Na co należy zwrócić uwagę po otrzymaniu decyzji podatkowej?

Czy jestem adresatem decyzji? 

Wpierw warto sprawdzić, czy decyzja została skierowana do właściwej osoby, czy rzeczywiście jestem stroną postępowania, które zostało zakończone otrzymaną decyzją. Skierowanie decyzji do podmiotu nie będącego stroną umożliwia stwierdzenie jej nieważności w wyniku odpowiedniego postępowania. 

Czy decyzja zawiera konieczne elementy? 

Decyzją organ podatkowy, w oparciu o ustalenia faktyczne, stwierdza lub kształtuje pozycję prawną strony. Podatnik powinien zwrócić uwagę, czy decyzja zawiera konieczne elementy:

1. oznaczenie organu podatkowego (nazwa i adres),

2. oznaczenie strony (dane personalne i adres zamieszkania osoby fizycznej albo pełna nazwa i adres siedziby osoby prawnej czy jednostki organizacyjnej),

3. podpis osoby upoważnionej, z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego,

4. rozstrzygnięcie (uprawnienie lub obowiązek ustalony w decyzji),

5. pouczenie o trybie odwoławczym - jeśli od decyzji służy odwołanie,

6. pouczenie o możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego lub powództwa do sądu powszechnego - jeśli przysługuje,

7. data wydania,

8. powołanie podstawy prawnej (wskazanie przepisów, na mocy których rozstrzygnięto sprawę, oraz miejsce ich publikacji z danymi dot. ostatniej nowelizacji),

9. uzasadnienie faktyczne i prawne.

Jeśli bowiem otrzymane pismo nie zawiera elementów wymienionych w punktach 1-4, to takie pismo nie jest decyzją - nie wywołuje żadnych skutków prawnych.

Gdy w wydanej przez organ podatkowy decyzji informacje podane wyżej w punktach 4-6 zostały przedstawione w sposób nieścisły lub niezupełny, to podatnik może w terminie 14 dni od doręczenia mu decyzji wnieść o jej uzupełnienie w tym zakresie lub sprostowanie pouczenia w tych kwestiach. W razie wydania decyzji o uzupełnieniu lub sprostowaniu poprzedniej decyzji termin do wniesienia odwołania lub skargi biegnie od dnia doręczenia tej nowej decyzji.

Jeśli natomiast w decyzji podano błędne informacje z powyższych punktów 5-6, to środek prawny wniesiony w sposób określony w błędnym pouczeniu jest skuteczny tak, jakby został wniesiony zgodnie z prawem. Wynika to z zasady, że błędne pouczenie o środkach odwoławczych i zaskarżenia lub jego brak „nie może podatnikowi szkodzić”. 

Mam wątpliwości co do treści decyzji? 

Czasami podatnik, po przeczytaniu decyzji, ma wątpliwości co do jej treści lub nie rozumie jej. W takim przypadku organ podatkowy, który wydał decyzję, musi na żądanie podatnika wyjaśnić w drodze postanowienia wątpliwości co do treści decyzji.  

Są błędy?

Wiadomo, że z reguły decyzje w sprawach podatkowych służą określeniu lub ustaleniu zobowiązań podatkowych podatników. Warto zatem sprawdzić, czy kwota wskazana w decyzji podatkowej została wyznaczona poprawnie - pod względem rachunkowym i podstaw obliczeń.

W przypadku stwierdzenia błędów można na nie organowi podatkowemu zwrócić uwagę. Organ podatkowy może w każdym czasie, z urzędu lub na wniosek strony, prostować błędy rachunkowe i inne oczywiste omyłki w wydanej przez siebie decyzji. 

Czy zgadzam się z decyzją?  

Następnie warto zbadać, czy uzasadnienie decyzji spełnia ustawowe kryteria - uzasadnienie faktyczne, jak i uzasadnienie prawne.

W uzasadnieniu faktycznym organ podatkowy powinien ustosunkować się do całego występującego w sprawie materiału dowodowego - do dowodów, którym dał wiarę oraz do tych, którym odmówił wiarygodności. Winien przy tym omówić przyczyny zakwestionowania prawdziwości poszczególnych dowodów.

Natomiast uzasadnienie prawne decyzji winno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.

Podatnik powinien też rozważyć, czy argumentacja organu podatkowego jest prawidłowa czy sam zgadza się z całokształtem decyzji.

Zawsze może on, w terminie 14 dni od doręczenia decyzji, wnieść od niej odwołanie do organu podatkowego wyższej instancji (za pośrednictwem organu, który ją wydał), z podaniem:

• swoich zarzutów przeciw decyzji,

• istoty i zakresu swego żądania co do decyzji,

• dowodów uzasadniających żądanie. 

Czy jestem w stanie zapłacić?

Na koniec podatnik powinien ocenić, czy stan finansów pozwala mu zapłacić podatek. Jeśli bowiem podatnik uzna, że z jakichś względów nie może zapłacić podatku, to może jeszcze rozważyć, czy nie zachodzą okoliczności, które uzasadniałyby zastosowanie wobec niego pewnych ulg ze strony organu podatkowego.

Podatnik może mianowicie:

1.   złożyć wniosek o rozłożenie podatku na raty lub wniosek o odroczenie terminu płatności podatku;

Przesłankami umożliwiającymi (nie nakazującymi) organowi rozłożenie na raty lub odroczenie terminu płatności podatku są:

• ważny interes podatnika

lub

• interes publiczny;

2.   złożyć wniosek o umorzenie w całości lub części podatku z odsetkami za zwłokę;

Żeby organ mógł (ale nie musiał) umorzyć zaległość podatkową, musi za tym przemawiać choć jedna z poniższych okoliczności:

• ważny interes podatnika,

• interes publiczny,

• uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne,

• kwota zaległości podatkowej nie przekracza 5-krotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym,

• kwota zaległości podatkowej nie została pokryta w wyniku zakończonego postępowania,

• podatnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawiając niewielki majątek, a nie ma spadkobierców ani możliwości orzeczenia odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej;

3.   złożyć, po wniesieniu odwołania, wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji podatkowej;

Przesłanką umożliwiającą (nie nakazującą) organowi wstrzymanie wykonania decyzji podatkowej jest „szczególnie ważny interes strony”. 

Jeśli jednak, po rozważeniu wszystkich powyższych okoliczności, podatnik nie stwierdził żadnych uchybień ani przeszkód, to powinien dokonać zapłaty podatku na rachunek lub w kasie właściwego organu podatkowego.

Podstawa prawna:

•  Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. 2005 r., Nr 8, poz. 60).