Jak dokonać zapłaty opłaty skarbowej i jak jest ona zwracana?

Kiedy trzeba zapłacić opłatę skarbową i co się dzieje, jeśli się jej nie uiści? 

Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej, złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia, co oznacza, iż opłata skarbowa jest należnością opłacaną z góry. Stąd w przypadku złożenia wniosku bez uiszczenia należnej opłaty skarbowej ma zastosowanie przepis art. 261 Kodeksu postępowania administracyjnego. W świetle tego przepisu, jeśli strona nie wpłaciła należności tytułem opłat, które zgodnie z przepisami powinny być uiszczone z góry, to organ administracji publicznej prowadzący postępowanie jest zobowiązany do wezwania do uiszczenia należnej opłaty, wyznaczając termin do dokonania zapłaty. Termin nie może być krótszy niż 7 dni, a dłuższy niż czternaście dni. Dopiero po wniesieniu należnej opł³aty skarbowej organ administracji publicznej przystępuje do merytorycznego rozpatrywania wniosku.

Podjęcie przez organ czynności na podstawie art. 261 K.p.a. w sprawie opłaty skarbowej powoduje wstrzymanie biegu terminów, tak jak w przypadku czynności podejmowanych na podstawie art. 64 K.p.a.

Jeżeli strona nie uiściła należnej opłaty skarbowej w wyznaczonym przez organ administracji publicznej terminie, podanie podlega zwrotowi lub czynność uzależniona od tej opłaty zostanie zaniechana. Na postanowienie w sprawie zwrotu podania przysługuje zażalenie.

Od zasady tej są wyjątki, gdy mimo nieuiszczenia opłaty skarbowej organ jest zobowiązany załatwić wniosek (podanie). Należą do nich przypadki, w których:

• za niezwłocznym załatwieniem sprawy przemawiają względy społeczne lub wzgląd na ważny interes strony,

• wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity,

• podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą.

W tych sytuacjach organ administracji publicznej dokonuje czynności urzędowej, wydaje zaświadczenie lub zezwolenie, a na wydanym dokumencie zamieszcza adnotację, w której określa podstawę prawną jej niepobrania (art. 261 K.p.a. § 4).

Jednocześnie w takim przypadku organ administracji publicznej, jest zobowiązany do przekazywania organowi podatkowemu (wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta), stosownie do art. 11 ust. 1 i 3 ustawy o opłacie skarbowej, informacji o przypadkach nieuiszczenia należnej opłaty skarbowej od dokonanych przez niego czynności urzędowych, wydanych zaświadczeń i zezwoleń (pozwoleń), a także złożonych dokumentów stwierdzających udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz ich odpisów, wypisów lub kopii.

Jak opłacić opłatę skarbową?

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o opłacie skarbowej zapłata tej opłaty powinna być dokonywana gotówką lub bezgotówkowo. Zob. też: Jak i kiedy trzeba uiścić opłatę skarbową?

W celu usprawnienia załatwiania spraw w organach administracji publicznej ustawodawca wprowadził przepis upoważniający radę gminy do podjęcia uchwały w sprawie poboru opłaty skarbowej w drodze inkasa. Uchwała taka powinna wskazywać, kto jest inkasentem i określać wysokość wynagrodzenia za czynności inkasenta.

W myśl art. 31 Ordynacji podatkowej osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, będące inkasentami, są obowiązane wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy pobieranie opłaty oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, a także zgłosić właściwemu miejscowo organowi podatkowemu imiona, nazwiska i adresy tych osób.

Zgłoszenia należy dokonać w terminie wyznaczonym do dokonania pierwszej wpłaty, a w razie zmiany osoby wyznaczonej – w terminie 14 dni od dnia, w którym wyznaczono inną osobę. 

Ponadto do końca 2008 roku można było wykorzystać znaki opłaty skarbowej.

Obowiązkiem adnotacyjnym objęto wszystkie przedmioty opłaty skarbowej, w tym pełnomocnictwa. Organy administracji rządowej i samorządowej oraz podmioty inne niż organy administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej (art. 1 ust. 2 ustawy o opłacie skarbowej), mają dokonywać adnotacji potwierdzających zapłatę opłaty skarbowej, zwolnienie od niej lub wyłączenie obowiązku jej zapłaty.

Jak dokumentuje się zapłatę opłaty skarbowej?

Sposób dokumentowania zapłaty opłaty skarbowej określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 wrzesień 2007 r. w sprawie  zapłaty opłaty skarbowej

Zgodnie z § 3 rozporządzenia, podmiot dokonujący zgłoszenia albo składający wniosek lub dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa ma obowiązek załączyć dowód zapłaty opłaty skarbowej, który pozostaje w aktach. W przypadku jednak, gdy podmiot ten żąda jego zwrotu, dowód zapłaty może zostać zwrócony po zamieszczeniu na odwrotnej jego stronie adnotacji określającej datę dokonania zgłoszenia albo złożenia wniosku lub pełnomocnictwa, potwierdzonej podpisem osoby zamieszczającej adnotację, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego. Adnotacja powinna być zamieszczona także na wniosku, zgłoszeniu lub pełnomocnictwie, z zastrzeżeniem, że zamiast daty dokonania zgłoszenia albo złożenia wniosku lub pełnomocnictwa należy określić kwotę uiszczonej opłaty, datę wpłaty i numer pokwitowania lub numer rachunku bankowego, na który dokonano wpłaty. Adnotacji nie zamieszcza się na wniosku, zgłoszeniu lub pełnomocnictwie, jeżeli w aktach sprawy pozostaje uwierzytelniona kopia albo kopia dowodu zapłaty

 Wydając wnioskodawcy lub dokonującemu zgłoszenia dokument potwierdzający dokonanie czynności urzędowej, zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję), organ zamieszcza na nim adnotację, potwierdzoną podpisem osoby dokonującej adnotacji, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego, w której:

Jak prawnicy mogą dokumentować zapłatę opłaty skarbowej od udzielonego im pełnomocnictwa? 

Od 26 lipca 2007 wprowadzono się też nowe przepisy stanowiące iż adwokat, radca prawny, doradca podatkowy oraz rzecznik patentowy mogą składać w sądzie, organie administracji rządowej lub samorządowej albo podmiocie wykonującym zadania z zakresu administracji publicznej, uwierzytelnioną przez siebie kopię dowodu zapłaty opłaty skarbowej od dokumentu stwierdzającego udzielenie im pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii. Jest to więc wyjątek od zasady dokumentowania faktu dokonania zapłaty opłaty skarbowej oryginałem dowodu zapłaty.

Sąd, organ administracji rządowej lub samorządowej albo podmiot wykonujący zadania z zakresu administracji publicznej może jednak, w razie wątpliwości, zażądać przedłożenia oryginału dowodu zapłaty. 

Jak następuje zwrot opłaty skarbowej? 

Na podstawie art. 9 ustawy o opłacie skarbowej opłata skarbowa podlega zwrotowi, jeśli mimo zapłacenia tej opłaty, nie dokonano czynności urzędowej, albo nie wydano zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia). Zwrot opłaty skarbowej następuje wyłącznie na wniosek, który powinien być złożony do właściwego organu podatkowego (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta).

Stosownie do § 6 rozporządzenia organ podatkowy, do którego wpłynęło podanie o zwrot opłaty skarbowej wzywa organ administracji publicznej, który nie dokonał czynności urzędowej albo nie wydał zaświadczenia lub zezwolenia do przekazania zgłoszenia lub wniosku o dokonanie czynności urzędowej albo wniosku o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia albo ich poświadczonych kopii wraz z dowodem zapłaty opłaty skarbowej, albo wraz z adnotacją o dokonanej zapłacie opłaty skarbowej.

W przypadku gdy wniosek o zwrot opłaty skarbowej zostanie błędnie złożony w organie administracji publicznej, który nie dokonał czynności urzędowej, nie wydał zaświadczenia lub zezwolenia, zamiast w organie podatkowym, powinien zostać przesłany właściwemu organowi podatkowemu wraz z dokumentami, o których mowa w § 6 rozporządzenia. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2005 r., Nr
• 8, poz. 60, ze zm.);
• Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2006 r., Nr 225, poz. 1635);
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r., Nr 98, poz. 1071, ze zm.);
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 września 2007 r. w sprawie  zapłaty opłaty skarbowej  (Dz. U. 2007, Nr 187, poz. 1330)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl