Nazwa spółki handlowej - zasady nadawania spółkom nazwy i jej ochrona

Nazwą spółki handlowej jest tzw. firma. Jest ona oznaczeniem przedsiębiorstwa prowadzonego przez taką spółkę. Spółka może pozywać i być pozywaną pod firmą. Poza tym firma nie może zostać zbyta bez przedsiębiorstwa. W praktyce można wyróżnić kilka zasad tworzenia i używania przez spółki firmy, np.

• zgodnie z zasadą wyłączności - każda nowa firma powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców, działających na tym samym rynku,
• zasadą jedności - spółka może używać tylko jednej firmy,
• zasadą prawdziwości - firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, miejsca działalności czy źródeł zaopatrzenia
• zasadą ciągłości - dopuszcza dalsze zachowanie dotychczasowej firmy w określonej sytuacji (np. nabywca istniejącego przedsiębiorstwa może je za zezwoleniem poprzedniego właściciela lub jego spadkobierców prowadzić pod dotychczasową firmą, powinien tylko zamieścić odpowiedni dodatek, oznaczający nabywcę).

Z dniem 25 września 2003r. podstawowym aktem regulującym instytucję firmy stał się Kodeks cywilny, zastępując obowiązujacy wcześniej Kodeks handlowy z 1934r.

Co powinna zawierać firma spółki handlowej?

W obowiązującym Kodeksie spółek handlowych nie ma ogólnych przepisów, które dotyczyłyby wszystkich spółek, ponieważ dla każdego rodzaju spółek Kodeks przewiduje inne wymagania dla ich nazwy. I tak:

1. firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna" (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j."),
2. firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.p."),
3. firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa" (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.

   k."). Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowa". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Niestety nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

4. firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna" (można używać w obrocie skrótu "S.K.A."). Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowo-akcyjna". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
5. firma spółki z o.o. może być obrana dowolnie; powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością" (można używać używanie w obrocie skrótu "spółka z o.o." lub "sp. z o.o."),
6. firma spółki akcyjnej podobnie jak spółki z o.o. może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka akcyjna" (można używać w obrocie skrótu "S.A.").

Czy firmie przysługuje ochrona?

1. prawo do firmy przysługujące przedsiębiorcy jest chronione analogicznie do innych dóbr osobistych na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, a w razie dokonanego naruszenia przedsiębiorca może żądać usunięcia skutków tego naruszenia oraz złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (np. jeśli inny przedsiębiorca wbrew przepisom będzie działał pod firmą, która już istnieje na rynku w tej samej branży, przedsiębiorca którego firma została wykorzystana bezprawnie może żądać, zaprzestania posługiwania się jego firmą).

   Poza tym, przedsiębiorca którego firma została bezprawnie wykorzystana, może żądać naprawienia szkody majątkowej, która powstała w wyniku naruszenia albo wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.

2. przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - przepisy te dotyczących wszelkich nazw handlowych. Zgodnie z ustawą czynem nieuczciwej konkurencji jest między innymi oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd, co do jego tożsamości np. przez używanie firmy czy nazwy. W przypadku naruszenia lub zagrożenia interesu danego przedsiębiorcy czynem nieuczciwej konkurencji (w tym bezprawnym używaniem firmy) można żądać:
   • zaniechania niedozwolonych działań, tj. w danym wypadku zaniechania używania firmy;
   • usunięcia skutków niedozwolonych działań, tj. m.in. zmiany bezprawnie używanej firmy wraz z wykreśleniem jej z rejestru handlowego;
   • złożenia odpowiedniego (w treści i formie) oświadczenia (jednokrotnego lub wielokrotnego) np. w postaci ogłoszenia w prasie;
   • naprawienia na zasadach ogólnych wyrządzonej szkody (tj. odszkodowania);
   • wydania bezprawnie uzyskanych korzyści - również na zasadach ogólnych;
   • zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochrony dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Duże znaczenie praktyczne w ochronie interesów uprawnionego do firmy przypada instytucji zabezpieczenia powództwa. Uprawniony do firmy może w szczególności domagać się zakazania na czas procesu bezprawnego używania cudzej firmy.

Pamiętaj, że:

• Z dniem 25 września 2003 r. regulacja firmy znajduje się w Kodeksie cywilnym, a nie jak dotychczas w Kodeksie handlowym.
• Firma spółki kapitałowej w organizacji powinna zawierać dodatkowe oznaczenie "w organizacji".
• Firmy z oznaczeniem "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz skrótu "sp.p." może używać tylko spółka partnerska.
• W przypadku, gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu "dawniej", przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia.

   

• Należy pamiętać, ze w stosunkach gospodarczych przedsiębiorca jest obowiązany posługiwać się firmą w oświadczeniach pisemnych (np. ofertach, fakturach), skierowanych do oznaczonych osób w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W wypadku niedopełnienia tego obowiązku przez przedsiębiorcę, sąd może nałożyć na niego grzywnę w wysokości do 5000 zł.
• Przedsiębiorcy są obowiązani do dostosowania swoich firm do wymogów przewidzianych w znowelizowanym Kodeksie cywilnym do 25 września 2007 r.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., nr 16, poz. 93 ze zmianami),
• Ustawa z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000r., nr 94, poz. 1037 ze zmianami),
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 1993r., nr 47, poz. 211 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.