Kiedy wygasa zobowiÄ…zanie podatkowe?

Przyczyny wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z prawem zobowiÄ…zanie podatkowe wygasa wskutek:

• zapÅ‚aty,
• pobrania podatku przez pÅ‚atnika lub inkasenta,
• potrÄ…cenia,
• zaliczenia nadpÅ‚aty lub zaliczenia zwrotu podatku,
• zaniechania poboru,
• przeniesienia wÅ‚asnoÅ›ci rzeczy lub praw majÄ…tkowych,
• przejÄ™cia wÅ‚asnoÅ›ci nieruchomoÅ›ci lub prawa majÄ…tkowego w postÄ™powaniu egzekucyjnym,
• umorzenia zalegÅ‚oÅ›ci,
• przedawnienia.

W niniejszym punkcie omawiamy jedynie kilka sposobów wygasania zobowiÄ…zaÅ„ podatkowych. WiÄ™kszość pozostaÅ‚ych opisana sÄ… szczegóÅ‚owo przy analizie poÅ›wiÄ™conych im zagadnieÅ„.

Pomijamy analizÄ™ przeniesienia wÅ‚asnoÅ›ci rzeczy lub praw majÄ…tkowych, które jest szczególnym sposobem wygasania zobowiÄ…zaÅ„ podatkowych. W praktyce bowiem można siÄ™ spotkać z tÄ… instytucjÄ… bardzo rzadko.

ZapÅ‚ata i pobór.

Podatek jest Å›wiadczeniem pieniężnym i prawodawca nakÅ‚adajÄ…c na podatników obowiÄ…zek podatkowy, czyni to zakÅ‚adajÄ…c, iż podatnicy bÄ™dÄ… siÄ™ wywiÄ…zywać ze swych zobowiÄ…zaÅ„ wÅ‚aÅ›nie poprzez zapÅ‚atÄ™ podatku. ZapÅ‚ata i pobór to najczÄ™stsze sposoby wygasania zobowiÄ…zaÅ„. Przy zapÅ‚acie kwota podatku jest wpÅ‚acana bezpoÅ›rednio do organu podatkowego, natomiast przy poborze uiszczenie podatku nastÄ™puje za poÅ›rednictwem pÅ‚atnika lub inkasenta.

Podatnik prowadzÄ…cy dziaÅ‚alność gospodarczÄ… musi rozliczać siÄ™ z urzÄ™dem skarbowym w formie przelewu bankowego, jeżeli prowadzi ksiÄ™gi rachunkowe lub podatkowÄ… ksiÄ™gÄ™ przychodów i rozchodów.

Jeżeli toczy siÄ™ postÄ™powanie dotyczÄ…ce danego zobowiÄ…zania, wygaÅ›niÄ™cie tegoż poprzez zapÅ‚atÄ™ podatku nie czyni postÄ™powania bezprzedmiotowym. Jest to o tyle istotne, iż podatnikowi czÄ™sto opÅ‚aca siÄ™ zapÅ‚acić podatek i dochodzić nastÄ™pnie swych praw przed organami odwoÅ‚awczymi. Chroni go to przed ewentualnym postÄ™powaniem egzekucyjnym, zabezpieczajÄ…cym lub – w przypadku przegranej – odsetkami.

PotrÄ…cenie

Potrącenie polega na tym, że jeżeli strony są wzajemnie wobec siebie zobowiązane ich wierzytelności na skutek zastosowania tej instytucji wygasają do wysokości niższej. Mniejszy dług przestaje istnieć, a większy wygasa w stosownej części.

Na wniosek podatnika, lub z urzÄ™du, zobowiÄ…zanie podatkowe ulega potrÄ…ceniu z jego wierzytelnoÅ›ci wobec Skarbu PaÅ„stwa lub samorzÄ…du terytorialnego. Wierzytelność powinna speÅ‚niać jednak kilka warunków, przede wszystkim musi być:

• bezsporna, czyli nie jest kwestionowana przez dÅ‚użnika, albo wynika z prawomocnego orzeczenia sÄ…du;
• wzajemna, czyli wobec zobowiÄ…zaÅ„ podatkowych bÄ™dÄ…cych dochodem fiskusa podatnik ma wierzytelność wobec Skarbu PaÅ„stwa a w przypadku dochodów samorzÄ…du jest wierzycielem tegoż;
• wymagalna, czyli upÅ‚ynÄ…Å‚ termin pÅ‚atnoÅ›ci, a jednoczeÅ›nie wierzytelność nie ulegÅ‚a jeszcze przedawnieniu;

Dodatkowo nie bez znaczenia jest, z jakiego tytułu podatnik ma wierzytelność wobec Skarbu Państwa lub samorządu. Potrącalne są jedynie wierzytelności z tytułu:

• prawomocnego wyroku sÄ…dowego okreÅ›lajÄ…cego odpowiedzialność Skarbu PaÅ„stwa za szkodÄ™ wyrzÄ…dzonÄ… przez pracownika paÅ„stwowego lub samorzÄ…dowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynnoÅ›ci lub za uszkodzenie ciaÅ‚a, rozstrój zdrowia lub utratÄ™ żywiciela na skutek dziaÅ‚ania lub zaniechania funkcjonariusza paÅ„stwowego,
• prawomocnej ugody sÄ…dowej w zwiÄ…zku ze szkodÄ… okreÅ›lonÄ… w poprzednim punkcie,
• wywÅ‚aszczenia wÅ‚aÅ›ciciela przez Skarb PaÅ„stwa lub samorzÄ…d z jego nieruchomoÅ›ci, lub umowy przenoszÄ…cej wÅ‚asność nieruchomoÅ›ci na cele uzasadniajÄ…ce jej wywÅ‚aszczenie,
• odszkodowania orzeczonego w decyzji organu administracji rzÄ…dowej, wójta/burmistrza/prezydenta, staroste lub marszaÅ‚ka województwa,
• odszkodowania za niesÅ‚uszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
• odszkodowania za represje za dziaÅ‚alność na rzecz niepodlegÅ‚ego bytu PaÅ„stwa Polskiego
• robót budowlanych, dostaw lub usÅ‚ug wykonanych przez podatnika na rzecz paÅ„stwowych lub samorzÄ…dowych jednostek budżetowych jako zamówienie publiczne.

NajwiÄ™ksze znaczenie praktyczne ma ostatni spoÅ›ród wymienionych przypadek. Jednostkami budżetowymi sÄ… takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywajÄ… swoje wydatki bezpoÅ›rednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzajÄ… na rachunek odpowiednio dochodów budżetu paÅ„stwa albo budżetu jednostki samorzÄ…du terytorialnego.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (Dz. U. 997r. nr 137 poz. 926 ze zmianami)