Nieograniczony obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych

Na czym polega zasada nieograniczonego obowiązku podatkowego?

Zasada nieograniczonego obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Polega ona na tym, że określone podmioty podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Co to jest ograniczony obowiązek podatkowy?

W przeciwieństwie do nieograniczonego obowiązku podatkowego, zgodnie z dalszym brzmieniem tego przepisu, osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Od podatku dochodowego od dochodu uzyskanego ze źródeł przychodów położonych za granicą wolni są członkowie personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz inne osoby korzystające z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych na podstawie umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych, jak również członkowie ich rodzin pozostający z nimi we wspólnocie domowej, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zapobieganie podwójnemu opodatkowaniu

U osób podlegających zarówno nieograniczonemu, jak i ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu może zaistnieć sytuacja, że ich dochody będą opodatkowane podwójnie, tj. w państwie, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania oraz w państwie, w którym położone są źródła ich przychodów. Tego typu sytuacjom zapobiegają umowy międzynarodowe, których Polska jest stroną, a w razie ich braku - przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ratyfikowana za zgodą Parlamentu umowa międzynarodowa jest aktem wyższego rzędu, jej przepisy mają więc pierwszeństwo przed regulacjami polskiego prawa podatkowego.

Miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

 Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Powyższe przesłanki ustalenia miejsca zamieszkania w Polsce mają charakter rozłączny, w związku z tym należy stwierdzić, że wystarczy spełnić jedną z nich aby uznać, że podatnik ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski.

W konsekwencji podkreślenia wymaga, że w przypadku, jeżeli osoba fizyczna pracuje za granicą, w Polsce przebywa mniej niż 183 dni w roku podatkowym ale jednocześnie posiada w Polsce centrum interesów życiowych, to ma miejsce zamieszkania w Polsce.

Stanowisko takie potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z dnia 10 czerwca 2009 r. I SA/Op 164/09: „Oceniając, w którym z państw znajduje się centrum życiowych i zawodowych interesów osoby fizycznej, organ odwoławczy słusznie podniósł, że należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki osobiste i ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których w pierwszej kolejności wymienić należy więzi rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczną, kulturalną i wszelką inną działalność, miejsce wykonywania działalności gospodarczej i miejsce, z którego zarządza ona swoim mieniem.”

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 361 z późn. zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl