Kiedy spólka handlowa ma charakter spóÅ‚ki dominujÄ…cej?
Do wystąpienia stosunku dominacji (i zależności z drugiej strony) wystarcza zaistnienie jednej z niżej wymienionych przesłanek:
- Dysponuje bezpoÅ›rednio lub poÅ›rednio wiÄ™kszoÅ›ciÄ… gÅ‚osów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu także jako zastawnik albo użytkownik, bÄ…dź w zarzÄ…dzie innej spóÅ‚ki kapitaÅ‚owej (spóÅ‚ki zależnej), także na podstawie porozumieÅ„ z innymi osobami. - Ważne jest, aby przysÅ‚ugujÄ…ce spóÅ‚ce akcje lub udziaÅ‚y przyznawaÅ‚y jej wiÄ™kszość gÅ‚osów. Nieistotna jest wartość udziaÅ‚ów lub liczba akcji, ale liczba gÅ‚osów przysÅ‚ugujÄ…ca spóÅ‚ce z ich lub z innego tytuÅ‚u (zaznaczyć należy, iż ksh dopuszcza, aby akcjom imiennym przysÅ‚ugiwaÅ‚y dwa gÅ‚osy). Ustawa przyznaje zastawnikowi lub użytkownikowi prawo gÅ‚osu z przysÅ‚ugujÄ…cych mu udziaÅ‚ów lub akcji co może zwiÄ™kszyć liczbÄ™ gÅ‚osów, która przysÅ‚uguje spóÅ‚ce.
- Jest uprawniona do powoÅ‚ywania lub odwoÅ‚ywania wiÄ™kszoÅ›ci czÅ‚onków zarzÄ…du innej spóÅ‚ki kapitaÅ‚owej (spóÅ‚ki zależnej) albo spóÅ‚dzielni (spóÅ‚dzielni zależnej) także na podstawie porozumieÅ„ z innymi osobami. Prawo do powoÅ‚ywania wiÄ™kszoÅ›ci czÅ‚onków zarzÄ…du może być także wynikiem zawarcia przez spóÅ‚kÄ™ porozumienia z innym udziaÅ‚owcem, akcjonariuszem lub czÅ‚onkiem spóÅ‚dzielni.
- Jest uprawniona do powoÅ‚ywania lub odwoÅ‚ywania wiÄ™kszoÅ›ci czÅ‚onków rady nadzorczej innej spóÅ‚ki kapitaÅ‚owej (spóÅ‚ki zależnej) albo spóÅ‚dzielni (spóÅ‚dzielni zależnej), także na podstawie porozumieÅ„ z innymi osobami. Zarówno umowa spóÅ‚ki z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ… jak i status spóÅ‚ki akcyjnej lub spóÅ‚dzielni, mogÄ… przyznawać okreÅ›lonym podmiotom szczególne uprawnienia. Uprawnienia te mogÄ… dotyczyć np., prawa do powoÅ‚ywania czÅ‚onków rady nadzorczej. Uprawnienia takie mogÄ… powodować, że spóÅ‚ka bÄ™dzie uprawniona do powoÅ‚ywania wiÄ™kszoÅ›ci czÅ‚onków rady nadzorczej spóÅ‚ki kapitaÅ‚owej (zależnej) lub spóÅ‚dzielni (zależnej).
- CzÅ‚onkowie zarzÄ…du lub rady nadzorczej spóÅ‚ki dominujÄ…cej stanowiÄ… wiÄ™cej niż poÅ‚owÄ™ czÅ‚onków zarzÄ…du innej spóÅ‚ki kapitaÅ‚owej (spóÅ‚ki zależnej) albo spóÅ‚dzielni (spóÅ‚dzielni zależnej).
- Dysponuje bezpoÅ›rednio lub poÅ›rednio wiÄ™kszoÅ›ciÄ… gÅ‚osów w spóÅ‚ce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spóÅ‚dzielni zależnej, także na podstawie porozumieÅ„ z innymi osobami. SpóÅ‚ka handlowa musi wiÄ™c posiadać wiÄ™kszość gÅ‚osów w spóÅ‚ce osobowej zależnej lub na walnym zgromadzeniu spóÅ‚dzielni. WiÄ™kszość ta może być również wynikiem porozumienia z innymi podmiotami.
- Wywiera decydujÄ…cy wpÅ‚yw na dziaÅ‚alność spóÅ‚ki kapitaÅ‚owej zależnej albo spóÅ‚dzielni zależnej, w szczególnoÅ›ci na podstawie umów: przewidujÄ…cej zarzÄ…dzanie spóÅ‚kÄ… zależnÄ… przez spóÅ‚kÄ™ dominujÄ…cÄ…, lub przewidujÄ…cej przekazywanie jej zysku. Ważne jest faktyczne wywieranie wpÅ‚ywu na dziaÅ‚alność spóÅ‚ki kapitaÅ‚owej albo spóÅ‚dzielni. WpÅ‚yw ten może być wynikiem zawarcia różnych umów, które przesÄ…dzajÄ… o kierowaniu dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… spóÅ‚ki lub spóÅ‚dzielni zależnej. W przypadku zawarcia miÄ™dzy spóÅ‚kÄ… dominujÄ…cÄ… a spóÅ‚kÄ… zależnÄ… umowy przewidujÄ…cej zarzÄ…dzanie spóÅ‚kÄ… zależnÄ… lub przekazywanie zysku przez takÄ… spóÅ‚kÄ™, do akt rejestrowych spóÅ‚ki zależnej podlega zÅ‚ożeniu wyciÄ…g z umowy zawierajÄ…cy postanowienia, które okreÅ›lajÄ… zakres odpowiedzialnoÅ›ci spóÅ‚ki dominujÄ…cej za szkodÄ™ wyrzÄ…dzonÄ… spóÅ‚ce zależnej z tytuÅ‚u niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. WyciÄ…g z umowy powinien zawierać również okreÅ›lenie zakresu odpowiedzialnoÅ›ci spóÅ‚ki dominujÄ…cej za zobowiÄ…zania spóÅ‚ki zależnej wobec jej wierzycieli. W aktach rejestrowych ujawnieniu podlega również okoliczność, że umowa nie reguluje lub wyłącza odpowiedzialność spóÅ‚ki dominujÄ…cej. ZgÅ‚oszenia do sÄ…du rejestrowego okolicznoÅ›ci wymagajÄ…cych ujawnienia dokonuje zarzÄ…d spóÅ‚ki dominujÄ…cej lub zależnej, albo wspólnik prowadzÄ…cy spraw sprawy spóÅ‚ki dominujÄ…cej lub zależnej. NiedopeÅ‚nienie obowiÄ…zku zgÅ‚oszenia okolicznoÅ›ci podlegÄ…jcych ujawnieniu w terminie 3 tygodni od dnia zawarcia umowy powoduje nieważność, z mocy prawa, postanowieÅ„ ograniczajÄ…cych lub wyłączajÄ…cych odpowiedzialność spóÅ‚ki dominujÄ…cej wobec spóÅ‚ki zależnej lub jej wierzycieli.
ObowiÄ…zki spóÅ‚ki dominujÄ…cej
W przypadku powstania stosunku dominacji, spóÅ‚ka dominujÄ…ca ma obowiÄ…zek zawiadomić spóÅ‚kÄ™ kapitaÅ‚owÄ… zależnÄ… o powstaniu (lub ustaniu) stosunku dominacji, w terminie 2 tygodni od dnia powstania tego stosunku. Nie dopeÅ‚nienie obowiÄ…zku powoduje zawieszenie prawa gÅ‚osu z akcji albo udziaÅ‚ów spóÅ‚ki dominujÄ…cej reprezentujÄ…cej wiÄ™cej niż 33% kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego spóÅ‚ki zależnej (art. 6 § 1 k.s.h.). ObowiÄ…zek ten dotyczy wyłącznie przypadku, gdy spóÅ‚kÄ… zależnÄ… jest spóÅ‚ka kapitaÅ‚owa. Nie obejmuje to przypadków, gdy podmiotem zależnym jest spóÅ‚ka osobowa lub spóÅ‚dzielnia. UchwaÅ‚a zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia akcjonariuszy podjÄ™ta z naruszeniem art. 6 § 1 ksh (w przypadku niezawiadomienia lub w przypadku wykonywania praw z akcji lub udziaÅ‚ów podlegajÄ…cych zawieszeniu) jest nieważna, chyba, że speÅ‚nia wymogi kworum oraz wiÄ™kszoÅ›ci gÅ‚osów bez uwzglÄ™dniania gÅ‚osów nieważnych.
W każdym przypadku nabycie lub wykonywanie prawa z akcji lub udziaÅ‚ów przez spóÅ‚kÄ™ lub spóÅ‚dzielniÄ™ zależnÄ… uważa siÄ™ za nabycie albo wykonywanie praw przez spóÅ‚kÄ™ dominujÄ…cÄ….
Zapytanie o dominacjÄ™
Akcjonariusz, wspólnik, czÅ‚onek zarzÄ…du albo rady nadzorczej spóÅ‚ki kapitaÅ‚owej może żądać, aby spóÅ‚ka handlowa, która jest wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej spóÅ‚ce udzieliÅ‚a informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależnoÅ›ci wobec okreÅ›lonej spóÅ‚ki handlowej albo spóÅ‚dzielni bÄ™dÄ…cej wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spóÅ‚ce kapitaÅ‚owej. Osoby te mogÄ… również żądać ujawnienia liczby akcji lub gÅ‚osów albo liczby udziaÅ‚ów lub gÅ‚osów, jakie spóÅ‚ka handlowa posiada w spóÅ‚ce kapitaÅ‚owej, o której mowa w zdaniu pierwszym. Dotyczy to także akcji, udziaÅ‚ów i gÅ‚osów, jakie spóÅ‚ka handlowa posiada jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumieÅ„ z innymi osobami.
Odpowiedzi na pytania spóÅ‚ka udziela uprawionemu oraz wÅ‚aÅ›ciwej spóÅ‚ce kapitaÅ‚owej w terminie dziesiÄ™ciu dni, liczÄ…c od dnia w którym otrzymaÅ‚a żądanie. Aż do dnia udzielenia odpowiedzi, zobowiÄ…zana spóÅ‚ka handlowa nie może wykonywać praw z akcji albo udziaÅ‚ów w spóÅ‚ce kapitaÅ‚owej której ma obowiÄ…zek przesÅ‚ać odpowiedź na zadane pytanie.
WyjÄ…tkiem od tej zasady (wprowadzonym przez ustawÄ™ nowelizujÄ…cÄ… Kodeks spóÅ‚ek handlowych z dnia 14 listopada 2003r., wchodzÄ…cÄ… w życie 15 stycznia 2004r.) jest sytuacja, gdy żądanie udzielenia odpowiedzi doszÅ‚o do adresata później niż na dwa tygodnie przed dniem, na który zwoÅ‚ano zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie. W tym przypadku bieg terminu do udzielenia odpowiedzi przez spóÅ‚kÄ™ rozpoczyna siÄ™ w dniu nastÄ™pujacym po dniu, w którym zakoÅ„czyÅ‚o siÄ™ zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie (co oznacza, że mimo nieudzielenia odpowiedzi możliwe jest wykonywanie praw z udziaÅ‚ów lub akcji, jeÅ›li żądanie udzielenia odpowiedzi nadeszÅ‚o bezpoÅ›rednio przed dniem, na który zwoÅ‚ano zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie).
Zarówno żądanie udzielenia odpowiedzi, jak i sama odpowiedź powinny być zÅ‚ożone w formie pisemnej.
NaÅ‚ożone na spóÅ‚ki obowiÄ…zki nie naruszajÄ… przepisów odrÄ™bnych ustaw dotyczÄ…cych obowiÄ…zku zawiadomienia o nabyciu akcji, udziaÅ‚ów lub o uzyskaniu pozycji dominujÄ…cej w spóÅ‚ce handlowej albo spóÅ‚dzielni. W sytuacji zbiegu przepisów ksh i odrÄ™bnej ustawy, które nie mogÄ… być stosowane łącznie, stosuje siÄ™ przepisy tej ustawy, która przewiduje surowsze obowiÄ…zki lub sankcje.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 15 wrzeÅ›nia 2000 r. Kodeks spóÅ‚ek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami).