Rozpoczęcie działalności gospodarczej. (stan prawny do 01.01.2001)

Działalnością gospodarczą według prawa polskiego, jest działalność wykonywana w celach zarobkowych i na własny rachunek osoby, która ją prowadzi. Oznacza to, że działalność gospodarcza zawsze skierowana jest na osiągnięcie zysku, a ten, kto ją wykonuje musi działać jako samodzielna jednostka, czyli wykonywać czynności w swoim imieniu i na własny rachunek.

Pojęcie działalności gospodarczej jest ograniczone do niektórych tylko dziedzin aktywności :

• produkcji,
• budownictwa,
• handlu,
• świadczenia usług.

Tak pojmowaną działalność gospodarczą może w Polsce prowadzić każdy. Oznacza to, że przedsiębiorcą może być zarówno osoba fizyczna, prawna a nawet jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej (pod warunkiem samodzielności ekonomicznej i prawnej). Jednak w odniesieniu do osób pełniących ważne funkcje w państwie, dla ochrony społeczeństwa przed korupcją, ustawy wprowadzają pewne ograniczenia podejmowania działalności gospodarczej.

Ze względu na to, jakich czynności należy dopełnić przed rozpoczęciem jej prowadzenia działalność gospodarcza może być :

1. ewidencjonowana lub
2. koncesjonowana.

Polska Konstytucja zapewnia wolność prowadzenia działalności gospodarczej, jednak pewne dziedziny tej działalności są zastrzeżone dla państwa ze względów bezpieczeństwa, ochrony jego interesów lub dla zapewnienia należytego wykonywania działalności. Jeśli przedsiębiorca chce prowadzić działalność w jednej z zastrzeżonych dziedzin, musi postarać się o uzyskanie od państwa pozwolenia (koncesja).

Koncesje są wymagane między innym na : handel bronią, wyrób alkoholu i papierosów, usługi transportowe lotnicze i kolejowe, prowadzenie aptek, usługi telekomunikacyjne, usługi ochroniarskie.

Przed rozpoczynaniem działalności dobrze jest upewnić się, czy nie jest dla niej wymagana koncesja i podjąć starania o jej uzyskanie.

Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez spółki prawa handlowego wynika już z samego faktu ich powstania (przeważnie taki jest cel ich utworzenia) i wymaga wpisu do rejestru handlowego.

Podobnie jest w przypadku innych osób prawnych : są wpisywane do właściwych rejestrów i nie wymaga się dla nich dodatkowo wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Gdy natomiast działalność zamierza prowadzić osoba fizyczna lub jednostka nie posiadająca osobowości prawnej (np. spółka cywilna), właściwą dla jej rejestracji ewidencję działalności gospodarczej prowadzi urząd gminy.

Nieco bardziej skomplikowane są zasady rozpoczynania działalności gospodarczej w Polsce przez osoby zagraniczne.

Jak uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej?

Wpis do ewidencji działalności gospodarczej pełni głównie funkcję statystyczną, nie jest w żadnym wypadku sposobem kontroli działalności przedsiębiorców. Należy go dokonać, jeśli przedsiębiorca jest osobą fizyczną lub jednostką bez osobowości prawnej. Dane zgłoszone do ewidencji są jawne.

Nie wymaga zgłoszenia do ewidencji prowadzenie działalności rolniczej i działalności, która wymaga koncesji. Jeśli osoba fizyczna zamierza prowadzić działalność dodatkową, poza pracą zarobkową, która ma polegać na : agroturystyce, sprzedaży płodów rolnych, produkcji, naprawach i konserwacji przedmiotów osobistego, domowego lub gospodarczego użytku albo wykonywaniu inne usługi z wykorzystaniem własnych narzędzi, nie ma obowiązku wpisu do ewidencji, lecz może go uzyskać.

Żeby wpisać działalność gospodarczą do ewidencji należy dokonać zgłoszenia (teoretycznie może być dokonane nawet ustnie, ale w praktyce dokonuje się go na ustalonym formularzu), w którym przedsiębiorca podaje:

1. swoje nazwisko (nazwę) i miejsce zamieszkania (siedzibę)
2. jaki rodzaj działalności chce prowadzić
3. miejsce i datę rozpoczęcia działalności

Zgłoszenie do ewidencji powinno zostać dokonane przed rozpoczęciem planowanej działalności.

Czas rozpatrzenia tego zgłoszenia to maksymalnie 14 dni. Nie są przy tym wymagane dodatkowe dokumenty potwierdzające prawdziwość danych, wpisu dokonuje się zgodnie ze zgłoszeniem. Nie trzeba także wykazywać, że ma się środki potrzebne na podjęcie wskazanej działalności. Można odmówić wpisu do ewidencji tylko jeśli zgłoszenie jest niepełne lub zawiera inne braki formalne, albo jeśli dotyczy działalności, która nie podlega wpisaniu do ewidencji. Na odmowę wpisu przysługuje odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego. Za dokonanie wpisu należy uiścić opłatę skarbową w wysokości 30 zł.

Pamiętaj, że:

• Zarządzanie własnym majątkiem (np. wynajmowanie mieszkań w swojej kamienicy lokatorom) zasadniczo nie jest działalnością gospodarczą
• Prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji lub niezgłoszenie zaistniałych zmian jest wykroczeniem, za które grozi kara ograniczenia wolności lub grzywny.

Podstawy prawne:

Ustawa z dnia 23 grudnia 1988r. o działalności gospodarczej (Dz. U.88/41/324)
Ustawa z dnia 20 maja 1971r. kodeks wykroczeń (Dz. U. 71/12/114)

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.