Emerytura nauczyciela

Nauczyciele oraz członkowie ich rodzin mają prawo do zaopatrzenia emerytalnego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z uwagi na fakt, iż są pracownikami podlegającymi powszechnemu systemowi ubezpieczeń społecznych. Ale z uwagi na to, iż praca nauczyciela uważana jest za pracę o szczególnym charakterze, nabywa on prawo do emerytury na innych, korzystniejszych zasadach - tzw. wcześniejsza emerytura.

Wcześniejsza emerytura

Nauczyciele urodzeni przed 1 stycznia 1949 r. mają prawo przejść na emeryturę:

• kobiety w wieku 55,
• mężczyźni w wieku 60 lat,

legitymując się odpowiednio 20, 25- letnim stażem, w tym co najmniej 15 letnim w pracy nauczycielskiej.

Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., zachowują prawo do wcześniejszej emerytury tylko, jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego i do 31 grudnia 2007 r. spełnią określone powyżej warunki oraz nastąpi rozwiązanie stosunku pracy.

Nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1968 r. nie będą mogli skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury.

Co jest podstawą wymiaru emerytury lub renty nauczyciela?

Podstawę wymiaru emerytury lub renty dla nauczyciela zatrudnionego w systemie oświaty i wychowania, przechodzącego na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, ustala się na zasadach ogólnych, określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z tym że do podstawy tej wlicza się również wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, dodatki, świadczenia w naturze, jeśli ze świadczeń tych nauczyciel nie korzysta po przejściu na emeryturę lub rentę, oraz wszystkie nagrody uzyskane przez nauczyciela za osiągnięcia zawodowe w okresie, z którego wynagrodzenie stanowi podstawę wymiaru emerytury lub renty.

Czy nauczycielowi przysługują dodatki do emerytury?

Nauczycielom, którzy w czasie okupacji prowadzili tajne nauczanie lub nauczali języka polskiego przed 1 września 1939 r. w szkołach na terenie III Rzeszy oraz byłego Wolnego Miasta Gdańska przysługuje dodatek do emerytury lub renty.
Wysokość dodatku to 10 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwartale kalendarzowym poprzedzającym.

Kwota dodatku ulega podwyższeniu przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent - od miesiąca, w którym jest przeprowadzana waloryzacja. Dodatek ten nie przysługuje jeżeli nauczyciel pobiera go z innego tytułu.

Przyznanie dodatku następuje na wniosek zainteresowanego.

Czy nauczycielowi przysługuje odprawa?

Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy w razie orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy przyznaje się odprawę pieniężną w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego ostatnio pobieranego w czasie trwania stosunku pracy - za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela, nieprzekraczającą jednak sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązuje się stosunek pracy z powodu nie podjęcia pracy w okresie 2 lat od uzyskania urlopu bezpłatnego przyznaje się odprawę pieniężną;

1) trzymiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, jeżeli okres pracy nauczycielskiej nie przekroczył 10 lat;
2) sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, jeżeli okres pracy nauczycielskiej przekroczył 10 lat.

Pamiętaj, że:

• Okres pracy w szkole wyższej w charakterze nauczyciela akademickiego nie podlega wliczeniu do dwudziestoletniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
• Rozwiązanie stosunku pracy z mianowanym nauczycielem na jego wniosek, stanowiące przesłankę nabycia prawa do emerytury zależnej tylko od ilości lat przepracowanych w szczególnym charakterze, może nastąpić w każdym uzgodnionym terminie, a nie tylko z końcem roku szkolnego, po uprzednim trzymiesięcznym okresie wypowiedzenia,
• Nauczyciel mianowany, który przeszedł do pracy w organach administracji państwowej na stanowisko wymagające kwalifikacji pedagogicznych, ma prawo do emerytury zależnej tylko od ilości lat przepracowanych w szczególnym charakterze.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 118 poz. 1112 ze zmianami).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r., Nr 8, poz. 43),
• Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 maja 2002 r. w sprawie kwoty dodatku do emerytury lub renty za tajne nauczanie (M. P. 2002 r., Nr 19, poz. 343).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.