Opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej

Pozarolnicza działalność gospodarcza.

Pozarolnicza działalność gospodarcza stanowi odrębne źródło przychodów. Z kolei działalność gospodarcza zdefiniowana jest w ordynacji podatkowej niezwykle szeroko, jako każda działalność zarobkowa w rozumieniu przepisów prawa działalności gospodarczej, wykonywanie wolnego zawodu, a także każda inna działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców.

Przychody z działalności rolniczej, z wyjątkiem działów specjalnych produkcji rolnej, nie podlegają przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dlatego też ustawodawca w katalogu źródeł przychodów zaznaczył pozarolniczy charakter przychodu. Dla uproszczenia w niniejszym opracowaniu będziemy jednak pomijać to określenie.

Co stanowi przychód z działalności gospodarczej?

Katalog przychodów z działalności gospodarczej jest nader szeroki. W pierwszej kolejności są to wszelkie przychody, które są podatnikowi należne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Szczególnie istotnym jest tutaj podkreślenie słowa „należne”, gdyż zgodnie z przepisami, przychodem z działalności gospodarczej, są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przychód z działalności gospodarczej nie powstaje więc w chwili, gdy podatnik uzyskuje faktyczny zysk, lecz już wówczas, gdy przychód jest należny.
Jeżeli podatnik dokonuje sprzedaży towarów i usług opodatkowanych VATem, za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny VAT. Tym samym VAT nie wpływa na wielkość przychodów.

Ustawodawca określił także szczegółowy katalog przychodów, które należy uznać za przychodu z działalności gospodarczej, a w przypadku których taka klasyfikacja nie musi być wcale oczywista(art. 14.2 PIT):

1. wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań (pod warunkiem, że umorzenie nie jest związane z postępowaniem układowym), w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy,
2. wartość zwróconych wierzytelności, które zostały odpisane jako nieściągalne albo na które utworzono rezerwy zaliczone uprzednio do kosztów uzyskania przychodów (w razie zwrotu części wierzytelności, przychód ustala się proporcjonalnie do udziału zwróconej części wierzytelności w jej ogólnej kwocie),
3. wartość zwróconych wierzytelności wynikających z umowy leasingu, zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów,
4. wartość należności umorzonych, przedawnionych lub odpisanych jako nieściągalne w tej części, od której dokonane odpisy aktualizujące zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
5. równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów,
6. w przypadku obniżenia lub zwrotu podatku od towarów i usług zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym - naliczony podatek od towarów i usług w tej części, w której uprzednio został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów,
7. wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn,
8. otrzymane wynagrodzenie za obsługę pracowniczego programu emerytalnego uczestnika, w związku ze zwrotem środków pochodzących ze składki dodatkowej,
9. wynagrodzenia płatników z tytułu:
   • terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa,
   • terminowego naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,
   • wykonywania zadań związanych z ustalaniem prawa do świadczeń i ich wysokości oraz wypłatą świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych,
10. przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą,
11. otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Ustawodawca przewidział także katalog przychodów, które nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej. Oczywiście nie jest to katalog zamknięty - wystarczy zauważyć, że nie stanowią także przychodów z działalności gospodarczej wszystkie przychody, które pochodzą z innego źródła, lub w ogóle nie podlegają przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Katalog dotyczy jedynie tych przychodów, które stanowiłyby przychody z działalności gospodarczej, gdyby nie zostały z tego zakresu wyłączone. Oznacza to, że przychody te w ogóle nie podlegają opodatkowaniu, gdyż jeden przychód nie może pochodzić z więcej niż jednego źródła, zatem wymienione w katalogu negatywnym nie mogą już pochodzić z żadnego innego źródła, więc nie pochodzą z żadnego.

Prawodawca nie zalicza do przychodów z działalności gospodarczej m.in (14.3 PIT):

• pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych pożyczek i kredytów oraz zwróconych pożyczek, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek,
• kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek,
• zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego, nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
• zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
• zwróconych, umorzonych lub zaniechanych wpłat dokonywanych na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podstawie odrębnych przepisów, nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
• przychodów, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - zwiększają ten fundusz,
• kwoty stanowiącej równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także umorzonych pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem układowym w rozumieniu przepisów prawa o postępowaniu układowym,
• zwolnionych od wpłat należności z tytułu podatku od towarów i usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, zwróconej różnicy podatku od towarów i usług oraz zwróconego podatku akcyzowego, dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów,
• przychodów z odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu - do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy,
• przychodów stanowiących wartość nieodpłatnych świadczeń otrzymanych z tytułu korzystania z usług informacyjno-doradczych świadczonych przez punkty konsultacyjno-doradcze działające, na podstawie odrębnych przepisów, w ramach rządowego programu wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw. Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2000r. nr 14 poz. 176 ze zmianami)

Zespół
e-prawnik.pl