Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to system, w którym sÄ… gromadzone i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych, tj. osobach fizycznych sprawujÄ…cych bezpoÅ›redniÄ… lub poÅ›redniÄ… kontrolÄ™ nad spóÅ‚kÄ….

Jednym z gÅ‚ównych zadaÅ„ CRBR jest przeciwdziaÅ‚anie praniu pieniÄ™dzy i finansowaniu terroryzmu. Posiadanie dokÅ‚adnych i aktualnych danych o beneficjentach rzeczywistych ma kluczowe znaczenie dla zwalczania tych zjawisk, ponieważ uniemożliwia przestÄ™pcom ukrycie swojej tożsamoÅ›ci w skomplikowanej strukturze korporacyjnej. Publiczny charakter rejestru, umożliwiajÄ…cy każdemu nieodpÅ‚atny dostÄ™p do informacji o beneficjentach rzeczywistych, zapewnia również wiÄ™kszÄ… kontrolÄ™ informacji przez spoÅ‚eczeÅ„stwo obywatelskie oraz przyczynia siÄ™ do zwiÄ™kszenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego.

Jakie dane zawiera CRBR?

Rejestr gromadzi dane dotyczÄ…ce beneficjentów rzeczywistych spóÅ‚ek:

• jawnych,
• komandytowych,
• komandytowo-akcyjnych,
• z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ…;
• prostych spóÅ‚ek akcyjnych (od 1 marca 2020 r.)
• akcyjnych, z wyjÄ…tkiem spóÅ‚ek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spóÅ‚kach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 623).

Kim jest beneficjent rzeczywisty spóÅ‚ki?

To osoba fizyczna lub osoby fizyczne:

• sprawujÄ…ce bezpoÅ›rednio lub poÅ›rednio kontrolÄ™ nad spóÅ‚kÄ… poprzez posiadane uprawnienia, które wynikajÄ… z okolicznoÅ›ci prawnych lub faktycznych, umożliwiajÄ…ce wywieranie decydujÄ…cego wpÅ‚ywu na czynnoÅ›ci lub dziaÅ‚ania podejmowane przez spóÅ‚kÄ™, lub
• w imieniu których sÄ… nawiÄ…zywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

W przypadku spóÅ‚ki – osoby prawnej, innej niż spóÅ‚ka, której papiery wartoÅ›ciowe sÄ… dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, podlegajÄ…cym wymogom ujawniania informacji na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadajÄ…cym im przepisom prawa paÅ„stwa trzeciego, beneficjentem rzeczywistym spóÅ‚ki jest:

• osoba fizyczna bÄ™dÄ…ca udziaÅ‚owcem lub akcjonariuszem spóÅ‚ki, której przysÅ‚uguje prawo wÅ‚asnoÅ›ci wiÄ™cej niż 25% ogólnej liczby udziaÅ‚ów lub akcji tej osoby prawnej,
• osoba fizyczna dysponujÄ…ca wiÄ™cej niż 25% ogólnej liczby gÅ‚osów w organie stanowiÄ…cym  spóÅ‚ki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumieÅ„ z innymi uprawnionymi do gÅ‚osu,
• osoba fizyczna sprawujÄ…ca kontrolÄ™ nad osobÄ… prawnÄ… lub osobami prawnymi, którym Å‚Ä…cznie przysÅ‚uguje prawo wÅ‚asnoÅ›ci wiÄ™cej niż 25% ogólnej liczby udziaÅ‚ów lub akcji spóÅ‚ki, lub Å‚Ä…cznie dysponujÄ…cÄ… wiÄ™cej niż 25% ogólnej liczby gÅ‚osów w organie spóÅ‚ki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumieÅ„ z innymi uprawnionymi do gÅ‚osu,
• osoba fizyczna sprawujÄ…ca kontrolÄ™ nad spóÅ‚kÄ… przez posiadanie w stosunku do niej uprawnieÅ„, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 wrzeÅ›nia 1994 r. o rachunkowoÅ›ci (Dz.U. z 2019 r. poz. 351), lub
• osoba fizyczna zajmujÄ…ca wyższe stanowisko kierownicze w organach spóÅ‚ki w przypadku udokumentowanego braku możliwoÅ›ci ustalenia lub wÄ…tpliwoÅ›ci co do tożsamoÅ›ci osób fizycznych okreÅ›lonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeÅ„ prania pieniÄ™dzy lub finansowania terroryzmu.

Ustawa definiuje jeszcze 2 przypadki, w których instytucje obowiÄ…zane identyfikujÄ… beneficjentów rzeczywistych swoich klientów:

1. w przypadku klienta, który jest osobÄ… fizycznÄ… prowadzÄ…cÄ… dziaÅ‚alność gospodarczÄ…, wobec którego nie stwierdzono przesÅ‚anek lub okolicznoÅ›ci mogÄ…cych wskazywać na sprawowanie kontroli nad nim przez innÄ… osobÄ™ fizycznÄ… lub osoby fizyczne przyjmuje siÄ™, że taki klient jest jednoczeÅ›nie beneficjentem rzeczywistym,
2. w przypadku klienta bÄ™dÄ…cego trustem przyjmuje siÄ™, że beneficjentem rzeczywistym jest zaÅ‚ożyciel, powiernik, nadzorca (jeÅ›li zostaÅ‚ ustanowiony), beneficjent trustu i/lub inna osoba, która sprawuje kontrolÄ™ nad trustem.

Jednak w tych przypadkach informacja o beneficjentach rzeczywistych (trustów i osób fizycznych prowadzÄ…cych dziaÅ‚alność gospodarczÄ…) nie jest przekazywana do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. PeÅ‚na definicja beneficjenta rzeczywistego znajduje siÄ™ w art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziaÅ‚aniu praniu pieniÄ™dzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2019 r. poz. 1115, z późn. zm.).

Podstawa prawna

Utworzenie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych stanowi realizacjÄ™ przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniÄ™dzy lub finansowania terroryzmu (tzw. IV dyrektywa AML). Przepisy Unii Europejskiej zobowiÄ…zujÄ… paÅ„stwa czÅ‚onkowskie do przechowywania informacji na temat beneficjentów rzeczywistych w centralnym rejestrze oraz do udostÄ™pniania tych informacji wÅ‚aÅ›ciwym organom i jednostkom analityki finansowej, a także podmiotom zobowiÄ…zanym (w ramach stosowania Å›rodków należytej starannoÅ›ci wobec klienta).

W Polsce podstawÄ… funkcjonowania CRBR jest ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziaÅ‚aniu praniu pieniÄ™dzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. 2019 poz. 1115, z późn. zm.), która implementuje przepisy IV dyrektywy AML.

Sposób i tryb skÅ‚adania zgÅ‚oszeÅ„ do CRBR oraz sposób sporzÄ…dzania i skÅ‚adania wniosków o udostÄ™pnienie informacji, wraz z trybem skÅ‚adania i udostÄ™pniania, jest uregulowany w rozporzÄ…dzeniach Ministra Finansów.

ŹródÅ‚o: www.gov.pl/web/finanse