Świadczenia związane narodzeniem lub wychowaniem dzieci

Przeczytaj, jakie świadczenia wiążą się z opieką nad dziećmi.

Zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński to świadczenie wypłacane z systemu ubezpieczeń społecznych pracownikowi, który jest na urlopie: macierzyńskim, na warunkach macierzyńskiego, rodzicielskim i ojcowskim.

Zasiłek przysługuje pracownikom i innym ubezpieczonym, objętym ubezpieczeniem chorobowym w systemie ubezpieczeń społecznych, na przykład zleceniobiorcom lub osobom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego zależy od deklaracji złożonych przez pracownika co do sposobu i czasu korzystania z uprawnień związanych z rodzicielstwem. Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Pracownik ma możliwość wyboru wysokości zasiłku macierzyńskiego, który będzie pobierany w okresie urlopu rodzicielskiego:

• 100% zasiłku za cały okres korzystania z urlopu macierzyńskiego - w takim przypadku za okres korzystania z urlopu rodzicielskiego oboje rodzice mają prawo do 70 proc. zasiłku
• 81,5% zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, jeśli w ciągu 21 dni złożysz do pracodawcy lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek

- przy czym za okres 9-tygodniowej nieprzenoszalnej części tego urlopu dla ojca dziecka przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Pracownica - matka dziecka może dzielić się z ojcem dziecka korzystaniem z zasiłku w wysokości 81,5%. Jedynie przez pierwsze 9 tygodni korzystania z zasiłku przez ojca dziecka, będzie on otrzymywał go w wysokości 70%

Jeśli zatrudniasz więcej niż 20 ubezpieczonych (pracowników i współpracowników na podstawie umowy-zlecenia), których zgłaszasz do systemu ubezpieczeń społecznych, to ty fizycznie wypłacasz pracownikom zasiłek macierzyński, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwraca ci wypłacone kwoty.

Jeżeli ubezpieczonych jest mniej, wypłaty zasiłku będzie dokonywać Zakład Ubezpieczeń Społecznych – musisz do wniosku pracownika dołączyć swoje zaświadczenie jako płatnika składek. W przypadku pracowników składasz zaświadczenie o symbolu Z-3. W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy-zlecenia składasz zaświadczenie o symbolu Z-3a.

Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy przysługuje wyłącznie jednemu z rodziców lub opiekunowi tylko, gdy nie ma innego członka rodziny, który mógłby zająć się chorym dzieckiem.

Pracownik zostanie zwolniony z obowiązku wykonywania pracy, jeśli opiekuje się innym członkiem rodziny: małżonkiem, rodzicem, rodzicem jego dziecka, ojczymem, macochą, teściami, dziadkami, wnukami, rodzeństwem oraz dziećmi, które skończyły 14 lat, jeśli w czasie opieki będą żyć we wspólnym gospodarstwie domowym.

Pamiętaj! Dzieckiem pracownika są także dzieci biologiczne małżonka, dzieci przysposobione, a także dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

Zasiłek opiekuńczy to świadczenie pieniężne przysługujące pracownikowi zwolnionemu z obowiązku świadczenia pracy w związku z osobistą opieką nad:

• chorym dzieckiem do dnia ukończenia przez dziecko 14 lat (do 60 dni w roku kalendarzowym)
• chorym dzieckiem z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat (do 30 dni w roku kalendarzowym)
• chorym dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności z koniecznością stałej opieki innej osoby i jej współudziału przy leczeniu, rehabilitacji lub edukacji do ukończenia 18 lat (do 30 dni w roku kalendarzowym)
• chorym dzieckiem z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub z orzeczeniem o konieczności stałej opieki innej osoby i jej współudziału przy leczeniu, rehabilitacji lub edukacji do ukończenia 18. lat – jeśli małżonek pracownika lub rodzic dziecka, który na stałe opiekuje się dzieckiem, jest chory, co uniemożliwia mu sprawowanie opieki lub nie może się opiekować dzieckiem w związku z porodem albo przebywa w szpitalu lub zakładzie leczniczym całodobowym (do 30 dni w roku kalendarzowym)
• innym chorym członkiem rodziny (do 14 dni w roku kalendarzowym)
• dzieckiem do lat 8 w związku z zamknięciem żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli, szkół (do 60. dni w roku kalendarzowym)
• dzieckiem do lat 8 w związku z chorobą niani, z którą pracownik zawarł umowę uaktywniającą lub dziennego opiekuna sprawującego opiekę nad dzieckiem pracownika (do 60 dni w roku kalendarzowym)
• dzieckiem do lat 8, jeśli małżonek pracownika lub rodzic dziecka, który na stałe opiekuje się dzieckiem, jest chory, co uniemożliwia mu sprawowanie opieki lub nie może się opiekować dzieckiem w związku z porodem albo przebywa w szpitalu lub zakładzie leczniczym całodobowym (do 60 dni w roku kalendarzowym).

Wysokość zasiłku opiekuńczego to 80% podstawy wymiaru (czyli co do zasady wynagrodzenia pracownika obliczanego tak jak zasiłek chorobowy). Zasiłek przysługuje pracownikowi za cały okres jego trwania, także dni wolne od pracy.

Pamiętaj! Jeśli zatrudniasz więcej niż 20 ubezpieczonych (pracowników i współpracowników na podstawie umowy zlecenia), których zgłaszasz do systemu ubezpieczeń społecznych, ty wypłacasz pracownikom zasiłek opiekuńczy, refundowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli zatrudniasz mniej osób – zasiłek wypłaca ZUS na podstawie wniosku:

• o wypłatę zasiłku opiekuńczego o symbolu Z-15A, który powinien złożyć pracownik z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem,
• o wypłatę zasiłku opiekuńczego o symbolu Z-15B, który pracownik powinien złożyć, gdy sprawuje opiekę nad chorym członkiem rodziny.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - art. 180[1], 182, 183, 186, 187, 188;
• ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - art. 8, 29, 31.

Źródło: biznes.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl