Jak wypowiedzieć umowę niewydajnemu pracownikowi zatrudnionemu na czas określony - opinia prawna

Stan faktyczny

Jak zwolnić pracownika, zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na czas określony? Powodem jest bardzo niska jakość pracy tej osoby i nadużywanie przez nią zwolnień lekarskich. 

Porada prawna 

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zmianami).

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem  

Umowa o pracę zawarta na czas określony rozwiązuje się z upływem czasu, na jaki została zawarta. Co do zasady, umowy takiej żadna ze stron nie może wypowiedzieć, chyba że w oparciu o art. 33 kodeksu pracy (dalej: kp), strony umowy o pracę zawartej na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, wprowadziły do niej postanowienie o możliwości wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Jeżeli w przedmiotowej umowie brak takiego zapisu, to umowa ta nie może zostać rozwiązana w drodze wypowiedzenia.

Jeżeli jednak Pani jako pracodawca mimo braku w umowie postanowienia o możliwości jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem, dokona wypowiedzenia, pracownik będzie miał możliwość dochodzenia od Pani odszkodowania, a to w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę zawartych na czas określony.

Zgodnie z przepisem art. 50 § 3 kp, jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące. 

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia 

Umowa o pracę zawarta na czas określony może być rozwiązana bez wypowiedzenia, jednak wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach. Przyczyny uprawniające do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia podzielić można na zawinione i niezawinione przez pracownika.

Zawinione przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia to zgodnie z przepisem art. 52 § 1 kp:

1. ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, 

2. popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,  

3. zawiniona przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.  

Dodatkowo wskazać należy, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Jak wynika ze wskazanych przez Panią powodów, dla których chce Pani zakończyć współpracę ze swoim pracownikiem przyczyny określone w pkt 2 i 3 nie będą brane pod uwagę. Pozostaje, więc do rozważenia kwestia ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych. Z brzmienia przepisu wynika, że naruszenie obowiązków pracowniczych uprawniające do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ma mieć postać naruszenia kwalifikowanego. Za takie uważa się przykładowo: nietrzeźwość pracownika w miejscu pracy, naruszenie dbałości o mienie zakładu pracy itp... Oznacza to, że trudno będzie uznać za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych „niską jakość pracy”. Z całą pewnością zaś, nie stanowi naruszenia obowiązków pracowniczych usprawiedliwiona nieobecność w pracy spowodowana chorobą.

Kwestia powodów rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest bardzo istotna, gdyż w przypadku odwołania się przez pracownika do Sądu, to na pracodawcy będzie ciążył obowiązek wykazania, iż pracownik w sposób ciężki naruszał swoje obowiązki pracownicze, co uzasadniało rozwiązanie z nim umowy o pracę w trybie art. 52 §1 pkt 1 kp.  

Konstatując: ocena czy mamy do czynienia z ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Trudno jest więc kategorycznie stwierdzić czy postępowanie Pani pracownika nosi znamiona ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, być może, bowiem oprócz zarzutu: „niska jakości pracy” może Pani wskazać na inne uchybienia w wykonywaniu obowiązków pracowniczych, które razem będzie można zakwalifikować jako ciężkie naruszenie obowiązków.

Przechodząc do przyczyn niezawinionych uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę, zgodnie z art. art. 53  § 1 kp pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:

• jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

1. dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,  

2. dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową, 

• w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.  

Jak powyżej zasygnalizowano pracownik może odwołać się od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

W razie stwierdzenia przez Sąd, iż rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę, zawartej na czas określony zostało dokonane z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia, pracownikowi będzie przysługiwało wyłącznie odszkodowanie, jeżeli upłynął już termin, do którego umowa miała trwać, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu (art. 59 kp). Odszkodowanie przysługuje wówczas w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące (art. 58 kp in fine). 

Porozumienie stron  

Dla pełności opinii należy dodać, iż każdy rodzaj umowy o pracę może być rozwiązany w drodze porozumienia stron. Może, więc Pani negocjować z pracownikiem warunki jego odejścia – ewentualną „odprawę” – w zamian za rozwiązanie umowy w drodze porozumienia.

Zespół
e-prawnik.pl