Jak uzyskać nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym?

Jeśli dochodzisz od dłużnika roszczenia pieniężnego, to możesz liczyć na szybkie załatwienie sprawy w sądzie przez wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Niekiedy jednak nie będzie możliwe uzyskanie w taki sposób orzeczenia przeciwko pozwanemu bądź zostanie ono zaraz uchylone. Dowiedz się więcej na temat postępowania upominawczego przed sądem cywilnym. Na czym polega postępowanie upominawcze? Kiedy uzyskasz nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, a kiedy nie? Jaki charakter ma nakaz zapłaty? W jakich przypadkach sąd uchyli nakaz zapłaty? Jak można zaskarżyć nakaz zapłaty? 

Na czym polega postępowanie upominawcze?

Obok postępowania zwykłego w procesie cywilnym wyróżnia się postępowania odrębne - każde służące rozpoznawaniu tylko spraw określonego rodzaju. Toczą się one według przepisów o postępowaniu zwykłym z odrębnościami przewidzianymi w przepisach ich dotyczących. Są one unormowane odmiennie ze względu na szczególny charakter rozpatrywanych w nich spraw.

Jednym z postępowań odrębnych, wdrażanych obligatoryjnie (jeśli zachodzą ustawowo określone okoliczności), mających na celu przyspieszenie załatwienia sprawy przed sądem, jest postępowanie upominawcze.

Postępowanie upominawcze należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych. Sąd rozpoznaje w jego ramach sprawy na posiedzeniu niejawnym. Zarządzenia może wydać także referendarz sądowy.

Kiedy uzyskasz nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, a kiedy nie?

Postępowanie upominawcze zostało ograniczone w zasadzie do wydania nakazu zapłaty. Nakaz zapłaty wydaje się, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a w innych sprawach, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. W każdym więc przypadku dochodzenia roszczenia pieniężnego powinien zostać wydany przez sąd lub referendarza sądowego nakaz zapłaty. Wniosek o wydanie nakazu zapłaty nie jest potrzebny. Obowiązuje jednak zasada niepołączalności trybów postępowania.

W trybie postępowań odrębnych mogą być rozpoznawane tylko te sprawy, które zostały do tych trybów przekazane. Nie można z powództwami przekazanymi do trybu postępowania odrębnego łączyć powództw rozpoznawanych w zwykłym postępowaniu procesowym. Warunkiem więc wydania nakazu w postępowaniu upominawczym jest jednorodność roszczeń dochodzonych jednym pozwem, a zatem można wydać nakaz zapłaty, o ile przedmiotem procesu są jedynie roszczenia pieniężne.

Postępowanie upominawcze może jednakże nakładać się na postępowanie odrębne w sprawach z zakresu prawa pracy bądź postępowanie w sprawach gospodarczych czy na postępowanie nakazowe lub uproszczone. Postępowanie upominawcze ustępuje jednak przed postępowaniem nakazowym, jeśli powód złożył wniosek o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Sprawa, w której złożono wniosek o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, będzie mogła być rozpoznana w postępowaniu upominawczym tylko w razie, gdyby nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym nie mógł być wydany.

Nakaz zapłaty nie może być wydany, jeżeli według treści pozwu:

1. roszczenie jest oczywiście bezzasadne;  

2. przytoczone okoliczności budzą wątpliwość; 

3. zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego;  

4. miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju.  

W razie zaś braku podstaw do wydania nakazu zapłaty przewodniczący wyznacza rozprawę, chyba że sprawa może być rozpoznana na posiedzeniu niejawnym. Oznacza to, iż sprawa będzie rozpatrywana w postępowaniu zwykłym lub innym postępowaniu odrębnym.

Jaki charakter ma nakaz zapłaty?

W nakazie zapłaty nakazuje się pozwanemu, żeby w ciągu 2 tygodni od doręczenia tego nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo w tym terminie wniósł sprzeciw do sądu.

Pozwanemu doręcza się nakaz zapłaty wraz z pozwem i pouczeniem o sposobie wniesienia sprzeciwu oraz o skutkach niezaskarżenia nakazu.

Nakaz zapłaty, przeciwko któremu w całości lub w części nie wniesiono skutecznie sprzeciwu, ma skutki prawomocnego wyroku.

W jakich przypadkach sąd uchyli nakaz zapłaty?

Jeżeli doręczenie nakazu zapłaty nie może nastąpić z tej przyczyny, że miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo doręczenie mu nakazu nie mogłoby nastąpić w kraju, wówczas sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty, a przewodniczący podejmuje odpowiednie czynności.

Jeśli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie.

Jak można zaskarżyć nakaz zapłaty?

Pismo zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego - do sądu, przed którym wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór, a także pozostałe zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na ich potwierdzenie.

Jeżeli pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie sprzeciwu wymaga również zachowania tej formy. Sąd odrzuca sprzeciw wniesiony po upływie terminu lub z innych przyczyn niedopuszczalny albo którego braków pozwany nie usunął w terminie.

W razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc, a przewodniczący wyznacza rozprawę i zarządza doręczenie powodowi sprzeciwu razem z wezwaniem na rozprawę.

Nakaz zapłaty traci moc w części zaskarżonej sprzeciwem. Sprzeciw jednego tylko ze współpozwanych o to samo roszczenie oraz co do jednego lub niektórych uwzględnionych roszczeń powoduje utratę mocy nakazu jedynie co do nich.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296, ze zmianami)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl