Kiedy Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może wycofać Twój produkt z obrotu? - postępowanie w sprawie bezpieczeństwa produktów

Nadzór ten obejmuje w szczególności:

• okresowe monitorowanie oraz ocenę skuteczności kontroli spełniania przez produkty ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa, z uwzględnieniem rodzajów kontrolowanych produktów i badanych zagrożeń,

• zatwierdzanie okresowych planów kontroli produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i monitorowanie ich realizacji,

• prowadzenie postępowań w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów,

• prowadzenie rejestru produktów niebezpiecznych oraz gromadzenie danych o produktach, które nie spełniają szczegółowych wymagań dotyczących bezpieczeństwa,

• gromadzenie informacji dotyczących bezpieczeństwa produktów, przekazywanie ich właściwym organom oraz monitorowanie sposobu wykorzystania tych informacji.

Wszczęcie postępowania przed Prezesem UOKiK w sprawie bezpieczeństwa produktów

Organ nadzoru wszczyna postępowanie z urzędu (z własnej inicjatywy) w przypadku, gdy z ustaleń kontroli Inspekcji Handlowej (więcej na temat kontroli znajdziesz w poradzie "Kiedy Inspekcja Handlowa może zakazać sprzedaży Twojego produktu? Kontrola bezpieczeństwa produktów") wynika znaczne prawdopodobieństwo, że produkt nie spełnia ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa.

Może podjąć postępowanie także gdy z innych dostępnych informacji, w szczególności z powiadomienia przekazanego przez organy kraju członkowskiego Unii Europejskiej, wynika, że produkt może nie być bezpieczny. Postępowanie to powinno być przeprowadzone niezwłocznie, w tym celu wyznaczono termin 4 miesięcy na zakończenie tego postępowania od dnia jego wszczęcia.

Strony postępowania

Stroną postępowania jest producent lub dystrybutor, wobec którego postępowanie zostało wszczęte, w szczególności zaś przedsiębiorca odpowiedzialny za pierwszy etap dystrybucji na polskim rynku.
W toku postępowania organ nadzoru może, w drodze postanowienia, uznać za stronę postępowania również producenta lub dystrybutora innego niż ten, wobec którego postępowanie zostało wszczęte.

Także organizacja społeczna może występować z żądaniem dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jej celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów lub gdy stroną postępowania jest członek tej organizacji

Przebieg postępowania

W celu uzyskania informacji na temat bezpieczeństwa danego produktu, w toku postępowania organ nadzoru ma prawo żądać wszelkich informacji niezbędnych do stwierdzenia, czy produkt jest bezpieczny. Może także poddawać badaniom próbki dostarczone przez konsumentów.

Jaki los może spotkać produkty poddawane badaniom?

Organ nadzoru może, w drodze postanowienia, wyznaczyć stronie termin na wyeliminowanie zagrożeń stwarzanych przez produkt, a po wydaniu tej decyzji może on także wystąpić z wnioskiem do Inspekcji Handlowej o przeprowadzenie kontroli mającej na celu ustalenie, czy zagrożenia zostały wyeliminowane.

Jeżeli w toku postępowania organ nadzoru stwierdzi, że istnieje znaczne prawdopodobieństwo, że produkt nie jest bezpieczny, zakazuje, w drodze decyzji, producentowi lub dystrybutorowi jego dostarczania, oferowania lub prezentowania przez czas niezbędny do przeprowadzenia oceny, badań i kontroli jego bezpieczeństwa. Czas takiego zakazu nie może być dłuższy niż 30 dni. Złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy nie wstrzymuje wykonania tej decyzji.

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku postępowania kontrolnego, gdy w toku postępowania okaże się, że czas 30 dni jest niewystarczający, bo np. wyniknie konieczność przeprowadzenia badań, organ nadzoru może, w drodze decyzji, przedłużyć okres obowiązywania zakazu (maksymalnie do 90 dni). Także w takim przypadku złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy nie wstrzymuje wykonania decyzji.

Organ nadzoru wydając decyzję zakazująca dostarczania, oferowania lub prezentowania danego produktu, gdy uzna, że może on powodować poważne zagrożenie dla zdrowia i życia konsumentów, ma prawo poinformować opinię publiczną o wydaniu takiej decyzji.

Jeśli okaże się, że dany produkt może stwarzać zagrożenie w określonych warunkach, organ nadzoru może, w drodze decyzji żądać oznakowania produktu odpowiednimi, wyraźnie i zrozumiale sformułowanymi w języku polskim ostrzeżeniami o zagrożeniach, jakie produkt może stwarzać lub uzależnić wprowadzanie produktu na rynek od wcześniejszego spełnienia ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa.

W przypadku gdy produkt może stwarzać zagrożenie dla określonych kategorii konsumentów, organ nadzoru może nakazać ostrzeżenie tych konsumentów lub powiadomienie opinii publicznej o zagrożeniu. Obowiązek taki organ nadzoru nakłada w drodze decyzji, która określa termin i formę takiego ostrzeżenia lub powiadomienia. Dodatkowo decyzja taka zawiera obowiązek poinformowania o jej wykonaniu i określa termin i sposób poinformowania.

Co może się stać gdy badania wykażą że produkt nie jest bezpieczny?

Jeśli organ nadzoru stwierdzi, że dany produkt wprowadzony do obrotu nie spełnia wymogów bezpieczeństwa, przede wszystkim stara się o wyeliminowanie zagrożeń stwarzanych przez produkt. W tym celu nakazuje ostrzeżenie konsumentów, określając termin i formę ostrzeżenia. Kolejnym krokiem jest natychmiastowe wycofanie produktu z rynku. Wycofanie produktu z rynku polega na odebraniu przez producenta produktu od dystrybutorów oraz zakazaniu prezentowania i oferowania przez dystrybutorów takiego produktu konsumentom.

Organ nadzoru może także nakazać wycofanie produktu od konsumentów i jego zniszczenie, lecz tylko w przypadku, gdy inne podjęte działania byłyby niewystarczające dla zapobieżenia poważnym zagrożeniom powodowanym przez produkt. Jako że jest to środek ostateczny, w takim przypadku producent jest obowiązany odebrać produkt dostarczony przez konsumentów i zwrócić kwotę, za jaką produkt został nabyty, bez względu na stopień jego zużycia.

Konsumentowi będącemu w posiadaniu produktu, przysługuje roszczenie wobec dystrybutora, od którego konsument nabył produkt (o ile konsument posiada dowód zakupu produktu) oraz wobec producenta produktu, (jeżeli konsument takim dowodem nie dysponuje) o odkupienie produktu za kwotę, za jaką produkt został nabyty, bez względu na stopień jego zużycia.

Jeśli organ nadzoru stwierdzi, że produkt stwarza poważne zagrożenie, nadaje wydawanym przez siebie decyzjom rygor natychmiastowej wykonalności.

Organ nadzoru może wystąpić z wnioskiem do Inspekcji Handlowej o przeprowadzenie kontroli mającej na celu stwierdzenie, czy wydane przez niego decyzje zostały wykonane.

Rejestr produktów niebezpiecznych

Wydanie decyzji stwierdzającej, że produkt może stwarzać zagrożenie dla określonych kategorii konsumentów lub że nie spełnia wymogów bezpieczeństwa, stanowi podstawę wpisu do rejestru produktów niebezpiecznych.
Rejestr taki prowadzony jest przez organ nadzoru.
W rejestrze produktów niebezpiecznych są gromadzone informacje o produktach, które nie spełniają ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa (np. dane umożliwiające identyfikację produktu, informacje o rodzaju i zakresie zagrożeń stwarzanych przez produkt, informacje o środkach, jakie zastosowano w odniesieniu do produktu).

Organ nadzoru, na wniosek lub z urzędu, usuwa wpis w rejestrze w przypadku,
gdy osoba zainteresowana udowodni, że zostały wycofane z rynku wszystkie egzemplarze produktu (wpis usuwa się nie wcześniej niż w terminie 6 miesięcy od zakończenia kontroli mającej stwierdzić wykonanie decyzji) lub gdy niezgodności z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa zostały wyeliminowane (wpis usuwa się nie wcześniej niż w terminie 12 miesięcy od zakończenia kontroli).

Wpis w rejestrze produktów niebezpiecznych anuluje się, jeżeli decyzja, na podstawie której dokonano wpisu, została uchylona lub stwierdzono jej nieważność.

Informacje zawarte w rejestrze produktów niebezpiecznych są publicznie dostępne.

Organ nadzoru może w każdym czasie odrębnie podać do publicznej wiadomości fakt dokonania wpisu do rejestru produktów niebezpiecznych.

Pamiętaj, że:

• Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów zawiera także przepisy, które zaczną obowiązywać po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Zgodnie z tymi przepisami, od 1 maja 2004 r. dany produkt może zostać uznany za niebezpieczny, także gdy Komisja Europejska stwierdzi, że produkt ten (lub rodzaj produktów) stwarza poważne zagrożenie. W takim przypadku Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, nakazać wycofanie produktów z rynku, a także zakazać wprowadzania ich na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zakazać wywozu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, biorąc pod uwagę zakres i rodzaj stwarzanych przez nie zagrożeń,

• od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów można wnieść odwołanie,

• wymogi dotyczące bezpieczeństwa produktów wynikające z ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów zostały opisane w poradach "Jakie wymogi muszą spełniać wprowadzane na rynek produkty? - bezpieczeństwo produktów" i "Czy twój produkt jest bezpieczny? - obowiązki przedsiębiorcy w zakresie bezpieczeństwa produktów",

• niezachowanie wymogów bezpieczeństwa produktów (zawartych w ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów, jak i ustawach szczególnych) może skutkować nawet nakazem wycofania produktów z rynku.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. 2003 r., Nr 229, poz. 2275).