Ulga na działalność badawczo-rozwojową w 2018 roku

21.12.2017

Istotą ulgi jest prawo odliczenia od podstawy opodatkowania części kosztów działalności badawczo-rozwojowej.

Jakie są warunki skorzystania z ulgi?

Warunki skorzystania to:

prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej;
Poniesienie kosztów kwalifikowanych i ich wyodrębnienie w prowadzonej ewidencji;
koszty nie zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie (np. dotacji).

Przedsiębiorca działający w SSE prawo do ulgi otrzyma od 2018 r. - w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych nieujętych w kalkulacji dochodu zwolnionego na podstawie zezwolenia strefowego.

Na czym polega preferencja podatkowa?

Przedsiębiorca wykorzystuje podatkowo koszt kwalifikowany w 200% – tj. najpierw ujmując go jako koszty uzyskania przychodów (100%), a następnie odejmując od obliczonej już podstawy opodatkowania (będącej na ogół po prostu dochodem tego podatnika) 100% tego samego wydatku.

Po raz pierwszy

Podatnicy ujmują wydatki na B+R w kosztach uzyskania przychodów na zasadach ogólnych (w 100%):

przychody – koszty uzyskania (w tym na B+R) = dochód

Po raz drugi

W ramach ulgi B+R, podatnik odlicza od podstawy opodatkowania koszty kwalifikowane w wysokości 100% wydatków ujętych już wcześniej przez podatnika w kosztach uzyskania przychodów (k.u.p.).

podstawa opodatkowania (art. 18 ustawy o CIT) – „koszty kwalifikowane” z art. 18d ustawy o CIT”

Efekt:

200% wykorzystanie podatkowe kosztów B+R.

Każda złotówka wydana na B+R stanowić będzie podstawę do odliczenia 2 złotych.

Kto może skorzystać z ulgi?

Przedsiębiorca (podatnik PIT albo CIT) – niezależnie od rozmiarów prowadzonego przedsiębiorstwa, tj.:

osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą;
osoba prawna, np. spółka z o.o., spółka akcyjna;
od 2018 r. podmioty posiadające status centrum badawczo-rozwojowego (CBR) korzystają ze szczególnych regulacji.

Dotąd prawo do odliczenia nie przysługiwało podatnikowi prowadzącemu działalność w specjalnej strefie ekonomicznej (SSE). Od 2018 r. umożliwiono korzystanie z ulgi B+R przedsiębiorstwom działającym w SSE w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie stanowią kosztów prowadzenia działalności na terenie SSE.

O jaką działalność badawczo-rozwojową chodzi?

Elementy definicji działalności badawczo-rozwojowej:

działalność twórcza,
obejmująca badania naukowe (podstawowe, stosowane, przemysłowe) i prace rozwojowe,
podejmowana w sposób systematyczny,
jej celem jest zdobycie nowej wiedzy oraz wykorzystanie zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Zakres działalności badawczo-rozwojowej obejmuje:

badania naukowe:
- badania podstawowe - tj. oryginalne prace badawcze, eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
- badania stosowane - tj. prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy, zorientowane przede wszystkim na zastosowanie w praktyce;
- badania przemysłowe - badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług; badania te uwzględniają tworzenie elementów składowych systemów złożonych, budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub w środowisku symulującym istniejące systemy, szczególnie do oceny przydatności danych rodzajów technologii, a także budowę niezbędnych w tych badaniach linii pilotażowych, w tym do uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych;
prace rozwojowe - tj. nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy oraz umiejętności z dziedziny nauki, technologii, działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Koszty kwalifikowane ponoszone w ramach badań podstawowych podlegają odliczeniu wyłącznie pod warunkiem prowadzenia ich na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową.

Kategorie kosztów kwalifikowanych

Do kosztów kwalifikowanych zalicza się:

koszty pracownicze, wraz ze składkami z tytułu:
- umów o pracę,
- od 2018 r. umów zlecenia,
- od 2018 r. umów o dzieło,
od 2018 r. sprzęt specjalistyczny niebędący środkiem trwałym,
materiały i surowce,
usługi zewnętrzne od jednostek naukowych,
odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej,
uzyskanie i utrzymanie patentu oraz innych praw (od 2018 r. dla wszystkich - tzn. i dla MŚP, i dla dużych przedsiębiorców),
odpisy amortyzacyjne,
od 2018 r. nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej.

Ponadto do kosztów kwalifikowanych CBR należą (do 10% przychodów) amortyzacja budowli, budynków i lokali oraz usługi zewnętrzne od podmiotów innych niż jednostki naukowe.

Wysokość odliczenia

Odliczeniu podlega określona procentowo cześć kosztów kwalifikowanych. Wysokość limitu odliczenia zależy od rodzaju przedsiębiorstwa oraz rodzaju kosztów kwalifikowanych. W 2018 roku wyniesie ono:

100% - każdy przedsiębiorca niebędący CBR,
150% - CBR (lecz 100% kosztów kwalifikowanych z tytułu uzyskania i utrzymania patentu).

Jak rozliczyć ulgę, gdy nie ma się dochodu?

Wystąpienie straty lub osiągnięcie dochodu mniejszego niż wysokość przysługującego odliczenia nie jest przeszkodą w rozliczeniu ulgi. Można ją rozliczyć w ciągu 6 kolejnych lat podatkowych.

Kto i kiedy może uzyskać zwrot bezpośredni?

W pewnym przypadkach nie trzeba czekać na rozliczenie ulgi przez 6 lat, ale można otrzymać nieodliczoną kwotę ulgi od razu w postaci zwrotu z urzędu skarbowego. Dotyczy to:

mikro, małego lub średniego przedsiębiorcy, jak też
podatnika (PIT, CIT) rozpoczynającego działalność - w roku rozpoczęcia działalności (przy czym działań restrukturyzacyjnych nie traktuje się jako rozpoczęcia działalności).

Jak skorzystać z ulgi?

Ulga jest mechanizmem powszechnym. Skorzystanie z niej nie wymaga szczególnej procedury aplikacyjnej, czy też uprzedniej zgody organu podatkowego. Na podatniku korzystającym z ulgi ciążą jednak pewne obowiązki ewidencyjne i sprawozdawcze. Aby skorzystać z ulgi B+R, należy:

wyodrębnić koszty kwalifikowane w prowadzonej ewidencji,
złóżyć zeznanie, wraz z załącznikiem PIT-BR lub CIT-BR, w którym wykazuje się koszty kwalifikowane.

Żeby rozliczyć ulgę, trzeba:

ustalić status przedsiębiorcy;
określić: limit ulgi dla statusu przedsiębiorcy oraz rodzaju kosztów kwalifikowanych;
obliczyć wartość kosztów kwalifikowanych na podstawie prowadzonej w tym celu ewidencji;
ustalić, czy nie zachodzą przesłanki wyłączenia niektórych kosztów i dokonać odpowiednich wyłączeń;
pomnożyć kwoty kosztów kwalifikowanych (pkt 3 z uwzględnieniem pkt 4) przez procentową wysokość limitu odliczenia kosztów kwalifikowanych (pkt 2), uwzględniając – jeżeli to konieczne – podział kosztów na koszty osobowe i pozostałe;
w zeznaniu rocznym od podstawy opodatkowania odjąć koszty kwalifikowane;
jeśli podstawa opodatkowania jest niższa, to warto ustalić, czy przysługuje tzw. zwrot gotówkowy. Kwota nieodliczona do odliczenia w kolejnych 3 latach (dot. 2016 r.) lub 6 (dot. 2017 r.);
do zeznania rocznego dołączyć załącznik CIT-BR lub PIT-BR.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1888, z późn. zm., zwana „ustawą o CIT”) - art. 9 ust. 1b, art. 18d - 18da;
ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm., zwana „ustawą o PIT”) - m.in. art. 26ea - 26g;
art. 106 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej;
art. 17 ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl