Termin przedawnienia roszczeń wynikających z umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych

Upływu terminu przedawnienia rodzi określone skutki prawne. Najbardziej doniosłą konsekwencją jego upływu jest fakt, iż zobowiązanie staje się zobowiązaniem naturalnym, co wiąże się z tym, że uprawniony po upływie terminu przedawnienia nadal ma możliwość skierowania do sądu pozwu czy wniosku w oparciu o żądać będzie zasądzenia roszczenia majątkowego, jednakże jeśli w toku procesu przeciwnik skutecznie podniesie zarzut przedawnienia, sąd  oddali powództwo. Pamiętać należy, że zarzut przedawnienia musi zostać prawidłowo zgłoszony, sąd – nawet jeśli zauważy, że roszczenie dochodzone pozwem jest przedawnione – nie ma kompetencji powództwa oddalić z urzędu. Ważne jest również to, że jeśli zobowiązany uczyni zadość zobowiązaniu na nim ciążącemu, nie może domagać się od uprawnionego zwrotu tego co świadczył, jeśli np. do po spełnieniu świadczenia dowie się,
że roszczenie majątkowe było przedawnione.

W części ogólnej Kodeksu cywilnego z 1964r. w tytule VI znajduje się regulacja dotycząca przedawnienia roszczeń – określone w tym miejscu zostały ogólne zasady dotyczące długości terminów przedawnienia, sposobu ich liczenia, określenie początku biegu terminu przedawnienia, zawieszenia i przerwania. Powyższe wyliczenie wskazano informacyjnie, w dalszej części przybliżona zostanie problematyka terminu przedawnienia roszczeń wynikających z umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Ustawodawca w art. 118 kc wskazał, że: „jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.” Na gruncie umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych, kluczowym okazało się sformułowanie „jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej,” ponieważ przez długi czas uważano, że do umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych winno się stosować poprzez art. 750 kc odpowiednio przepisy o zleceniu. W tym miejscu wskazać należy, że właśnie art. 751 pkt 1 kc stosowany odpowiednio przewiduje dla umów zlecenia odmienny niż w art. 118 kc okres przedawnienia w szczególnym wymiarze dwóch lat. Powyższe rozumowanie nie budziło wątpliwości w czasie, w jakim obowiązywała ustawa o łączności z 1990r., na gruncie której  Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 17 listopada 1999 r., sygn. akt III CKN 450/98, przyjął, iż do wykonania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych przez operatora telewizji kablowej należy stosować odpowiednio przepisy o zleceniu.

Wprowadzenie nowej ustawy Prawo telekomunikacyjne – spowodowało, że powyższy pogląd zdezaktualizował się. Nie wchodząc w szczegóły regulacji zawartej w ustawie Prawo telekomunikacyjne, wskazać należy, że ustawodawca postanowił w tej ustawie zawrzeć regulację określającą essentialia negotti umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych – czyli zawarł wymogi konieczne, jakie musi spełniać taka umowa, by była umową o świadczenie usług telekomunikacyjnych. W tym miejscu mieć na uwadze również należy, że nie tylko tytuł umowy, ale w przeważającym zakresie jej treść przesądza o tym, z jaką umową mamy do czynienia i jaka faktycznie była wola stron. Jest to o tyle istotne, że nie każda umowa, która w nagłówku bądź w innym miejscu zwana będzie umową o świadczenie usług telekomunikacyjnych – będzie mogła zostać zaliczona do grona umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych – ponieważ, w treści może brakować któregoś z essentialia negotti.

Ustawodawca, decydując się na kompleksowe uregulowanie wymogów koniecznych umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych w nowej ustawie Prawo telekomunikacyjne, wprowadził ściśle określone reguły, określił pewne minimum konieczne dla omawianej umowy oraz doprowadził do sytuacji, w której pojawiła się wątpliwość – jaki jest termin przedawnienia dla roszczeń majątkowych wynikających z umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Wątpliwość tą rozwiał Sąd Najwyższy, który w uchwale z dnia 7 maja 2009r., sygn. akt III CZP 20/09 przyjął, że:

„ 1. Elementy istotne umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zostały wystarczająco uregulowane przez inne przepisy w rozumieniu art. 750 k.c., a więc przez Prawo telekomunikacyjne z 2004 r. Fakt prawnego uregulowania umów telekomunikacyjnych w Prawie telekomunikacyjnym z 2004 r. oznacza, że do tych umów, choć są to umowy o świadczenie usług, nie mają zastosowania przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.).

2. Umowa o usługi telefoniczne, jak wynika z definicji usługi telefonicznej (art. 2 pkt 30) oraz treści art. 81 Prawa telekomunikacyjnego z 2004 r., należy do kategorii umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych, a więc i do niej odesłanie z art. 750 k.c. nie ma zastosowania, w szczególności odesłanie do art. 751 k.c., który zawiera regulację terminów przedawnienia roszczeń.”

W konsekwencji zdaniem Sądu Najwyższego: „Z tych względów należy przyjąć, że termin przedawnienia roszczenia o opłatę abonamentową i wynagrodzenie za połączenia telefoniczne z umowy o świadczenie usług telefonicznych, zawartej na podstawie Prawa telekomunikacyjnego, określa art. 118 k.c.,” który stanowi, że „jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.”