Jak rozliczyć ulgę odsetkową?

Od 1 stycznia 2002 r. w miejsce zlikwidowanej dużej ulgi budowlanej wprowadzono nową możliwość dokonywania odliczeń podatkowych, polegającą na odliczaniu od podstawy opodatkowania kwot poniesionych na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) zaciągniętego na cele mieszkaniowe. Najistotniejszą zmianą w stosunku do 2003 r. jest usunięcie warunku trzyletniego okresu trwania inwestycji przy nabyciu mieszkań własnościowych, spółdzielczych i od firm developerskich oraz uprawnienie do odliczania odsetek nieodliczonych w latach poprzednich z powodu niespełnienia tego warunku. Od początku 2004 r. ograniczenie to obowiązuje tylko podatników samodzielnie prowadzących budowę.

Ulga odsetkowa zlikwidowana?

Od 2007 roku ulga odsetkowa została zlikwidowana. Prawo do odliczania wydatków na spłatę odsetek od kredytu mieszkaniowego na dotychczasowych zasadach zachowują jednak podatnicy, którzy zaciągnęli kredyt w latach 2002-2006.  

Likwidacja ulgi odsetkowej nie ma wpływu na rozliczenie roczne za 2006 r., kiedy to ulga ta jeszcze normalnie funkcjonowała. Jednak  już w rozliczeniu za 2007 r. tylko podatnik korzystający z praw nabytych może rozliczyć ulkgę odsetkową. Zob.: Ulga odsetkowa do końca 2027 r. dla tych, którzy się "załapali"

Co można odliczyć?

Od podstawy obliczenia podatku odlicza się faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego po 1 stycznia 2002 r. podatnikowi (osobie fizycznej posiadającej miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, związanych z:

1. budową budynku mieszkalnego, albo
2. wniesieniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo
3. zakupem nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, albo
4. nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.

Odliczenie od dochodu obejmuje wyłącznie odsetki:

• naliczone za okres począwszy od 1 stycznia 2002 r. i zapłacone od tego dnia,
• od tej części kredytu, która nie przekracza kwoty odpowiadającej w 2005 roku kwocie 189 000 zł, ustalonej w roku zakończenia inwestycji (limit odliczenia).

Ostatnia nowelizacja pozszerzyła zakres tzw. ulgi odsetkowej na odsetki od kredytu (pożyczki) przeznaczonego na spłatę kredytu (pożyczki) refinansowego oraz na odsetki od kredytu konsolidacyjnego. Zmienione regulacje mają zastosowanie już do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2008 r.

Czego nie można odliczyć?

Odliczeniu nie podlegają jednak odsetki od kredytów:

• udzielanych ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego towarzystwom budownictwa społecznego oraz spółdzielniom mieszkaniowym na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane mające na celu budowę mieszkań na wynajem oraz udostępniania lokalu mieszkalnego na zasadach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na podstawie przepisów o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego,
• udzielanych przez kasy mieszkaniowe na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego,
• udzielanych na usuwanie skutków powodzi na zasadach określonych w przepisach o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na usuwanie skutków powodzi,
• objętych wykupem odsetek ze środków z budżetu państwa na zasadach określonych w przepisach o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych.

Nie podlegają odliczeniu również odsetki od kredytu wykorzystanego na nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania w związku z wymienionymi wyżej inwestycjami.

W razie wykorzystania kredytu na cele umożliwiające odliczenie oraz na nabycie gruntu albo prawa wieczystego użytkowania gruntu odliczeniu nie podlegają odsetki od ustalonej proporcjonalnie części kredytu przeznaczonej na nabycie gruntu albo prawa wieczystego użytkowania.

Jakie są warunki odliczenia?

Z omawianego odliczenia można korzystać, jeżeli zarazem:

1. kredyt (pożyczka) został udzielony podatnikowi po 1 stycznia 2002 r.,

2. kredyt (pożyczka) był udzielony przez podmiot uprawniony na podstawie przepisów prawa bankowego (tj. przez bank) albo przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (tj. przez spółdzielczą kasę oszczędnościową - SKO) do udzielania kredytów (pożyczek), a z umowy kredytu (pożyczki) wynika, że dotyczy on jednej z powyżej wymienionych inwestycji,

3. inwestycja dotyczy budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych na terytorium Polski przeznaczonym pod budownictwo mieszkaniowe w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w razie braku tego planu - określonym w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydanej na podstawie obowiązujących ustaw,

4. inwestycja dotyczy budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, którego budowa została zakończona nie wcześniej niż w 2002 r.;

5. a ponadto w przypadku inwestycji takich, jak:

•  
  • budowa budynku mieszkalnego albo nadbudowa lub rozbudowa budynku na cele mieszkalne lub przebudowa (przystosowanie) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego - zakończenie nastąpiło przed upływem 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z prawem budowlanym uzyskano pozwolenie na budowę, nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne lub przebudowę (przystosowanie) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, i zostało potwierdzone określonym w przepisach prawa budowlanego pozwoleniem na użytkowanie budynku mieszkalnego, a w razie braku obowiązku jego uzyskania - zawiadomieniem o zakończeniu budowy takiego budynku;
  • wniesienie wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej - została zawarta umowa o ustanowieniu spółdzielczego własnościowego lub lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego albo umowa w formie aktu notarialnego o ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego, o przeniesieniu na podatnika własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, której jedną ze stron jest podatnik;

6.

do zeznania rocznego składanego za rok, w którym po raz pierwszy dokonuje się omawianego odliczenia, podatnik dołączy oświadczenie, według określonego wzoru, o wysokości wszystkich poniesionych wydatków związanych z daną inwestycją, w tym o wysokości wydatków udokumentowanych fakturami wystawionymi przez podatników podatku od towarów i usług nie korzystających ze zwolnienia od tego podatku;

7. odsetki:

•  
  • zostały faktycznie zapłacone, a ich wysokość i termin zapłaty są udokumentowane dowodem wystawionym przez uprawnione podmioty,
  • nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie, chyba że zwrócone odsetki zwiększyły podstawę obliczenia podatku,
  • nie zostały odliczone od przychodów na podstawie art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym;

8. podatnik lub jego małżonek nie korzystał lub nie korzysta z odliczenia od dochodu (przychodu) lub podatku wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe (tj. z ulg budowlanych), przeznaczonych na:

•  
  • zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego,
  • budowę budynku mieszkalnego,
  • wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej,
  • zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej,
  • nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne,
  • przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne oraz wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu,
  • systematyczne gromadzenie oszczędności na rachunku oszczędnościowo-kredytowym w banku prowadzącym kasę mieszkaniową, według zasad określonych w odrębnych przepisach.

Ponadto podatnikom, którym w latach 2002-2003 został udzielony kredyt (pożyczka) na inwestycję taką, jak:

• wniesienie wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo
• zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, ukończoną w tych latach, i

nie skorzystali z odliczenia wyłącznie z tego powodu, że nie został spełniony warunek dotyczący trzyletniego okresu trwania inwestycji, określony w art. 26b ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r., a począwszy od dnia 1 stycznia 2004 r. spełnili wszystkie warunki określone w art. 26b ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2004 r.

- przysługiwało również prawo odliczenia od dochodu uzyskanego w latach 2004-2005, oprócz wydatków na spłatę odsetek od tego kredytu poniesionych w latach 2004-2005, również odsetek zapłaconych w latach 2002-2003, od części kredytu, która nie przekracza kwoty 189.000 zł.

Jak dokonuje się odliczenia?

Kwotę odsetek można odliczyć, w granicach limitu, od podstawy obliczenia podatku, czyli od wartości, jaką uzyskamy po obniżeniu dochodu o przysługujące nam od niego odliczenia (m.in. składek, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych oraz innych odliczeń od dochodu).

Odliczeniu, co do zasady podlegają kwoty faktycznie poniesionych wydatków w danym roku podatkowym. Jednak odliczenia dokonuje się najwcześniej za rok podatkowy, w którym została zakończona dana inwestycja. Odsetki zapłacone przed rokiem zakończenia inwestycji mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku za rok podatkowy, w którym podatnik po raz pierwszy odlicza odsetki, a także w roku podatkowym bezpośrednio następującym po roku, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył odsetki. W tym drugim przypadku odliczeniu podlega wyłącznie różnica między sumą odsetek przypadających do odliczenia a kwotą odsetek faktycznie odliczonych w roku, w którym podatnik dokonał pierwszego odliczenia.

Do pierwszego zeznania, w którym wolno będzie odliczyć odsetki od kredytu (pożyczki), podatnik musi dołączyć także oświadczenie o wysokości wydatków na daną inwestycję, w tym o wysokości wydatków udokumentowanych fakturami VAT.

Wydatki odliczane w ramach omawianej ulgi dotyczą odsetek zapłaconych łącznie przez oboje małżonków.

Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu - odliczeń dokonuje się, zgodnie z wnioskami zawartymi w zeznaniach rocznych, bądź od dochodu każdego z małżonków, w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od dochodu jednego z małżonków.

Pamiętaj, że:

• Korzystanie z tej ulgi nie zostało ograniczone czasowo, tzn. spłata kredytu może trwać nawet 20 lat.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. 2000 r., Nr 14, poz. 176, ze zmianami);
• Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2003 r. (M. P. 2003 r., Nr 58, poz. 914);
• Ustawa z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2003 r., Nr 202, poz. 1956, ze zmianami).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl