypadku studiów doktoranckich - dziedzinę nauki lub sztuki oraz dyscyplinę naukową lub artystyczną, system studiów), dane wymagane przez bank dla celów oceny zdolności kredytowej i zabezpieczenia spłaty pożyczki lub kredytu.

Jakie dokumenty student musi dołączyć do wniosku o kredyt lub pożyczkę?

Rozporządzenie postanawia, iż do wniosku należy dołączyć:

zaświadczenie szkoły wyższej stwierdzające, że ubiegający się o przyznanie pożyczki lub kredytu jest studentem i uzyskał wpis na kolejny semestr (rok studiów), a w przypadku studiów doktoranckich - zaświadczenie jednostki organizacyjnej prowadzącej studia doktoranckie stwierdzające, że jest uczestnikiem studiów doktoranckich i uzyskał wpis na kolejny semestr (rok) studiów,
dokumenty potwierdzające dane, które student wpisuje do wniosku,
dokument potwierdzający dane studenta nieposiadającego obywatelstwa polskiego,
informację o dotychczas ukończonych studiach wyższych lub studiach doktoranckich,
w przypadku studiów doktoranckich - oświadczenie o korzystaniu lub niekorzystaniu z pożyczki lub kredytu studenckiego w trakcie studiów wyższych,
oświadczenie studenta o innych kontynuowanych kierunkach studiów, a w przypadku studiów doktoranckich o innych kontynuowanych studiach doktoranckich.

Rozporządzenie przewiduje możliwość otrzymania pożyczki lub kredytu na prawach pierwszeństwa. W takiej sytuacji, gdy student ubiega się o pierwszeństwo w otrzymaniu pożyczki lub kredytu, jego wniosek powinien zawierać informację o wysokości miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta, a ponadto powinien do wniosku dołączyć:

oświadczenie studenta o aktualnej liczbie osób w rodzinie,
zaświadczenie właściwego urzędu skarbowego o dochodach studenta oraz członków jego rodziny uzyskanych w ostatnim roku podatkowym, podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych,
informacje o dochodach studenta i dochodach członków jego rodziny, potwierdzone innym dowodem określonym przez bank,
informacje o wysokości renty lub emerytury członka rodziny studenta, w przypadku przejścia na emeryturę, rentę lub utraty stałego źródła dochodu członka rodziny studenta w bieżącym roku, potwierdzone odcinkiem renty lub emerytury za miesiąc poprzedzający złożenie wniosku o pożyczkę lub kredyt,
zaświadczenie z miejsca zatrudnienia studenta o wysokości miesięcznego dochodu w bieżącym roku, zaświadczenie powinno być wystawione nie wcześniej niż trzy miesiące przed terminem złożenia wniosku o pożyczkę lub kredyt.

Kto jest adresatem wniosku o pożyczkę lub kredyt?

Wniosek o pożyczkę wraz z dokumentami składany jest w Banku Gospodarstwa Krajowego lub w banku wskazanym przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Natomiast wniosek o kredyt wraz z dokumentami składany jest w oddziale wybranego przez studenta jednego banku, z którym Bank Gospodarstwa Krajowego zawarł umowę określającą zasady korzystania ze środków Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich.

Termin składania wniosków o pożyczkę lub kredyt upływa z dniem 15 listopada.

Jakie dochody uwzględnia się przy ustalaniu dochodu w rodzinie studenta?

Rozporządzenie postanawia, iż przy ustalaniu dochodu na osobę w rodzinie studenta uwzględnia się dochody brutto pomniejszone o składki, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, osiągane przez studenta, współmałżonka studenta, a także dzieci niepełnoletnie, dzieci uczące się do 25 roku życia i dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek, będące na utrzymaniu studenta lub współmałżonka, rodziców studenta i będące na ich utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci uczące się do 25 roku życia i dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek.

Przy ustalaniu dochodu na osobę w rodzinie studenta nie uwzględnia się dochodów rodziców studenta i będące na ich utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci uczące się do 25 roku życia i dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek, jeżeli student jest samodzielny finansowo oraz spełnia łącznie następujące warunki:
1) posiada stałe źródło dochodów w ostatnim roku podatkowym,
2) posiada stałe źródło dochodów w roku bieżącym,
3) jego miesięczny dochód w wymienionych okresach nie jest mniejszy od minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników, ogłaszanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w ostatnim miesiącu ostatniego roku podatkowego w przypadku dochodu studenta z ostatniego roku podatkowego i obowiązującego w miesiącu złożenia wniosku o udzielenie pożyczki lub kredytu studenckiego w przypadku dochodu studenta z roku bieżącego.

Jeżeli natomiast student spełnia warunki, na podstawie których można go uznać jako samodzielnego finansowo, można przy ustalaniu dochodu na osobę w rodzinie studenta uwzględniać dochody rodziców i innych członków rodziny, o których mowa powyżej, jeżeli student potwierdzi oświadczeniem prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego z rodzicami bądź jednym z nich. Jednak do dochodów rodziców studenta nie wlicza się dochodów tego z rodziców, który wyrokiem sądu lub ugodą sądową zobowiązany został do alimentów na rzecz studenta.

Co należy rozumieć pod pojęciem dochody?

Za dochody uważa się:

dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem kwot świadczonych alimentów ustalonych wyrokiem lub ugodą sądową,
renty socjalne, stałe zasiłki,
świadczenia wypłacane na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych,
zasiłki chorobowe wypłacane na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,
dochody pochodzące z międzypaństwowych instytucji finansowych lub ze środków przyznanych przez rządy obcych państw na podstawie umów zawartych z tymi instytucjami lub państwami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe,
część dochodów osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium RP, a przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody ze stosunku pracy lub z innych tytułów niż stosunek pracy - w wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej - obliczonych za okres, w którym osoby te uzyskiwały dochód,
należności pieniężne wypłacane żołnierzom i pracownikom skierowanym do polskich kontyngentów w misjach międzynarodowych,
przychody ze stosunku służbowego otrzymywane w czasie służby kandydackiej przez funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej,
wynagrodzenie otrzymywane przez członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych z tytułu użytkowania przez spółdzielnię wniesionych wkładów gruntowych,
alimenty na rzecz dzieci wypłacane na podstawie wyroku lub ugody sądowej.

Dochód z prowadzenia gospodarstwa rolnego ustala się na podstawie powierzchni użytków rolnych w hektarach przeliczeniowych i przeciętnego dochodu z 1 ha przeliczeniowego, określanego na podstawie ustawy o podatku rolnym. W przypadku uzyskiwania dochodów z gospodarstwa rolnego oraz z dochodów pozarolniczych dochody te sumuje się.

Jak ustalić przeciętny miesięczny dochód rodziny?

Ustala się go dzieląc przez liczbę 12 łączną kwotę dochodów uzyskanych przez członków rodziny w ostatnim roku podatkowym lub w okresach ostatniego roku podatkowego i ostatnich trzech miesięcy. Natomiast przeciętny miesięczny dochód przypadający na jedną osobę w rodzinie ustala, się dzieląc łączną kwotę przeciętnego miesięcznego dochodu rodziny przez liczbę członków rodziny.

Umowy pożyczki i umowy kredytu podpisywane są do dnia 28 lutego.

Jak długo wypłacana może być pożyczka lub kredyt?

Pożyczka lub kredyt są wypłacane kredytobiorcy maksymalnie przez okres 6 lat, a w przypadku studiów doktoranckich - maksymalnie przez okres 4 lat. Okresy wypłacania pożyczki lub kredytu sumuje się. Pożyczka lub kredyt są wypłacane kredytobiorcy w miesięcznych ratach przez okres 10 miesięcy w roku. Pierwsza rata przysługuje za październik. Jeżeli w ostatnim roku studiów nauka trwa zgodnie z planem studiów tylko jeden semestr, pożyczka lub kredyt są wypłacane przez okres 5 miesięcy. Miesięczna rata pożyczki lub kredytu jest przekazywana na rachunek bankowy wskazany przez kredytobiorcę.

Kredytobiorca (czyli student) jest zobowiązany, w terminie do dnia 31 marca i 31 października każdego roku, do czasu ukończenia studiów, przedstawiać odpowiednio Bankowi Gospodarstwa Krajowego lub właściwemu bankowi zaświadczenie o studiach wydane przez szkołę wyższą lub jednostkę organizacyjną prowadzącą studia doktoranckie, potwierdzające, że jest studentem lub uczestnikiem studiów doktoranckich, również w przypadku niekorzystania z pożyczki lub z kredytu w następnych latach studiów. Kredytobiorca zobowiązany jest do niezwłocznego powiadomienia banku o ukończeniu studiów.

W jakich okolicznościach bank może zaprzestać wypłacania kredytu lub pożyczki?

Do takiej sytuacji dochodzi wtedy, gdy kredytobiorca:

przedstawił bankowi zaświadczenie o studiach bez potwierdzenia wpisu na kolejny wyższy semestr (rok studiów), jednak wypłacanie rat pożyczki lub kredytu nie ulega zawieszeniu, jeżeli brak wpisu na wyższy semestr (rok studiów) wynika z niezaliczenia semestru (roku studiów) z przyczyn zdrowotnych lub ważnych przyczyn losowych, potwierdzonych przez szkołę wyższą lub jednostkę organizacyjną prowadzącą studia doktoranckie; wznowienie wypłat może nastąpić po złożeniu zaświadczenia o studiach potwierdzającego uzyskanie wpisu na kolejny wyższy semestr (rok studiów),
nie przedstawił bankowi w wymaganym terminie zaświadczenia o studiach, w przypadku przedstawienia zaświadczenia o studiach w terminie późniejszym, wznowienie wypłat może nastąpić w miesiącu następującym po miesiącu, w którym złożono to zaświadczenie; studentowi nie są wypłacane raty kredytu za miesiące, w których nie przedłożył zaświadczenia o studiach,
korzystał z więcej niż jednej pożyczki lub kredytu,
został zawieszony w korzystaniu z praw studenta lub uczestnika studiów doktoranckich na podstawie prawomocnego orzeczenia komisji dyscyplinarnej, w takiej sytuacji wznowienie wypłat może nastąpić w miesiącu następującym po miesiącu, w którym złożono zaświadczenie o przywróceniu praw studenta lub uczestnika studiów doktoranckich,
wystąpił z wnioskiem o zaprzestanie wypłacania pożyczki lub kredytu studenckiego.

Jak i kiedy spłacać kredyt?

Spłacanie musi odbywać się w równych ratach miesięcznych, przychylnym dla studenta uregulowanie jest to, iż liczba rat spłaty pożyczki lub kredytu stanowić ma dwukrotność liczby wypłaconych rat pożyczki lub kredytu. Istnieje możliwość, aby liczba rat spłaty pożyczki lub kredytu była większa. Jest tak w przypadku, gdy kredytobiorca udokumentuje, że wysokość spłaty pożyczki lub kredytu przekracza 20% jego przeciętnego miesięcznego dochodu. Liczba takich spłat może być także mniejsza, to jednak tylko wniosek kredytobiorcy.

Od kiedy spłacać? Spłata pożyczki lub kredytu, wraz z należnymi odsetkami, rozpoczyna się po upływie dwóch lat od daty ukończenia studiów, w tym studiów doktoranckich Nie może jednak nastąpić później niż w dniu 1 października lub, w przypadku gdy ostatni rok studiów trwa jeden semestr, w dniu 1 kwietnia roku następującego po dwóch latach od roku, w którym według planu studiów kredytobiorca powinien ukończyć studia. Nie ma jednak przeszkód, aby był to termin wcześniejszy. W tym celu należy złożyć wniosek.

Jakich odsetek spodziewać się od kredytu lub pożyczki studenckiej?

Odsetki od kredytu spłacane przez kredytobiorcę są naliczane w wysokości połowy stopy redyskontowej Narodowego Banku Polskiego począwszy od dnia spłaty pierwszej raty kredytu przez okres równy dwukrotności liczby wypłaconych rat kredytu. Natomiast odsetki od pożyczki są naliczane w wysokości połowy stopy redyskontowej Narodowego Banku Polskiego począwszy od dnia spłaty pierwszej raty pożyczki przez okres równy dwukrotności liczby wypłaconych rat pożyczki.

Czy możliwe jest umorzenie kredytu lub pożyczki?

Rozporządzenie przewiduje taką możliwość. Pożyczka lub kredyt są umarzane w 20% kredytobiorcy, który ukończył studia w grupie 5% najlepszych absolwentów szkoły wyższej lub absolwentów studiów doktoranckich. Umorzeniu podlega kwota kredytu wypłaconego w okresie studiów ukończonych w tej grupie. Umorzeń dokonuje odpowiednio Bank Gospodarstwa Krajowego lub właściwy bank, na wniosek kredytobiorcy potwierdzony przez dziekana lub inny jednoosobowy organ szkoły wyższej, a w przypadku studiów doktoranckich - kierownika jednostki organizacyjnej prowadzącej studia doktoranckie.

W tym celu wniosek należy przedłożyć w Banku Gospodarstwa Krajowego lub we właściwym banku, w terminie 30 dni od dnia uzyskania jego potwierdzenia.
Kredyt lub pożyczka mogą zostać umorzone w całości. Sytuacja taka jest możliwa na wniosek kredytobiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji życiowej, w przypadku trwałej utraty zdolności do spłaty zobowiązań, jeśli kredytobiorca udokumentuje trwałą niezdolność do pracy i trudną sytuację materialną. Wtedy wniosek powinien zawierać oświadczenie wnioskodawcy o zgodzie na gromadzenie i przechowywanie jego danych osobowych.

Podstawą umorzenia jest orzeczenie wydane na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub inne orzeczenie traktowane na równi z tym orzeczeniem.

Pożyczka lub kredyt, na wniosek kredytobiorcy, może być umorzony także częściowo w przypadku trudnej sytuacji życiowej kredytobiorcy. Taka trudną sytuacją życiową jest trudna sytuacja materialna kredytobiorcy i członków jego rodziny potwierdzona przez ośrodek pomocy społecznej albo trudna sytuacja materialna wynikająca z przypadku losowego powodującego długotrwałą utratę zdolności do spłaty zobowiązań, w szczególności: choroby kredytobiorcy lub członka jego rodziny, konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, szkody spowodowanej przez pożar, powódź lub inną katastrofę.

Pamiętaj, że:

Wypłatę kredytu lub pożyczki zawiesza się na czas udzielonego kredytobiorcy urlopu z przyczyn zdrowotnych lub ważnych przyczyn losowych, a także w związku ze studiami w uczelni zagranicznej,
W przypadku niespłacenia w terminie raty pożyczki lub kredytu Bank Gospodarstwa Krajowego lub bank kredytujący nalicza odsetki od zadłużenia przeterminowanego w wysokości odsetek ustawowych. Odsetki te są spłacane przez kredytobiorcę w pełnej wysokości.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 września 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad, trybu i kryteriów udzielania, spłacania oraz umarzania kredytów i pożyczek studenckich, wysokości kredytu studenckiego i pożyczki studenckiej, warunków i trybu rozliczeń z tytułu pokrywania odsetek należnych bankom od kredytów studenckich oraz wysokości oprocentowania pożyczki i kredytu studenckiego spłacanego przez pożyczkobiorcę lub kredytobiorcę (Dz. U. 2004 r., Nr 196, poz. 2017).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.