Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej - zasady

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w UE

W Unii Europejskiej każdy może swobodnie podróżować, studiować, mieszkać i pracować. Jednak każde państwo ma swoje prawo i często krajowe przepisy znacznie różnią się od tych stanowionych u sąsiada. Od ponad trzydziestu lat istnieją nadrzędne zasady, które powodują, iż takie same prawa i obowiązki ma mieszkaniec UE, który przebywa ciągle w tym samym państwie, jak ten, który decyduje się na zmianę kraju zamieszkania.

Osoby zatrudnione lub pracujące na własny rachunek, pracownicy służby cywilnej, emeryci i renciści, studenci, turyści stają wobec rozmaitych kwestii i problemów związanych z zabezpieczeniem społecznym np.:

• Kto płaci rachunek za leczenie w szpitalu w razie wypadku lub choroby podczas pobytu za granicą?

• Co z uprawnieniami emerytalnymi pracownika, który przez kilka lat był zatrudniony w innym kraju?

• Który kraj powinien wypłacać zasiłek dla bezrobotnych pracownikom transgranicznym?

• Który kraj ma obowiązek wypłacać zasiłek rodzinny, jeśli dzieci mieszkają w innym kraju Wspólnoty?

• W jakim języku należy składać wnioski o wypłatę świadczeń i jakich terminów należy przestrzegać?

Znana maksyma głosi: - "nieznajomość prawa szkodzi". Dlatego dobrze by każdy z nas wiedział, iż istnieje koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej. Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego są to reguły, które powodują, że osoby pracujące w kilku krajach kolejno lub równocześnie, unikają negatywnych następstw podejmowania zatrudnienia na terytoriach różnych państw, a tym samym podlegania różnym ustawodawstwom. Koordynacja jest więc gwarancją realizacji zasady swobodnego przepływu osób.  

Reguły koordynacji  mają wartość nadrzędną nad przepisami krajowymi. Dotyczą one tylko osób, które przemieszczają się w obrębie Wspólnoty. Nie obejmują natomiast tych, którzy całą karierę zawodową spędzili w jednym kraju.  

Świadczenia, których dotyczy koordynacja to:

• emerytury,

• renty inwalidzkie,

• renty rodzinne,

• świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

• świadczenia rodzinne,

• świadczenia macierzyńskie,

• świadczenia chorobowe,

• świadczenia dla osób bezrobotnych,

• świadczenia  medyczne

• zasiłki pogrzebowe.

Adresy i telefony instytucji polskich oraz zagranicznych, pomocnych w realizacji wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, znajdują się na stronach internetowych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

Zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego obowiązujące w Unii Europejskiej

1. Co to jest koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej i jakie daje korzyści?  

Od 1 maja 2004 roku Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Możemy swobodnie podróżować po terytorium Wspólnoty, osiedlać się, gdzie nam się spodoba, podejmować pracę, czy też studiować. Prawo do swobodnego przemieszczania się w obrębie Unii nie miałoby jednak w praktyce żadnego znaczenia, gdyby nie towarzyszyły jej dodatkowe gwarancje w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Gwarancje te stwarza właśnie koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego.  

Przepisy o wspólnotowej koordynacji nie powstały po to, aby zastąpić różne krajowe systemy ubezpieczeń jednym wspólnym systemem europejskim. Każde państwo członkowskie zachowało prawo do decydowania o tym, kto jest objęty jego systemem ubezpieczeń, jakie składki trzeba do tego systemu wpłacić, jakie świadczenia będą z niego przyznawane i na jakich warunkach. Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zawierają reguły, dzięki którym osoby podejmujące pracę równocześnie lub kolejno w kilku państwach członkowskich, unikają negatywnych następstw podlegania systemom zabezpieczenia społecznego różnych państw. Zapewniają równe traktowanie każdego obywatela Unii i dają prawo do opieki lekarskiej, świadczeń chorobowych, rodzinnych, emerytur czy rent. Wskazują, w którym kraju osoba pracująca lub prowadząca działalność za granicą podlega ubezpieczeniom społecznym. Gwarantują, że świadczenia nabyte w jednym państwie, np. emerytura będą wypłacane, także jeśli osoba uprawniona przeniesie się do innego państwa. 
Przepisy o koordynacji mają wartość nadrzędną nad przepisami krajowymi państw Unii Europejskiej. Dotyczą one tylko osób, które przemieszczają się w obrębie Unii. Nie obejmują natomiast tych, którzy całą karierę zawodową spędzili w jednym kraju.  

Dotychczasowe doświadczenia instytucji ubezpieczeniowych (przede wszystkim ZUS, KRUS i NFZ) wskazują, że wielu Polaków, zaczynając legalną pracę za granicą, zapomina o zatroszczeniu się o własne sprawy, najczęściej nie dopełniają wymaganych formalności. A to powoduje niepotrzebne kłopoty, zagubienie w gąszczu przepisów, procedur, instytucji.  

2. Jakie zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego obowiązują w Unii Europejskiej?  

Wspólnotowa koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego jest oparta na czterech generalnych zasadach:

1. równego traktowania - zasada ta zabezpiecza osoby przemieszczające się przed jakąkolwiek dyskryminacją bezpośrednią lub pośrednią przy stosowaniu przepisów z zakresu zabezpieczenia społecznego,  

2. jedności stosowanego ustawodawstwa - zasad ta zabezpiecza przed sytuacją, w której osoba wykonująca pracę w jednym lub kilku państwach nie jest objęta zabezpieczeniem społecznym w żadnym z nich, lub jest nim objęta w kilku państwach jednocześnie,  

3. zachowania praw nabytych oraz w trakcie nabywania - zasada ta zapewnia, że świadczenia przyznane w jednym z państw UE są przekazywane osobie uprawnionej niezależnie od jej miejsca zamieszkania,  

4. sumowania okresów ubezpieczenia - zasada ta umożliwia uwzględnianie okresów ubezpieczenia, lub innych równorzędnych okresów, przebytych w kilku państwach UE przy ustalaniu prawa do świadczeń z zabezpieczenia społecznego.  

3. Skąd zasady te wynikają?

Przepisy dotyczące koordynacji zawarte są w dwóch podstawowych aktach prawnych: -  Rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. Urz. WE Nr L 149 z dnia 5 lipca 1971 r.

z późn. zm.) -  Rozporządzeniu Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. Urz. WE Nr L 74 z dnia 27 marca 1972 r.  z późn. zm.).  

UWAGA!
Jeśli jesteś: pracownikiem zatrudnionym na umowę o pracę, przygranicznym lub sezonowym, osobą prowadzącą działalność na własny rachunek, rolnikiem, emerytem lub rencistą, bezrobotnym, urzędnikiem, studentem i podlegałeś przepisom nie tylko jednego kraju  - te rozporządzenia są podstawową regulacją, na którą możesz się powoływać.     

4. Gdzie zasady koordynacji obowiązują?  

• w państwach członkowskich Unii Europejskiej: Austrii, Belgii, Bułgarii, na Cyprze, w Czechach, Danii (z wyjątkiem Grenlandii i Wysp Faro), Estonii, Finlandii, we Francji (także na obszarze Reunion, Martyniki, Gwadelupy i Gujany Francuskiej), Grecji, Hiszpanii, Irlandii, na Litwie, w Luksemburgu, na Łotwie, Malcie, w Niemczech, Holandii, Polsce, Portugalii (w tym na Maderze i Azorach), Rumunii, na Słowacji, w Słowenii, Szwecji, na Węgrzech, we Włoszech, w Wielkiej Brytanii (na Gibraltarze, nie obowiązują natomiast na Wyspie Man i Wyspach Normandzkich),  

• w państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego - Islandii, Lichtensteinie i Norwegii , na podstawie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,  

• w Szwajcarii, na podstawie umowy UE - Szwajcaria o swobodnym przepływie osób.    

Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają pierwszeństwo przed wewnętrznymi przepisami państw członkowskich UE. Oznacza to, że w przypadku kolizji przepisów krajowych z przepisami wspólnotowymi pierwszeństwo mają zawsze te ostatnie. Przepisy o koordynacji zawarte zostały w rozporządzeniach. Obowiązują zatem w całości i są stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach nimi objętych. Państwa te nie mogą stosować tych przepisów wybiórczo.    

5. Jakie świadczenia podlegają koordynacji?   

Świadczenia, których dotyczy wspólnotowa koordynacja to:

• emerytury,

• renty inwalidzkie,

• renty rodzinne,

• świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

• świadczenia rodzinne,

• świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa,

• świadczenia dla osób bezrobotnych,

• świadczenia zdrowotne, w tym opieka medyczna ,

• zasiłki pogrzebowe.

Wykaz formularzy do realizacji koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

W celu uproszczenia procedury ubiegania się o świadczenia ubezpieczeniowe poza granicami kraju, w którym jesteśmy ubezpieczeni będziemy musieli przedłożyć stosowne formularze. Formularze będą zawierać wszystkie niezbędne informacje do określenia świadczeń i udowodnienia, że dana osoba jest do nich uprawniona. Na podstawie informacji zawartych w formularzach zagraniczna instytucja określi czy spełniamy warunki uprawniające do świadczeń w ramach prawa danego kraju i która instytucja odpowiada za zwrot kosztów świadczeń. Dlatego tak ważne jest, by pamiętać przed wyjazdem z kraju o wzięciu z odpowiedniej instytucji stosowny formularz.

Formularze dzielą się na grupy odnoszące się do różnych ryzyk ubezpieczeniowych. Powszechnie stosowanych jest około 70 typów standardowych formularzy. Najczęściej stosowane formularze to:

• seria E 100 dla pracowników oddelegowanych i uprawnień do świadczeń chorobowych i macierzyńskich,

• seria E 200 dla obliczania wysokości emerytury,

• seria E 300 dla uprawnień do zasiłku dla bezrobotnych,

• seria E 400 dla uprawnień do świadczeń rodzinnych.

Stosowanie formularzy ułatwia kontakty między instytucjami właściwymi, przyspiesza międzynarodowy obieg informacji i pozwala uzyskać świadczenie w rozsądnym czasie. Wszystkie kraje mają takie same formularze co do treści i układu graficznego. Mimo, że formularze są wydawane w językach narodowych to każda informacja zawarta w określonym punkcie (polu) formularza ma to samo znaczenie we wszystkich językach Unii.

Wzory formularzy okreslone są w Decyzjach Komisji Administracyjnej ds. Zabezpieczenia Społecznego Pracowników Migrujących:

• seria E-100 - Decyzja nr 202 z dnia 17 marca 2005r.w sprawie wzorów formularzy niezbędnych do stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 1408/71 i (EWG) nr 574/72,

• seria E-200 - Decyzja nr 204 z dnia 6 października 2005r.w sprawie wzorów formularzy niezbędnych do stosowania Rozporządzeń Rady (EWG) nr 1408/71 i (EWG) nr 574/72,

• seria E-300 - Decyzja nr 199 z dnia 13 października 2004r.w sprawie wzorów formularzy niezbędnych do stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 1408/71 i (EWG) nr 574/72,

• seria E-400 - Decyzja nr 201 z dnia 15 grudnia 2004r.w sprawie wzorów formularzy niezbędnych do stosowania rozporządzeń Rady (EWG) nr 1408/71 i (EWG) nr 574/72.

Ustawodawstwo

Przepisy wspólnotowe

Przepisy wspólnotowe zawierają zasady dotyczące ustawodawstwa właściwego, czyli ustalania, w jakim kraju jesteś ubezpieczony, jeśli pracujesz lub otworzyłeś firmę w UE. Podstawową zasadą dla ustalenia  właściwego ustawodawstwa w dziedzinie ubezpieczeń jest zasada miejsca pracy - podlegasz ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu tam, gdzie pracujesz. Ale są od niej odstępstwa.

1. Co kryje się pod pojęciem ustawodawstwo właściwe? Czyli gdzie płacimy składki ubezpieczeniowe oraz jakim regułom dotyczącym zabezpieczenia społecznego podlegamy?

Przepisy  wspólnotowe (Rozporządzenia 1408/71) określają ogólną zasadę miejsca pracy (lex loci laboris) oraz przewidują możliwości odstępstwa od niej.
Podstawową zasadą dla ustalenia właściwego ustawodawstwa w dziedzinie ubezpieczeń jest zasada miejsca pracy - podlegasz ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu tam, gdzie pracujesz.

I tak:

• pracownik zatrudniony na terytorium jednego państwa podlega jego ustawodawstwu, nawet jeżeli zamieszkuje w innym państwie lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go zatrudnia, ma zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego państwa członkowskiego,

• osoba prowadząca działalność na własny rachunek w jednym kraju podlega ustawodawstwu tego państwa, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego,

• marynarz pływający pod banderą państwa członkowskiego, podlega ustawodawstwu tego państwa,

• urzędnicy podlegają ustawodawstwu państwa, którego administracja ich zatrudnia,

Jeśli więc ktoś wyjedzie do pracy do Irlandii wówczas jego pracodawca będzie opłacał za niego składki według przepisów irlandzkich i wpływać one będą do irlandzkich instytucji.

Ale są wyjątki. Dotyczy to między innymi:

• pracowników delegowanych,

• marynarzy

2. Przypadek pracownika delegowanego

Często zdarza się tak, że do pracy za granicą kieruje nas nasz stały pracodawca. Deleguje nas do wykonania jakiegoś zadania.
Jeśli przewidywany czas wykonywania tej pracy nie przekracza dwunastu miesięcy, to nadal podlegamy przepisom ubezpieczeniowym kraju, w którym dotąd pracowaliśmy i gdzie siedzibę ma nasz pracodawca.

Jeśli opłacasz składki na ubezpieczenie dobrowolne a twój pracodawca na czas pracy za granicą udzielił ci urlopu bezpłatnego, nie możesz być uznany za pracownika delegowanego.

Jeśli zatem twój pracodawca wysyła cię do pracy na mniej niż rok, to występuje w ZUS o formularz E 101. ZUS poświadcza dokument i i wręcza go pracownikowi lub pracodawcy, tej osobie, która wnioskowała o ten druk. W takiej sytuacji składki ubezpieczeniowe nadal płacone są w kraju twojego stałego, dotychczasowego zatrudnienia.

A co dzieje się gdy czas delegowania się przedłuża i nie można tego było wcześniej przewidzieć? Twój pracodawca może wystąpić o przedłużenie okresu delegowania. Musi w tym celu wypełnić kolejny formularz:  E 102. Formularz E 102 stanowi formalny wniosek, z którym pracodawca występuje bezpośrednio do wskazanej zagranicznej instytucji kraju przejściowego zatrudnienia. Instytucja ta wyraża zgodę na dalsze (do roku) opłacanie składek w państwie macierzystym.
Należy przy tym pamiętać, że o zgodę należy wystąpić przed upływem początkowego okresu dwunastu miesięcy i zgody tej nie można udzielić na okres dłuższy niż dwanaście miesięcy.

Pracownik, w ramach zawartej umowy o pracę z polskim przedsiębiorstwem, zostaje oddelegowany do pracy w Holandii na 12 miesięcy. Pracownik posiada wystawiony i poświadczony przez właściwy Oddział ZUS formularz E 101, na którego podstawie w okresie wykonywania pracy w Holandii podlega polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych. Pracodawca przed upływem terminu 12 miesięcy delegowania, przewidując dalsze zatrudnienie tego pracownika na terenie Holandii, występuje bezpośrednio do holenderskiej wyznaczonej instytucji z wnioskiem na formularzu E 102 o dalsze zastosowanie polskiego ustawodawstwa na okres 6 miesięcy.

Osoba prowadząca działalność na własny rachunek może się "sama oddelegować" do pracy w innym państwie. Określa się  to jako przeniesienie działalności.

Jeśli prowadzisz działalność na własny rachunek np. w Polsce, i czasowo będziesz świadczyć usługi w ramach tej działalności w innym kraju (czyli de facto na jakiś czas przeniesiesz ją do innego kraju), w dalszym ciągu podlegasz ustawodawstwu pierwszego państwa, czyli Polski, pod warunkiem, że przewidywany okres wykonywania działalności w tym drugim państwie nie przekracza 12 miesięcy

Delegowanie osoby pracującej na własny rachunek także można przedłużyć o kolejne 12 miesięcy.

3. Któremu ustawodawstwu podlegają pracownicy transportu międzynarodowego?

Członkowie personelu transportu lądowego, wodnego lub powietrznego - kierowcy ciężarówek i autokarów, pracownicy żeglugi śródlądowej, kolejarze, lotnicy, zatrudnieni w międzynarodowych przedsiębiorstwach - pracują  na terytorium różnych państw - na tym polega specyfika ich pracy. Generalnie podlegają oni ustawodawstwu tego kraju, w którym ma siedzibę przedsiębiorstwo, które ich zatrudnia.

Pan Kowalski jest pilotem. Mieszka w Polsce, ale pracuje dla holenderskich linii lotniczych. Pan Kowalski podlega ubezpieczeniu w Holandii, bo w tym kraju mieści się siedziba firmy. 

Są jednak dwa wyjątki od tej reguły:

• jeżeli twoje przedsiębiorstwo ma także oddział lub stałe przedstawicielstwo w innym kraju niż ten, gdzie mieści się jego siedziba - podlegasz systemowi ubezpieczeń kraju, w którym znajduje się filia lub stałe przedstawicielstwo,

• jeżeli pracujesz przede wszystkim w kraju, w którym mieszkasz - będziesz podlegać ustawodawstwu tego państwa.

4. Któremu ustawodawstwu podlegają marynarze?

Zgodnie z generalną zasadą - marynarz pracujący na statku objęty jest ustawodawstwem tego państwa, pod którego banderą statek pływa.
Jest to tzw. prawo bandery.

Od tej zasady przewidziane są jednak wyjątki:

• Jeśli wykonujesz pracę najemną w przedsiębiorstwie albo na statku pływającym pod banderą jednego państwa, lecz firma wysłała cię do pracy na pokład statku pływającego pod banderą innego państwa - to nadal podlegasz temu samemu ustawodawstwu jak do tej pory,

• Jeśli jesteś zatrudniony w przedsiębiorstwie jednego państwa i pracujesz jako osoba prowadząca działalność na własny rachunek na statku innego państwa - to podlegasz ustawodawstwu państwa, w którym jesteś zatrudniony jako pracownik.

UWAGA!
Zgodnie z porozumieniem polsko-norweskim, marynarze pływający pod banderą norweską podlegają ustawodawstwu polskiemu! Są to jednak wyłącznie dobrowolne składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Wszystkie pozostałe świadczenia (chorobowe, wypadkowe) zapewnia armator norweski.
Nie dotyczy ono jednak osób, które jednocześnie w Polsce  pracują dla innego pracodawcy lub prowadzą działalność na własny rachunek.
Marynarzy pracujących dla norweskiego armatora obsługuje oddział ZUS właściwy dla ich miejsca zamieszkania.
 
5. Praca w więcej niż jednym państwie członkowskim

Jakiemu ustawodawstwu podlega pracownik, zatrudniony w kilku państwach członkowskich jednocześnie?

•  pracownik podlega ustawodawstwu państwa, w którym mieszka, jeżeli:
  a. przynajmniej częściowo pracuje na terytorium tego państwa,
  b. jest związany z kilkoma przedsiębiorstwami lub z kilkoma pracodawcami mającymi zarejestrowaną siedzibę lub prowadzącymi działalność na terytorium różnych państw członkowskich;

• pracownik podlega ustawodawstwu państwa, na terytorium którego przedsiębiorstwo lub jego pracodawca ma zarejestrowaną siedzibę lub  prowadzi działalność - jeżeli nie mieszka w państwie, w którym pracuje.

6.  Jeśli prowadzisz działalność na własny rachunek na terytorium dwóch lub więcej państw, podlegasz ustawodawstwu tego państwa, w którym mieszkasz.
Ale jeżeli nie prowadzisz działalności w kraju, w którym mieszkasz - podlegasz ustawodawstwu państwa, na którego terytorium prowadzisz swoją podstawową działalność.
 
Miejsce prowadzenia podstawowej działalności to przede wszystkim: 

• miejsce, gdzie znajduje się stała siedziba lub prowadzona jest stała działalność,

• gdy takiego miejsca nie ma, bierze się pod uwagę zwyczajowy charakter lub czas trwania działalności, liczbę wykonywanych usług oraz wielkość dochodów z prowadzonej działalności.

7. Prowadzenie działalności na własny rachunek oraz wykonywanie pracy jednocześnie w kilku państwach Wspólnoty

Osoba, która jednocześnie w różnych państwach jest pracownikiem i prowadzi działalność na własny rachunek, podlega ubezpieczeniu w tym kraju, w którym jest pracownikiem.

UWAGA!
Powyższe zasady nie obowiązują jednak w przypadkach podwójnego ubezpieczenia wymienionych w tzw. załączniku VII unijnych przepisów!

W krajach UE obowiązuje zasada jednego ustawodawstwa - możesz podlegać przepisom tylko jednego kraju. Są jednak sytuacje, kiedy będziesz podlegać ustawodawstwu dwóch krajów jednocześnie.

Dzieje się tak wtedy, gdy:

• prowadzisz działalność na własny rachunek w Belgii, Czechach, Grecji, we Włoszech, na Malcie, w Portugalii, Słowacji i pracujesz na podstawie umowy o pracę czy zlecenia w innym państwie członkowskim,

• jeśli prowadzisz działalność na własny rachunek i mieszkasz na Cyprze, w Danii, Estonii, Hiszpanii, Finlandii i Szwecji oraz gdy pracujesz na umowę o pracę lub zlecenie w innym państwie,

• jeśli prowadzisz działalność na własny rachunek we Francji oraz jesteś zatrudniony w innym państwie , z wyjątkiem Luksemburga,

• jeśli prowadzisz gospodarstwo rolne w Niemczech, a oprócz tego jesteś zatrudniony w innym państwie.

Uwaga!
Członkowie personelu obsługi misji dyplomatycznych i placówek konsularnych, mogą zdecydować się albo na ustawodawstwo państwa wysyłającego ich albo przyjmującego. Wyboru mogą dokonać w końcu każdego roku kalendarzowego.

Źródło: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, www.mps.gov.pl

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE NR L 149 z dnia 5 lipca 1971 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE Nr L 74 z dnia 27 marca 1972 r. z późn. zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl