Obowiązek meldunkowy cudzoziemców

Zameldowanie cudzoziemców

Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany wykonywać obowiązek meldunkowy na zasadach określonych w ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności. Cudzoziemiec to każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego.

Kto jest zwolniony z obowiązku meldunkowego w przypadku cudzoziemców?

Od wykonywania obowiązku meldunkowego zwolnieni są, pod warunkiem wzajemności, szefowie i członkowie personelu przedstawicielstw dyplomatycznych oraz urzędów konsularnych państw obcych, łącznie z członkami ich rodzin pozostającymi z nimi we wspólnocie domowej, a także inne osoby na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych. Cudzoziemcy zwolnieni są z obowiązku meldunkowego, jeżeli ich pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie przekracza 14 dni.

Na czym polega obowiązek meldunkowy cudzoziemców?

Podobnie jak w przypadku obywateli polskich, także obcokrajowiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany wykonywać obowiązek meldunkowy określony w ustawie. Obowiązek ten polega na:

1. zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego;
2. wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego;
3. zgłoszeniu wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej.  

Za osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych lub posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych obowiązek meldunkowy wykonuje jej przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny lub inna osoba sprawująca nad nią faktyczną opiekę w miejscu ich wspólnego pobytu. Obowiązku meldunkowego można dopełnić przez pełnomocnika, legitymującego się pełnomocnictwem udzielonym w formie pisemnej, w formie dokumentu elektronicznego bądź zgłoszonym do protokoł, po okazaniu przez pełnomocnika do wglądu jego paszportu. Wymeldowania się z miejsca pobytu stałego bądź czasowego, a także zgłoszenia wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej można dokonać w formie dokumentu elektronicznego przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. W przypadku żołnierzy w czynnej służbie wojskowej obowiązek meldunkowy:

• polegający na zameldowaniu się w miejscu pobytu czasowego lub wymeldowaniu się z takiego miejsca jest wykonywany w miejscu pełnienia tej służby u dowódcy jednostki wojskowej, a w miejscu pobytu czasowego w obiekcie wojskowym u komendanta (kierownika, szefa, dowódcy) obiektu;
• polegający na zgłoszeniu wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz powrotu z tego wyjazdu jest wykonywany w miejscu pełnienia tej służby u dowódcy jednostki wojskowej. 

Wykonanie obowiązku meldunkowego w wymienionych wyżej przypadkach następuje poprzez stwierdzenie tego faktu w rozkazie dowódcy jednostki wojskowej lub w książce zameldowań komendanta obiektu wojskowego i nie wymaga zgłoszenia w organie gminy oraz ujęcia w rejestrze PESEL i rejestrach mieszkańców.

Definicja pobytu stałego i czasowego 

"Pobytem stałym" jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania.

"Pobytem czasowym" jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem. Miejscem pobytu stałego lub czasowego osoby zatrudnionej na statku żeglugi śródlądowej lub morskiej albo zamieszkującej w związku z wykonywaniem pracy w ruchomym urządzeniu mieszkalnym, jest siedziba pracodawcy zatrudniającego tę osobę. Równocześnie można mieć jedno miejsce pobytu stałego i jedno miejsce pobytu czasowego.

Jak określa się adres zameldowania? 

Adres określa się przez podanie:

• w gminach, które uzyskały status miasta - nazwy miasta (dzielnicy), ulicy, numeru domu i lokalu - jeżeli jest wydzielony, nazwy województwa oraz kodu pocztowego;
• w pozostałych gminach - nazwy miejscowości, ulicy, jeżeli w miejscowości występuje podział na ulice, numeru domu i lokalu - jeśli jest wydzielony, nazwy gminy, nazwy województwa oraz kodu pocztowego.

W jakim terminie obcokrajowcy powinni dopełnienić obowiązku meldunkowego?

Cudzoziemiec będący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej w 30 dniu, licząc od dnia przybycia do tego miejsca. Członek rodziny ww. cudzoziemca niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, jest obowiązany zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej w 30 dniu, licząc od dnia przybycia do tego miejsca. Cudzoziemiec niewymieniony wyżej, a przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ma obowiązek zameldować się w miejscu pobytu stałego bądź czasowego najpóźniej 4 dnia, licząc od dnia przybycia do tego miejsca. Deklarowany przez takiego cudzoziemca okres pobytu czasowego pod określonym adresem nie może przekroczyć okresu, w którym cudzoziemiec ten może legalnie przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z dokumentem potwierdzającym jego prawo pobytu.

W jakiej formie wykonuje się obowiązek meldunkowy?

Podobnie jak obywatel polski, cudzoziemiec dokonuje zameldowania się na pobyt stały lub czasowy w formie pisemnej na formularzu w organie gminy właściwym ze względu na położenie nieruchomości, w której zamieszkuje, przedstawiając do wglądu paszport. Cudzoziemiec dokonujący zameldowania na pobyt stały bądź czasowy przedstawia potwierdzenie pobytu w lokalu, dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu na formularzu zgłoszenia pobytu stałego lub formularzu zgłoszenia pobytu czasowego, oraz, do wglądu, dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu tego właściciela czy podmiotu. Dokumentem potwierdzającym tytuł prawny do lokalu może być w szczególności umowa cywilnoprawna, wypis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna czy orzeczenie sądu. Przy zameldowaniu na pobyt czasowy należy wskazać deklarowany okres pobytu w tym miejscu.  Zameldowanie na pobyt stały lub czasowy służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu osoby w miejscu, w którym się zameldowała.

Jaka jest treść formularza meldunkowego? 

W formularzu zgłoszenia pobytu stałego zamieszcza się:

• nazwisko i imię (imiona);
• numer PESEL, o ile został nadany;
• datę i miejsce urodzenia;
• kraj urodzenia;
• adres dotychczasowego miejsca pobytu stałego;
• kraj poprzedniego miejsca zamieszkania;
• adres nowego miejsca pobytu stałego;
• podpis właściciela lokalu lub innego podmiotu dysponującego tytułem prawnym do lokalu;
• nazwisko i imię pełnomocnika, o ile został ustanowiony.

• nazwisko i imię (imiona);
• numer PESEL, o ile został nadany;
• datę i miejsce urodzenia;
• kraj urodzenia;
• adres miejsca pobytu stałego;
• adres miejsca pobytu czasowego;
• deklarowany okres pobytu;
• adres dotychczasowego miejsca pobytu czasowego, o ile go posiadał;
• podpis właściciela lokalu lub innego podmiotu dysponującego tytułem prawnym do lokalu;
• nazwisko i imię pełnomocnika, o ile został ustanowiony. 

Jakie sa wymogi formalne zameldowania cudzoziemców?

Cudzoziemiec dokonujący zameldowania na pobyt stały przedstawia kartę pobytu wydaną w związku z udzieleniem zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, ochrony uzupełniającej, albo nadaniem statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej, dokument "zgoda na pobyt tolerowany" albo zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, decyzję o nadaniu statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej, udzieleniu w Rzeczypospolitej Polskiej ochrony uzupełniającej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych albo zgody na pobyt tolerowany.  Cudzoziemiec będący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dokonujący zameldowania na pobyt stały, przedstawia ważny dokument podróży lub inny dokument potwierdzający jego tożsamość i obywatelstwo oraz ważny dokument potwierdzający prawo stałego pobytu albo zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela Unii Europejskiej lub oświadczenie o zarejestrowaniu pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z kolei cudzoziemiec będący członkiem rodziny takiego cudzoziemca, ale sam niebędący obywatelem państwa członkowskiego UE, obywatelem państwa członkowskiego EFTA - strony umowy o EOG lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, dokonujący zameldowania na pobyt stały przedstawia ważny dokument podróży oraz ważną kartę stałego pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej albo ważną kartę pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej.

Cudzoziemiec dokonujący zameldowania się na pobyt czasowy przedstawia wizę, a w przypadku gdy wjazd cudzoziemca nastąpił na podstawie umowy przewidującej zniesienie bądź ograniczenie obowiązku posiadania wizy albo cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 (tj. od dnia terminowego złożenia prawidłowego wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna) lub art. 206 ust. 1 pkt 2 (tj. od dnia złożenia prawidłowego wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały został złożony w czasie jego legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały stanie się ostateczna) ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub też na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej - dokument podróży, tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca, kartę pobytu, dokument "zgoda na pobyt tolerowany" albo zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub decyzję o nadaniu statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej, udzieleniu w Rzeczypospolitej Polskiej ochrony uzupełniającej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych albo zgody na pobyt tolerowany. Cudzoziemiec będący obywatelem państwa członkowskiego UE, obywatelem państwa członkowskiego EFTA - strony umowy o EOG lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, dokonujący zameldowania na pobyt czasowy, przedstawia ważny dokument podróży lub inny ważny dokument potwierdzający jego tożsamość i obywatelstwo oraz ważny dokument potwierdzający prawo stałego pobytu lub zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela Unii Europejskiej lub, w przypadku braku zaświadczenia, składa oświadczenie o zarejestrowaniu pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a cudzoziemiec będący jego członkiem rodziny, ale niemający obywatelstwa wymienionych państw, dokonujący zameldowania na pobyt czasowy - ważny dokument podróży oraz ważną kartę stałego pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej lub ważną kartę pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej.

Tryb rozstrzygania o zameldowaniu 

Jeżeli dane zgłoszone do zameldowania lub wymeldowania budzą wątpliwości o zameldowaniu lub wymeldowaniu rozstrzyga organ gminy w drodze decyzji administracyjnej.Wątpliwości co do stałego lub czasowego charakteru pobytu osoby pod deklarowanym adresem rozstrzyga organ gminy w drodze decyzji administracyjnej.

Zaświadczenia o zameldowaniu

Organ dokonujący zameldowania na pobyt stały wydaje z urzędu osobie zaświadczenie o zameldowaniu na pobyt stały.

Organ dokonujący zameldowania na pobyt czasowy wydaje osobie, na jej wniosek, zaświadczenie o zameldowaniu na pobyt czasowy. W zaświadczeniach powyższych zamieszcza się:

1. imię (imiona) i nazwisko;
2. datę i miejsce urodzenia osoby meldującej się;
3. oznaczenie organu wydającego zaświadczenie;
4. adres jej zameldowania na pobyt stały lub adres zameldowania na pobyt czasowy oraz datę upływu deklarowanego terminu pobytu czasowego. 

W jakiej formie i trybie dokonuje się wymeldowania?

Podobnie jak obywatel polski, także obcokrajowiec, który opuszcza miejsce pobytu stałego albo opuszcza miejsce pobytu czasowego przed upływem deklarowanego okresu pobytu obowiązany jest wymeldować się.

Dokonuje on wymeldowania z miejsca pobytu stałego albo z miejsca pobytu czasowego:

1. w formie pisemnej na formularzu w organie gminy właściwym dla dotychczasowego miejsca pobytu, przedstawiając do wglądu paszport, albo
2. w formie dokumentu elektronicznego na formularzu umożliwiającym wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego organu gminy, o którym mowa w pkt 1, pod warunkiem otrzymania przez osobę urzędowego poświadczenia odbioru.  

Treść formularzy zgłoszenia o wymeldowaniu

W formularzu zgłoszenia wymeldowania z miejsca pobytu stałego zamieszcza się:

• nazwisko i imię (imiona);
• numer PESEL, o ile został nadany;
• datę i miejsce urodzenia;
• adres dotychczasowego miejsca pobytu stałego;
• nazwisko i imię pełnomocnika, o ile został ustanowiony;
• adres elektroniczny służący do doręczeń, jeżeli osoba dokonała wymeldowania z miejsca pobytu stałego przy wykorzystaniu dokumentu elektronicznego.

• nazwisko i imię (imiona);
• numer PESEL, o ile został nadany;
• datę i miejsce urodzenia;
• adres miejsca pobytu stałego;
• adres dotychczasowego miejsca pobytu czasowego;
• nazwisko i imię pełnomocnika, o ile został ustanowiony;
• adres elektroniczny służący do doręczeń, jeśli osoba dokonała wymeldowania z miejsca pobytu czasowego przy wykorzystaniu dokumentu elektronicznego.

Jeżeli dokonuje się wymeldowania z dotychczasowego miejsca pobytu jednocześnie z zameldowaniem w nowym miejscu pobytu, wymeldowanie następuje na podstawie formularzazgłoszenia pobytu stałego bądź czasowego w nowym miejscu.

Decyzja w sprawie wymeldowania

Organ gminy, właściwy ze względu na położenie nieruchomości, w której zamieszkuje osoba meldująca się, wydaje z urzędu lub na wniosek właściciela bądź innego podmiotu dysponującego tytułem prawnym do lokalu, decyzję w sprawie wymeldowania zainteresowanego, który opuścił miejsce pobytu stałego albo opuścił miejsce pobytu czasowego przed upływem deklarowanego okresu pobytu i nie dopełnił obowiązku wymeldowania się.

Obowiązek zgłoszenia wyjazdu za granicę

Podobnie jak obywatel polski, także obcokrajowiec, który wyjeżdża z kraju z zamiarem stałego pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązany zgłosić swój wyjazd. Zgłoszenie wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej skutkuje wymeldowaniem z miejsca pobytu stałego i czasowego. Jeśli wyjeżdża poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, bez zamiaru stałego pobytu, na okres dłuższy niż 6 miesięcy, to jest obowiązany zgłosić swój wyjazd oraz powrót.  Zgłoszeń powyższych dokonuje się najpóźniej w dniu opuszczenia miejsca pobytu stałego albo czasowego:

• w formie pisemnej w organie gminy właściwym ze względu na położenie nieruchomości, w której zamieszkuje dana osoba, przedstawiając do wglądu paszport, albo
• w formie dokumentu elektronicznego na formularzu umożliwiającym wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego organu gminy właściwego ze względu na położenie nieruchomości, w której zamieszkuje dana osoba, pod warunkiem otrzymania przez osobę urzędowego poświadczenia odbioru.

Treść formularza zgłoszenia wyjazdu za granicę

 W formularzu zgłoszenia wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej zamieszcza się:

• nazwisko i imię (imiona);
• numer PESEL, o ile został nadany;
• datę i miejsce urodzenia;
• kraj urodzenia;
• adres miejsca pobytu stałego;
• adres miejsca pobytu czasowego;
• przewidywany okres pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;
• datę wyjazdu;
• kraj wyjazdu;
• nazwisko i imię pełnomocnika, o ile został ustanowiony;
• adres elektroniczny służący do doręczeń, jeżeli osoba dokonała zgłoszenia wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej przy wykorzystaniu dokumentu elektronicznego.

• nazwisko i imię (imiona);
• numer PESEL, o ile został nadany;
• datę i miejsce urodzenia;
• kraj urodzenia;
• adres miejsca pobytu stałego;
• adres miejsca pobytu czasowego;
• datę powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej;
• nazwisko i imię pełnomocnika, o ile został ustanowiony;
• adres elektroniczny służący do doręczeń, jeżeli osoba dokonała zgłoszenia powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej przy wykorzystaniu dokumentu elektronicznego.

Rejestr zameldowania cudzoziemców

W celu rejestracji miejsca pobytu stałego lub czasowego cudzoziemców, organ gminy prowadzi rejestr zamieszkania cudzoziemców. W rejestrze zamieszkania cudzoziemców gromadzi się dane ze złożonych formularzy meldunkowych czy formularzy zgłoszenia wyjazdu za granicę dotyczące cudzoziemców, którzy zameldowali się na pobyt stały lub czasowy na terenie danej gminy.

Kara grzywny dla cudzoziemca bez zameldowania 

Jak dokonuje się wymeldowania osoby zmarłej?

Upoważnienie do określenia wzorów formularzy meldunkowych

• wzór i sposób wypełniania formularza zgłoszenia pobytu stałego,
• wzór i sposób wypełniania formularza zgłoszenia pobytu czasowego,
• wzór i sposób wypełniania formularza zgłoszenia wymeldowania z miejsca pobytu stałego,
• wzór i sposób wypełniania formularza zgłoszenia wymeldowania z miejsca pobytu czasowego,
• wzór i sposób wypełniania formularza zgłoszenia wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej,
• wzór i sposób wypełniania formularza zgłoszenia powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej,
• wzór zaświadczenia o zameldowaniu na pobyt stały,
• wzór zaświadczenia o zameldowaniu na pobyt czasowy

- uwzględniając potrzebę zapewnienia ochrony danych osobowych oraz możliwość tworzenia dwujęzycznych formularzy w językach polskim i angielskim oraz sporządzania formularzy i zaświadczenia z wykorzystaniem aktualnych danych z rejestru PESEL, a także konieczność opracowania wzorów wniosków w formie graficznej i elektronicznej. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określa z kolei, w drodze rozporządzenia, zakres, sposób i tryb wykonywania obowiązku meldunkowego przez żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, wskazując grupy żołnierzy objęte obowiązkiem meldunkowym oraz rodzaje obiektów wojskowych, w których ten obowiązek jest wykonywany, uwzględniając potrzeby wynikające z konieczności zapewnienia ochrony informacji niejawnych oraz ochrony przetwarzanych danych osobowych. 

• ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 657);
• ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz U. z 2016 r. poz. 1990, z późn. zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl