Jakie zmiany w podatkach od nowego roku?

3.6.2007

Wiążące interpretacje

Najważniejszą z nowości jest bez wątpienia zmiana formuły udzielanych przez organy podatkowe wyjaśnień. Od nowego roku staną się one wiążące, a jednocześnie rozszerzona zostanie zasada, że zastosowanie podatnika (a także płatnika, inkasenta, następcy prawnego podatnika czy też osoby trzeciej odpowiedzialnej za zaległości podatkowe) nie może mu szkodzić. Po 1 stycznia 2005 r. zastosowanie się do udzielonej interpretacji skutkować będzie niemożnością określenia bądź ustalenia zobowiązania podatkowego (w tym dodatkowego zobowiązania podatkowego). Nie będzie mogło być również wobec podatnika wszczęte postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe czy wykroczenie skarbowe, jak również nie będą mogły być zastosowane inne sankcje wynikające z przepisów prawa podatkowego i przepisów karnych skarbowych.

Wraz ze zmianą mocy udzielanych wyjaśnień, zmieni się nieco procedura ich udzielania. Wyjaśnienia udzielane będą w formie postanowienia, na które służyć będzie odwołanie do organu odwoławczego (najczęściej dyrektora izby skarbowej). Ponadto przewidziany został stosunkowo długi okres na wydanie tego postanowienia – organ podatkowy będzie miał 3 miesiące, a w uzasadnionych przypadkach – nawet 4 miesiące na udzielenie wyjaśnienia.

Ulga na internet

Ze zmian na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych najistotniejsze dla podatników jest chyba wprowadzenie nowej ulgi, tzw. „ulgi na internet”. Jej wprowadzenie wiąże się z planowanym podwyższeniem stawki podatku VAT na internet (obecnie usługi dostępu do internetu dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej są zwolnione od podatku). Co ciekawe, podwyższenie stawki do 22% nastąpi najprawdopodobniej od 1 marca 2005 r., natomiast ulga na internet funkcjonować będzie już od 1 stycznia 2005 r. Jest to korzystne dla podatników, gdyż przez pierwsze miesiące będą mogli odliczać wydatki na internet, mimo że nie będą ponosić ciężaru podatku VAT.

Ulga na internet będzie ulgą odliczaną od dochodu (a nie od podatku), a jej limit został określony na 760 zł. Podkreślić przy tym należy, iż odliczeniu podlegać będą wyłącznie wydatki udokumentowane fakturą VAT i wyłącznie ponoszone przez podatnika z tytułu użytkowania sieci internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika (co uniemożliwi korzystanie z ulgi przez osoby, które rozliczają się w urzędzie skarbowym innym niż miejsce zamieszkania).

Zmiany w odliczaniu darowizn

Po raz kolejny zmienią się zasady odliczania darowizn. Przede wszystkim zmieni się limit odliczeń (w przypadku darowizn odliczanych od dochodu), który w 2004 r. wynosi 350 zł. Od 1 stycznia 2005 r. limit ten wynosić będzie 6%.

Zmianom uległy również przepisy regulujące odliczanie darowizn od podatku (tzw. ulga 1%). Na podstawie znowelizowanych przepisów wydłużony został okres, w którym można dokonywać podlegających odliczeniu wpłat (w zeznaniu za rok 2005 będą mogły być odliczone także darowizny dokonane po 30 kwietnia 2005 r., a nie dopiero od 1 stycznia 2006 r. do dnia złożenia zeznania).

Nowelizacje obu ustaw podatkowych wprowadzają również szereg przepisów regulujących obowiązku podatników odliczających oraz otrzymujących darowizny. Pierwsi z nich będą obowiązani w zeznaniu rocznym wskazywać dane pozwalające na identyfikację obdarowanych, drudzy – przekazywać informacje o darczyńcach.

Możliwość wspólnego rozliczenia ze zmarłym małżonkiem

Zeznanie za rok 2004 będzie pierwszym zeznaniem, w którym będzie istniała możliwość rozliczenia wspólnie z małżonkiem zmarłym w ciągu roku podatkowego lub po jego zakończeniu, ale przed złożeniem wspólnego zeznania. Na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzone zostały przepisy umożliwiający złożenie zeznania w powyższych przypadkach.

Obowiązki komornika związane z poborem zaliczek na podatek

Jedną z istotniejszych zmian będzie zobowiązanie komornika sądowego (oraz podmioty będące następcami prawnymi płatnika-pracodawcy) do poboru zaliczek na podatek od wypłacanych wynagrodzeń ze stosunku pracy oraz stosunków podobnych. Dotychczas brak przepisów w tej kwestii powodował wątpliwości co do sposobu rozliczenia podatku od takich wynagrodzeń (sąd zasądza bowiem wynagrodzenia w kwocie brutto, a żaden przepis nie przewidywał możliwości potrącania zaliczek przez komornika).

Nowe przepisy nakładają na komornika obowiązek rozliczenia zaliczek na podatek (przy uwzględnieniu pracowniczych kosztów uzyskania przychodu, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz kwoty wolnej od podatku) oraz sporządzenia i przekazania stosownych informacji (PIT-4 oraz PIT-11).

Zwolnienia przedmiotowe

Najważniejszą informacją odnośnie obowiązującego w 2005 r. katalogu zwolnień przedmiotowych w ustawach o podatku dochodowym jest to, że przepisy nowelizujące przedłużyły stosowanie ogromnej większości uchylonych z dniem 1 stycznia 2004 r. zwolnień, które miały być stosowane tylko do końca 2004 r. Na skutek dokonanych zmian zwolnienia te będą funkcjonowały do końca 2006 r. W pozostałej części (w której stosowanie zwolnień nie zostało przedłużone) zwolnienia zostały na powrót wprowadzone do przepisów ustaw o podatku dochodowym.

Ograniczenie możliwości zaliczania do kosztów niewypłaconych wynagrodzeń

Obowiązujące od 1 stycznia 2005 r. przepisy (zarówno ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i od osób prawnych) wyłączają możliwość uwzględniania w kosztach uzyskania przychodu:

niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułu stosunku pracy (dotychczas zasada ta dotyczyła wyłącznie przychodów z działalności wykonywanej osobiście i z tytułu praw majątkowych)
nieopłaconych do ZUS składek na ubezpieczenie społeczne, w części finansowanej przez płatnika składek oraz składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zmiana ta nie ma jednak znaczenia dla wszystkich podatników, lecz wyłącznie podatników rozliczających koszty memoriałowo (wszystkich podatników podatku dochodowego od osób prawnych oraz dla części podatników podatku dochodowego od osób fizycznych), a więc podatników, którzy mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wydatki dotyczące danego roku podatkowego, nawet jeśli nie zostały poniesione (jeśli tylko ich wysokość jest znana).

Co warto podkreślić, los powyższego ograniczenia w przypadku podatników podatku dochodowego od osób fizycznych nie jest pewny – opóźnienie w publikacji nowelizacji ustawy spowodowało, że nie jest wykluczone uchylenie powyższego przepisu przez Trybunał Konstytucyjny (jest to przepis niewątpliwie niekorzystny dla podatników).

Stawka 50%

Z dniem 1 stycznia 2005 r.

wprowadzona została nowa stawka podatku dochodowego od osób fizycznych – stawka 50% (która ma zastosowanie do dochodów przekraczających 600.000 zł). Z ogromnym, graniczącym z pewnością prawdopodobieństwem stawka ta zostanie uchylona przez Trybunał Konstytucyjny. Jest to konsekwencją niedochowania postulowanego wielokrotnie przez Trybunał terminu miesięcznego (przed początkiem roku podatkowego) opublikowanie nowelizacji w Dzienniku Ustaw. Nie zmienia to jednak tego, iż do momentu uchylenia przepisu wprowadzającego nową stawkę będzie ona obowiązywać.

Zasady rozliczania korekt podatku naliczonego

Bardzo ważne dla podatników VAT jest dodanie do ustaw o podatku dochodowym przepisów regulujących sposób rozliczenia podatku naliczonego wynikającego z korekty podatku podlegającego częściowemu odliczeniu (korekta ta pierwszy raz będzie dokonywana w styczniu 2005 r.)

Przypomnieć należy, że podatnik VAT odliczając częściowo podatek naliczony, jego pozostałą część może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu lub o kwotę tą powiększyć wartość początkową środka trwałego. Z nowych regulacji wynika, że w przypadku, gdy:

na skutek dokonanej korekty dochodzi do zwiększenia podatku podlegającego odliczeniu, kwota ta stanowi przychód podatnika podlegający opodatkowaniu; co ważne, dotyczy to również korekty dotyczącej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (a w konsekwencji nie ma konieczności zmiany wartości początkowej amortyzowanego środka trwałego bądź wartości niematerialnej i prawnej,
na skutek dokonanej korekty dochodzi do zmniejszenia podatku podlegającego odliczonego, kwota ta może zostać zaliczona przez podatnika do kosztów uzyskania przychodu (także w tym wypadku nie zmienia się wartość początkowa środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych).

Zmiany w VAT

Z dniem 1 stycznia 2005 r. nie ulegną zmianie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, lecz zmian takich można się spodziewać w pierwszych miesiącach tego roku. Najważniejszą z planowanych zmian jest obniżenie podstawowej stawki podatku. Nie jest w chwili obecnej możliwe stwierdzenie jak te plany się skończą, warto jednak wskazać, iż na dzień dzisiejszy najczęściej mowa jest o obniżeniu stawki 22% na 18% przy jednoczesnym podwyższeniu stawki podstawowej z 7 do 8% oraz likwidacji stawki 3%.

W planach jest również wprowadzenie tzw. „ulgi za złe długi”. Na podstawie przepisów regulujących tą ulgę możliwe będzie odzyskanie podatku zapłaconego w związku z czynnościami, za które należność nie została otrzymana. Również jednak w tym przypadku trudno w chwili obecnej powiedzieć cokolwiek konkretnego – aczkolwiek wprowadzenie ulgi za złe długi wydaje się być przesądzone, zasady na jakiej będzie ona funkcjonowała są w chwili obecnej przedmiotem uzgodnień.

Pewną informacją jest natomiast likwidacja zwolnienia dla usług dostępu do internetu i opodatkowanie tych usług stawką 22% (z czym się wiąże wprowadzenie ulgi na internet). Z informacji dostępnych na dzień dzisiejszy wynika, że nastąpi to najprawdopodobniej z dniem 1 marca 2005 r.

Podstawa prawna:

Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U 2003 r., Nr 202, poz. 1956),
Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2004 r., Nr 93, poz. 894),
Ustawa o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2004 r., Nr 162, poz. 1691),
Ustawa przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r., Nr 173, poz. 1808),
Ustawa o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2004 r., Nr 116, poz. 1203).

Zespół
e-prawnik.pl