Prawa i obowiązki różnych podmiotów po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków

 

PodziaÅ‚ majÄ…tku wspólnego ma na celu definitywne rozliczenie majÄ…tkowe małżonków (byÅ‚ych małżonków), po ustaniu miÄ™dzy nimi wspólnoÅ›ci majÄ…tkowej. Uczestnicy postÄ™powania dziaÅ‚owego bÄ™dÄ… jednak czÄ™sto zmuszeni do dokonania dodatkowych czynnoÅ›ci, które pozwolÄ… na ostateczne zaÅ‚atwienie ich spraw majÄ…tkowych, a które mogÄ… być podjÄ™te dopiero po zakoÅ„czeniu podziaÅ‚u majÄ…tku.  

SpÅ‚ata wspólnego kredytu bankowego 

PodziaÅ‚ majÄ…tku nie obejmuje wspólnych dÅ‚ugów. OczywiÅ›cie należy uwzglÄ™dnić również praktykÄ™, która niekiedy dopuszcza orzekanie o wspólnych dÅ‚ugach. Niemniej jednak, nawet jeÅ›li orzeczenie o podziale dÅ‚ugów zapadnie, nie bÄ™dzie ono miaÅ‚o znaczenia w stosunkach miÄ™dzy małżonkami czy byÅ‚ymi małżonkami a bankiem. BÄ™dzie stanowić ewentualnie podstawÄ™ roszczenia regresowego do drugiego małżonka, jeÅ›li ten nie wywiąże siÄ™ ze zÅ‚ożonej obietnicy.

Przykład:

  • PaÅ„stwo Kowalscy ustalili w ramach podziaÅ‚u majÄ…tku, że Pani Kowalska otrzyma na wyłącznÄ… wÅ‚asność mieszkanie bez obowiÄ…zku spÅ‚aty na rzecz byÅ‚ego męża, pod warunkiem jednak, że bÄ™dzie kontynuować spÅ‚atÄ™ wspólnego kredytu. Porozumienie takie nie jest skuteczne wobec banku i Pan Kowalski nie może siÄ™ na nie powoÅ‚ywać przed bankiem, jeÅ›li Pani Kowalska nie bÄ™dzie spÅ‚acać kredytu. Panu Kowalskiemu przysÅ‚ugiwać bÄ™dzie jednak roszczenie wobec byÅ‚ej żony, która nie wywiÄ…zaÅ‚a siÄ™ z umowy.

Istnieje jednak możliwość zwrócenia siÄ™ do banku o wyrażenie zgody na zmianÄ™ dÅ‚użnika. JeÅ›li bank takiej zgody udzieli, wówczas ustalenia małżonków w postÄ™powaniu dziaÅ‚owym, bÄ™dÄ… skuteczne również wobec banku.

W wiÄ™kszoÅ›ci przypadków podziaÅ‚ majÄ…tku nie bÄ™dzie oznaczaÅ‚ zmiany dÅ‚użnika, tj. osoby odpowiedzialnej za spÅ‚atÄ™ kredytu. PodziaÅ‚ majÄ…tku nie wpÅ‚ynie bowiem na zmianÄ™ umowy o kredyt i tym samym na zmianÄ™ osób bÄ™dÄ…cych kredytobiorcami. Należy jednak bardzo dokÅ‚adnie przeczytać umowÄ™ kredytowÄ…, która może nakÅ‚adać na kredytobiorców obowiÄ…zek zgÅ‚oszenia faktu dokonania podziaÅ‚u w odpowiednim czasie.

 

Egzekucja" zasądzonych spłat w postępowaniu działowym

Wynikiem postÄ™powania dziaÅ‚owego może być przyznanie rzeczy jednemu małżonkowi z obowiÄ…zkiem spÅ‚aty na rzecz drugiego małżonka. Z reguÅ‚y taki sposób podziaÅ‚u zakÅ‚ada zasÄ…dzenie odpowiednich spÅ‚at na rzecz tego drugiego małżonka. JeÅ›li małżonek zobowiÄ…zany do spÅ‚aty, bÄ™dzie siÄ™ opóźniaÅ‚ z pÅ‚atnoÅ›ciami, druga strona może wystÄ…pić do komornika o przymusowe wyegzekwowanie należnoÅ›ci. TytuÅ‚em egzekucyjnym może być, w zależnoÅ›ci od sposobu dokonania podziaÅ‚u postanowienie sÄ…du, którym dokonano podziaÅ‚u albo akt notarialny. TytuÅ‚ egzekucyjny przed skierowaniem go do komornika należy wczeÅ›niej zaopatrzyć w klauzulÄ™ wykonalnoÅ›ci; po zaopatrzeniu w takÄ… klauzulÄ™ stanie siÄ™ on tytuÅ‚em wykonawczym, stanowiÄ…cym podstawÄ™ do przeprowadzenia egzekucji komorniczej.

JeÅ›li małżonkowie dokonali umownego podziaÅ‚u rzeczy ruchomych i podziaÅ‚ ten zakÅ‚ada spÅ‚aty, a strona zobowiÄ…zana do spÅ‚at, nie uiszcza ich dobrowolnie, wówczas procedura uzyskania tytuÅ‚u wykonawczego może siÄ™ nieco wydÅ‚użyć. Małżonek uprawniony do spÅ‚at nie dysponuje bowiem tytuÅ‚em egzekucyjnym (nie stanowi go pisemna umowa), a wiÄ™c musi najpierw zÅ‚ożyć pozew o zapÅ‚atÄ™ zalegÅ‚ych kwot. TytuÅ‚ wykonawczy bÄ™dzie stanowić wydany wyrok uwzglÄ™dniajÄ…cy powództwo, zaopatrzony w klauzulÄ™ wykonalnoÅ›ci.

TytuÅ‚em egzekucyjnym jest natomiast ugoda zawarta przed sÄ…dem (ugoda sÄ…dowa). Również i jÄ… należy przed skierowaniem do egzekucji zaopatrzyć w klauzulÄ™ wykonalnoÅ›ci.

SÄ…dowe odroczenie spÅ‚aty z tytuÅ‚u przyznania przedmiotów majÄ…tkowych

W poprzednim punkcie omówiliÅ›my sytuacjÄ™ przymusowego wyegzekwowania spÅ‚at, należnych w zwiÄ…zku z przyznaniem rzeczy jednemu z małżonków. Jednak małżonek obowiÄ…zany do spÅ‚at ma pewne Å›rodki obrony, polegajÄ…ce na czasowym odroczeniu terminu zapÅ‚aty. Zgodnie bowiem z art. 212 § 3 kc," w wypadkach zasÅ‚ugujÄ…cych na szczególne uwzglÄ™dnienie sÄ…d na wniosek dÅ‚użnika może odroczyć termin zapÅ‚aty rat już wymagalnych.

Niestety, ustawa nie wspomina, o jakie wypadki może chodzić. Bez wÄ…tpienia do małżonka żądajÄ…cego odroczenia bÄ™dzie należaÅ‚o wykazanie, że zachodzÄ… szczególne okolicznoÅ›ci mogÄ…ce przemawiać za odroczeniem terminu spÅ‚at. JeÅ›li sÄ…d uwzglÄ™dni wniosek o odroczenie terminu, wówczas małżonek uprawniony do otrzymania spÅ‚aty nie bÄ™dzie mógÅ‚ prowadzić egzekucji do czasu upÅ‚ywu tego terminu. 

Rejestracja samochodu w wydziale komunikacji

JeÅ›li w wyniku podziaÅ‚u majÄ…tku samochód przypadnie temu z małżonków, który nie widniaÅ‚ dotychczas jako wspóÅ‚wÅ‚aÅ›ciciel w dowodzie rejestracyjnym (albo widniaÅ‚ jako wspóÅ‚wÅ‚aÅ›ciciel), wówczas powinien on zÅ‚ożyć wniosek o dokonanie rejestracji pojazdu na jego rzecz. W celu rejestracji pojazdu wÅ‚aÅ›ciciel pojazdu jest zobowiÄ…zany do zÅ‚ożenia w organie rejestrujÄ…cym wniosek o rejestracjÄ™ pojazdu, do którego dołącza min. dowód wÅ‚asnoÅ›ci pojazdu. Dowodem takim może być prawomocne postanowienie sÄ…du (w razie podziaÅ‚u sÄ…dowego) albo umowa (w razie umownego podziaÅ‚u majÄ…tku).

ObowiÄ…zki wobec spóÅ‚dzielni mieszkaniowej

ObowiÄ…zki informacyjne spoczywajÄ… na małżonkach, którym przysÅ‚uguje lokatorskie prawo do lokalu. Po ustaniu małżeÅ„stwa na skutek rozwodu lub po unieważnieniu małżeÅ„stwa małżonkowie powinni bowiem w terminie jednego roku zawiadomić spóÅ‚dzielniÄ™, któremu z nich przypadÅ‚o spóÅ‚dzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, albo przedstawić dowód wszczÄ™cia postÄ™powania sÄ…dowego o podziaÅ‚ tego prawa. ByÅ‚y małżonek nie bÄ™dÄ…cy czÅ‚onkiem spóÅ‚dzielni powinien zÅ‚ożyć deklaracjÄ™ czÅ‚onkowskÄ… w terminie 3 miesiÄ™cy od dnia, w którym przypadÅ‚o mu prawo do lokalu. Małżonkowi temu przysÅ‚uguje roszczenie o przyjÄ™cie go w poczet czÅ‚onków spóÅ‚dzielni.

Jeżeli małżonkowie nie dokonajÄ… powyższych czynnoÅ›ci, spóÅ‚dzielnia wyznaczy im w tym celu dodatkowy termin, nie krótszy niż 6 miesiÄ™cy, uprzedzajÄ…c o skutkach, jakie może spowodować jego niezachowanie. Po bezskutecznym upÅ‚ywie tego terminu spóÅ‚dzielnia może podjąć uchwałę o wygaÅ›niÄ™ciu spóÅ‚dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu (co nie znaczy, że musi to uczynić).

 

Skutki podatkowe podziaÅ‚u majÄ…tku – zakres odpowiedzialnoÅ›ci

W wyniku podziaÅ‚u majÄ…tku zmienia siÄ™ skÅ‚ad majÄ…tkowy każdego z małżonków. Dla przykÅ‚adu: małżonek, któremu sÄ…d przyznaÅ‚ mieszkanie na wÅ‚asność, staje siÄ™ wÅ‚aÅ›cicielem caÅ‚oÅ›ci, podczas gdy przed podziaÅ‚em przysÅ‚ugiwaÅ‚ mu tylko udziaÅ‚ we wspólnoÅ›ci małżeÅ„skiej. Zgodnie jednak z przepisem art. 2 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje siÄ™ do przychodów z tytuÅ‚u podziaÅ‚u wspólnego majÄ…tku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeÅ„skiej wspólnoÅ›ci majÄ…tkowej. Przychody te nie bÄ™dÄ… podlegaÅ‚y opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Podstawa prawna: