Spółka dominująca w kodeksie spółek handlowych

Kiedy spólka handlowa ma charakter spółki dominującej?

Do wystąpienia stosunku dominacji (i zależności z drugiej strony) wystarcza zaistnienie jednej z niżej wymienionych przesłanek:

1. Dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami. - Ważne jest, aby przysługujące spółce akcje lub udziały przyznawały jej większość głosów. Nieistotna jest wartość udziałów lub liczba akcji, ale liczba głosów przysługująca spółce z ich lub z innego tytułu (zaznaczyć należy, iż ksh dopuszcza, aby akcjom imiennym przysługiwały dwa głosy). Ustawa przyznaje zastawnikowi lub użytkownikowi prawo głosu z przysługujących mu udziałów lub akcji co może zwiększyć liczbę głosów, która przysługuje spółce.
2. Jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej) także na podstawie porozumień z innymi osobami. Prawo do powoływania większości członków zarządu może być także wynikiem zawarcia przez spółkę porozumienia z innym udziałowcem, akcjonariuszem lub członkiem spółdzielni.
3. Jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami. Zarówno umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jak i status spółki akcyjnej lub spółdzielni, mogą przyznawać określonym podmiotom szczególne uprawnienia. Uprawnienia te mogą dotyczyć np., prawa do powoływania członków rady nadzorczej. Uprawnienia takie mogą powodować, że spółka będzie uprawniona do powoływania większości członków rady nadzorczej spółki kapitałowej (zależnej) lub spółdzielni (zależnej).
4. Członkowie zarządu lub rady nadzorczej spółki dominującej stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej).
5. Dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami. Spółka handlowa musi więc posiadać większość głosów w spółce osobowej zależnej lub na walnym zgromadzeniu spółdzielni. Większość ta może być również wynikiem porozumienia z innymi podmiotami.
6. Wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej albo spółdzielni zależnej, w szczególności na podstawie umów: przewidującej zarządzanie spółką zależną przez spółkę dominującą, lub przewidującej przekazywanie jej zysku. Ważne jest faktyczne wywieranie wpływu na działalność spółki kapitałowej albo spółdzielni. Wpływ ten może być wynikiem zawarcia różnych umów, które przesądzają o kierowaniu działalnością spółki lub spółdzielni zależnej. W przypadku zawarcia między spółką dominującą a spółką zależną umowy przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę, do akt rejestrowych spółki zależnej podlega złożeniu wyciąg z umowy zawierający postanowienia, które określają zakres odpowiedzialności spółki dominującej za szkodę wyrządzoną spółce zależnej z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Wyciąg z umowy powinien zawierać również określenie zakresu odpowiedzialności spółki dominującej za zobowiązania spółki zależnej wobec jej wierzycieli. W aktach rejestrowych ujawnieniu podlega również okoliczność, że umowa nie reguluje lub wyłącza odpowiedzialność spółki dominującej. Zgłoszenia do sądu rejestrowego okoliczności wymagających ujawnienia dokonuje zarząd spółki dominującej lub zależnej, albo wspólnik prowadzący spraw sprawy spółki dominującej lub zależnej. Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia okoliczności podlegąjcych ujawnieniu w terminie 3 tygodni od dnia zawarcia umowy powoduje nieważność, z mocy prawa, postanowień ograniczających lub wyłączających odpowiedzialność spółki dominującej wobec spółki zależnej lub jej wierzycieli.

Obowiązki spółki dominującej

W przypadku powstania stosunku dominacji, spółka dominujÄ…ca ma obowiÄ…zek zawiadomić spółkÄ™ kapitaÅ‚owÄ… zależnÄ… o powstaniu (lub ustaniu) stosunku dominacji, w terminie 2 tygodni od dnia powstania tego stosunku. Nie dopeÅ‚nienie obowiÄ…zku powoduje zawieszenie prawa gÅ‚osu z akcji albo udziałów spółki dominujÄ…cej reprezentujÄ…cej wiÄ™cej niż 33% kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego spółki zależnej (art. 6 § 1 k.s.h.). ObowiÄ…zek ten dotyczy wyÅ‚Ä…cznie przypadku, gdy spółkÄ… zależnÄ… jest spółka kapitaÅ‚owa. Nie obejmuje to przypadków, gdy podmiotem zależnym jest spółka osobowa lub spółdzielnia. UchwaÅ‚a zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia akcjonariuszy podjÄ™ta z naruszeniem art. 6 § 1 ksh (w przypadku niezawiadomienia lub w przypadku wykonywania praw z akcji lub udziałów podlegajÄ…cych zawieszeniu) jest nieważna, chyba, że speÅ‚nia wymogi kworum oraz wiÄ™kszoÅ›ci gÅ‚osów bez uwzglÄ™dniania gÅ‚osów nieważnych.

W każdym przypadku nabycie lub wykonywanie prawa z akcji lub udziałów przez spółkę lub spółdzielnię zależną uważa się za nabycie albo wykonywanie praw przez spółkę dominującą.

Zapytanie o dominacjÄ™

Akcjonariusz, wspólnik, członek zarządu albo rady nadzorczej spółki kapitałowej może żądać, aby spółka handlowa, która jest wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej spółce udzieliła informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależności wobec określonej spółki handlowej albo spółdzielni będącej wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spółce kapitałowej. Osoby te mogą również żądać ujawnienia liczby akcji lub głosów albo liczby udziałów lub głosów, jakie spółka handlowa posiada w spółce kapitałowej, o której mowa w zdaniu pierwszym. Dotyczy to także akcji, udziałów i głosów, jakie spółka handlowa posiada jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami.

Odpowiedzi na pytania spółka udziela uprawionemu oraz właściwej spółce kapitałowej w terminie dziesięciu dni, licząc od dnia w którym otrzymała żądanie. Aż do dnia udzielenia odpowiedzi, zobowiązana spółka handlowa nie może wykonywać praw z akcji albo udziałów w spółce kapitałowej której ma obowiązek przesłać odpowiedź na zadane pytanie.

Wyjątkiem od tej zasady (wprowadzonym przez ustawę nowelizującą Kodeks spółek handlowych z dnia 14 listopada 2003r., wchodzącą w życie 15 stycznia 2004r.) jest sytuacja, gdy żądanie udzielenia odpowiedzi doszło do adresata później niż na dwa tygodnie przed dniem, na który zwołano zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie. W tym przypadku bieg terminu do udzielenia odpowiedzi przez spółkę rozpoczyna się w dniu następujacym po dniu, w którym zakończyło się zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie (co oznacza, że mimo nieudzielenia odpowiedzi możliwe jest wykonywanie praw z udziałów lub akcji, jeśli żądanie udzielenia odpowiedzi nadeszło bezpośrednio przed dniem, na który zwołano zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie).

Zarówno żądanie udzielenia odpowiedzi, jak i sama odpowiedź powinny być złożone w formie pisemnej.

Nałożone na spółki obowiązki nie naruszają przepisów odrębnych ustaw dotyczących obowiązku zawiadomienia o nabyciu akcji, udziałów lub o uzyskaniu pozycji dominującej w spółce handlowej albo spółdzielni. W sytuacji zbiegu przepisów ksh i odrębnej ustawy, które nie mogą być stosowane łącznie, stosuje się przepisy tej ustawy, która przewiduje surowsze obowiązki lub sankcje.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 wrzeÅ›nia 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.